AN OTTOMAN MOSQUE IN KIZILHİSAR, EĞRIBOZ: VAROŞ MOSQUE (CAMİ-İ KEBÎR)

Year 2024, Volume: 5 Issue: 10, 83 - 108, 28.12.2024

Fatma Zehra Donat

https://doi.org/10.53838/ankarad.1526680

Abstract

The town of Kızılhisar on the Greek island of Euboea came under Ottoman rule in 1470. This region, which was under Ottoman rule for approximately four centuries, entered the process of Islamization with the settlement policy. There is a mosque in the town of Kızılhisâr, located on the southern side of the Castle, which was previously called Varoş Mosque. Next to this mosque, there is a madrasah and a primary school. Documents scanned from the archives detail the information that this mosque, located on the outskirts, was rebuilt in the same place in line with the need. This mosque, which was known as Cami-i Kebîr after its construction, was involved in scientific activities during this four-century period and maintained its vitality thanks to the scholars and teachers who lived here. The services provided by Esîrî Yusuf Efendi, Ali Hıbrî Efendi, Ali Efendizâde Yusuf Efendi and Caliph Ali Efendi to those seeking knowledge have been documented. The architectural structure that is now almost forgotten in this land that was once ours reveals a cultural reality. There are traces of a historical reality in this small coastal town.

Keywords

Euboea Island, Kızılhisâr, Varoş Mosque (Kebîr Mosque), Kızılhisâr Madrasa

EĞRİBOZ KIZILHİSÂR’DA BİR OSMANLI CAMİSİ: VAROŞ CAMİ (CAMİ-İ KEBÎR)

Abstract

Yunanistan’ın Eğriboz Adası’nda Kızılhisâr beldesi 1470 yılında Osmanlı hakimiyetine geçmiştir. Yaklaşık dört asır Osmanlının hakimiyet süreci içerisinde olan bu bölge iskân politikasıyla islâmlaşma sürecine girmiştir. Kızılhisâr kasabasında Kale’nin güney taraflarında yer alan, öncesinde Varoş Cami olarak adlandırılan bir cami bulunmaktadır. Bu caminin yanında bir medrese bir de sıbyan mektebi yer alır. Arşivlerden taranan belgelerde varoş taraflarında yer alan bu caminin ihtiyaç doğrultusunda aynı yerinde yeniden inşa edildiği bilgisinin detayı yer almaktadır. İnşa sonrası Cami-i Kebîr ismiyle anılan bu cami, bu dört asırlık dönem içerisinde ilmî faaliyetler içerisinde olmuş, burada bulunan âlimler ve müderrisler sayesinde canlılığını korumuştur. Esîrî Yusuf Efendi’nin, Ali Hıbrî Efendi’nin, Ali Efendizâde Yusuf Efendi’nin ve Halife Ali Efendi’nin ilim talep edenlere verdiği hizmetler belgelerle ortaya konulmuştur. Bir zamanlar bizim olan bu topraklarda şuan unutulmaya yüz tutmuş mimari yapısı kültürel manada bir gerçekliği ortaya çıkarmaktadır. Bu küçük sahil kasabasında bir tarihî gerçekliğin var olduğuna dair izlere yer verilmiştir.

Keywords

Eğriboz Adası,, Kızılhisâr,, Varoş Cami (Cami-i Kebîr),, Kızılhisâr Medresesi.

References

• A Narrative of Italian Travels in Persia in the Fifteenth and Sixteenth Centuries. Edited by Edward Granville Browne. Hakluyt Society, London 1873.
• BAHARLU, İlgar. “Arznâme” ve “Hulâsatü’t-tevârîh” Eserlerinde Akkoyunlu ve Safevi Ordularının Resmigeçitleri (Çeviri-Tıpkıbasım-İnceleme). Paradigma Akademi Yayınları, Çanakkale 2023.
• BARBARO, Josephat, Anadoluya vs İrana seyahat, çev. Tufan Gündüz, 5th ed., Yeditepe Yayınevi, İstanbul 2022.
• BEHRAMNEJAD, Muhsin, Karakoyunlular Akkoyunlular, translated and notes Serdar Gündoğdu, Ali İçer, 3rd ed., Kronik, İstanbul 2022.
• ÇOBAN, Recep Efe, “Çarhacılar ve Çarha Cengi/Talimi İlişkisi Üzerine”, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 20(1), 1-24. 2020.
• DEVVANİ, Arzname, Millî Tetebbûlar Mecmuası, II/5 , tsh. Kilisli Rifat, İstanbul 1331 (a.d. 1913)
• EFENDİYEV, Oktay. “Karakoyunlu, Akkoyunlu Ve Safevî Devletlerindeki Mülkî Ve Askerî Teşkilâta Bakış.” Yeni Türkiye, 2002.