Erzincan Koşullarında Bazı Yerli ve Yabancı Kayısı Çeşitlerinin Düşük Sıcaklıklara Dayanım Derecelerinin Belirlenmesi 2003-2004 Dönemi

Year 2007, , 128 - 136, 01.05.2007

Yaşar Ertürk Muharrem Güleryüz

https://doi.org/10.1501/Tarimbil_0000000443

Abstract

Bu çalışma, Erzincan koşullarında bazı yerli ve yabancı kayısı çeşitlerinin dona dayanım derecelerinin belirlenmesi amacıyla; Royal, Perfection, Hungarian Best, Hasanbey, Karacabey, Rakowsky, Luizet, Silistre de Rona, Kishnewsky, Casna Drenova, Polonais, Proyma ve Paviot çeşitleri ile 2002-2004 yılları arasında yürütülmüştür. Kayısı çeşitlerinin düşük sıcaklıklara dayanıklılıklarını belirlemek amacıyla, her iki yılda da dinlenme başlangıcı Kasım 0, dinlenme ortası Ocak ve dinlenme sonunda Mart alınan tomurcuklarda farklı sürelerde 0, 4, 8 ve 16 saat uygulanan yapay don testlerinde -20oC en dayanıklı çeşitler denemenin 1. yılında I. dönemde Paviot %7.69 , II. dönemde Polonais %22.72 , III. dönemde ise Royal %3.70 iken, 2. yılda I. ve II. dönemlerde Hungarian Best %4.12 ve %18.51 , III. dönemde ise Luizet %2.77 olmuştur. Don testi uygulanan tomurcuklarda zararlanma oranı ile elektriksel iletkenlik E.İ ve iletkenlik oranları İ.O arasında pozitif , tomurcukların su içeriğiyle ise negatif korelasyonlar belirlenmiştir. Kayısı çeşitlerinde toplam şeker, protein ve lipit miktarları dinlenmenin başlangıcından sonuna değin artmış, nişasta ise azalmıştır. Tomurcukların canlılık oranları ile toplam şeker r=0.264** ve r=0.416** , nişasta r=-0.213* , protein r=0.215* ve r=0.373** ve yağ miktarları r=0.344** arasında korelasyonlar saptanmıştır

Keywords

Prunus armeniaca L., soğuğa dayanıklılık, suni don testi, EC testi

Determination of Cold Hardiness Degrees of Some Domestic and Foreign Apricot Cultivars in Erzincan Conditions Period of 2003-2004

Abstract

This studuy was carried out to determine cold hardiness of some domestic and foreign cultivars such as Royal, Perfection, Hungarian Best, Hasanbey, Karacabey, Rakowsky, Luizet, Silistre de Rona, Kishnewsky, Casna Drenova, Polonais, Proyma and Paviot cultivars in Erzincan conditions between 2002 and 2004.The buds sampled in early dormancy November , in middle dormancy January and the end of dormancy March for both two years were subjected to artifical freezing test -20oC for different periods 0, 4, 8 and 16 hours to determine cold hardiness of apricot cultivars. The most resistant cultivars at –20oC were Paviot 7.69% in the first period, Polonais 22.72% in the second period, Royal 3.70% in the third period for the first year whereas Hungarian Best 4.12 and 18.51% in the first and second periods, and Luizet 2.77% in third period. İnjurance rates of the buds subjected to freezing test showed positive correlation with electrolitic condictivity and conductivity rates whereas they demonsrated negative correlation with water content of the buds. Total sugar, starch, protein and lipid amounts of apricot culticvars increased from the beginning to the end of dormancy during freezing test periods. Viability of buds correlated significantley with total sugar r=0.264** and r=0.416** , starch r=-0.213* , proteins r=0.215* and r=0.373** and lipits r=0.344** contents

Keywords

Prunus armeniaca L., cold hardiness, artifical freezing test, EC test

References

• Ageeva, N.G. 1982. Winter hardiness of buds of new apricot varieties, Plant Breeding Abst., Vol, 69 (1), 627
• Anonymous. 2005. www.fao.org (20.09.2006).
• Ashworth, E.N., D.J. Rowse and L. A. Billmayer. 1983. The freezing of water in woody tissues of apricot and peach and the relationship to freezing injury. J.of Amer. Soc. Hort. Sci. (108), (2): 299-303
• Asma, B.M. ve Y. Akça. 1995. Bazı kurtumalık kayısı çeşitlerinin dalgalanma gösteren ilkbahar sıcaklıklarına toleranslarının saptanması. Y.Y.Ü. Ziraat Fak. Derg. 5(1): 57-63
• Aşkın, A., R. Gülcan ve A. Mısırlı. 1990. Ege bölgesinde bazı kayısı çeşitleri üzerine ilkbahar geç donlarının etkisi. E.Ü.Z.F. Dergisi, İzmir.
• Bartolini, S., G. C. Zanol and R. Viti. 2001. Cold hardiness of flower buds in two apricot cultivars. XII th Int. Symp. On Apricot Culture and Decline Auquou France.September 10-14, 2001 Acta Hort. 701:45-50
• Bartolozzi, F. and G. Fontonazza. 1999. Assesment of frost tolerance in olive.(Olea europa L.). Scientia Hort. 81: 309-319
• Bolat, İ. ve M. Güleryüz. 1993. Alar uygulamasının Hasanbey kayısı çeşidinde karbonhidrat içeriği, soğuğa mukavemet ve çiçeklenmeye etkileri. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg.,24 (1), 1-13
• Bolat, İ. 1995. The relatipnship between frost resistance and seasonal changes in carbohydrate contents in flower buds in apricot (Prunus armeniaca L. cvs Şalak and Tebereze) Acta Hort., 384, 183-187
• Bolat, İ. and M. Güleryüz. 1995. Selection of late maturation wild apricot (Prunus armeniaca L.) forms on Erzincan Plain. Acta Hort., 384, 183-187
• Bolat, İ. 1997. Golden Delicious ve Starking Delicious elma çeşitlerinde dormant dönemde elektrolitik iletkenlik ve su içeriğindeki değişim. Yumuşak Çekirdekli Meyveler Sempozyumu, 187-194, 2-5 Eylül1997, Yalova
• Bulgurlu, Ş. 1976. Yem Analiz ve Muayene Metotları. Ege Üniv. Zir. Fak. Yayınları No:127, 65-67, İzmir.
• Burak, M. 1989. Marmara Bölgesi’nde yetiştirilen önemli bazı şeftali çeşitlerinin dona dayanımları üzerinde araştırmalar. Yalova Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü. (Doktora Tez Projesi).
• Dale, A. and N., Heiberg. 1984. Studies in black currant (Ribes nigrum L.) on the relationship between frost tolerance in winter and spring and on the relationship of dehardening and rehardening in spring. Crop Res. 24, 73-78.
• Demirel, H. 1997. Erzincan Ovası’nda seçilen ve yetiştirilen bazı kayısı çeşitleri ve zerdali tiplerinin dona dayanımları üzerine bir araştırma. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, Erzurum
• Demirel, H. ve M. Güleryüz. 1999. Erzincan Ovasında yetiştirilen bazı kayısı çeşitlerinin ve seçilen zerdali tiplerinin dona dayanımları üzerine bir araştırma. III. Bahçe Bitkileri Kongresi s:116-120
• Dimler, RJ., N. C. Shaeter and C. Crist. 1952. Quantitative paper chromotography of D-Glucose and its Oligosuccharites. Anal. Chem. 24: 1411-1414
• Düzgüneş, O., T. Kesici ve F. Gürbüz. 1993. İstatistik Metotları. II. Baskı, Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yay., 1291, Ankara, 218 s.
• Eriş, A. 1982. Ankara koşullarında yetiştirilen bazı üzüm çeşitlerinin soğuk gereksinimleri ve dona dayanımlarının saptanması üzerinde araştırmalar, Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yay., 856, 65 s, Ankara.
• Evert, D.R. and C.J. Weiser. 1971. Relationship of electrical conductance at two frequencies to cold injury and acclimation in Cornus stolonifera Michx. Plant Physiol. 47: 204-208.
• Gülcan, R. 1993. Kayısı yetiştiriciliğinde karşılaşılan sorunlar ve çözüm yolları. Malatya Kayısı Sorunları Paneli, 5-11
• Güleryüz, M., ve İ. Bolat. 1992. Doğu Anadolu Bölgesi’nde kayısı üretim alanlarında soğuk zararının azaltılması ile ilgili yapılması gerekli çalışmalar. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg. 23 (2):160-163.
• Güleryüz, M. 1995. Selection of the quality-fruitted wild apricot (Prunus armeniaca L.) forms resitant to spring late frosts in Erzincan plain. Acta Hort., 384, 189-194
• Hamman, R.A. E. Dami, T. M. Wash and C. Stushnoff. 1996. Seasonal carbohydrate changes and cold hariness of Chardonnay and Riesling grapevines. Amer. J.Enol.Viticult. 47: 61-63
• Imanıshi, H., T. Suzuki, K. Masuda and T. Harad. 1998. Accumulation raffinose and stachiose in shoot apices of Lonicera caeulea L. during cold acclimation. Scientia Hort. 72: 255-263
• Kacar, B. 1972. Bitki ve Toprağın Kimyasal Analizleri II. Bitki Analizleri
• Ketchie, D.O., C.H. Beeman and A.L. Ballard. 1972. Relationship of electrolytic conductance to cold injury and acclimation in fruit trees. J. Amer. Soc. Hort. Sci.,97 (3), 403-406
• Ketchie, D.O, C.H. Beeman. 1973. Cold aclimation in Red Delicious apple trees under natural conditions during four winters. J. Amer. Soc. Hort. Sci. 98, 257-261.
• Ketchie, D.O. 1985. Cold resistance of apple trees through the year and its relationship to the physiological stages. Acta Hort. 168, 131-137.
• Khalin, G.A. and K. M. Moskalenko. 1983. Winter hardiness of apricot cultivars in the crimean foothill region. Hort. Abst. 53 (9), 6317
• Khosky, S.A. and E.P. Shoferistov. 1988. Results of trials of apricot in northern part of Crimean Steppe. Hort. Abst.,58, 3986
• Lasheen, A.M. and C.E. Chaplin. 1971. Biochemical comparison of seasonal variations in tree peach cultivars differing in cold hardiness. J. Amer. Hort. Sci. 96 (2), 154-159
• Levit, J. 1980. Responses of plant to environmental stresses. 1, Chilling freezing and high temperature stresses, 2nd Ed. New York Academic Press, 497 p.
• Linden, L. and P. Palonen. 2000. Relating freeze-induced electrolyte leakage measurements to lethal temperature in red Rasberry. J. Amer. Soc. Hort. Sci. 1254: 429-435.
• Linden, L. 2002. Measuring cold hardiness in woody plants. Univ of Helsinki Dep. Of Applied Biology Pub. No: 10.
• Litvinova, O.H. and L. R. Palamarchuk. 1974. Winter spring development of the flower buds in apricot and their winter hardiness. Plant Breeding Abst., 47 (2), 1567
• Lynch, D.V. and P.L. Steponkus. 1987. Plasma membran lipit alterations asoociated with cold acclimation of winter rye seedligs (Secale cereale L.cv.Puma). Plant Physiol. 83: 761-767
• Mamadrizokhonov, A.M., D. Zevarshdev and K. Odilbekov. 1985. Carbohydrate exchange in the shoots of apricot in relation to their winter hardiness in the Western Pamirs. Hort. Abst., 55, (6), 4175
• Marquat, C., M. Vandamme, M. Gendraud and G. Petel. 1998. Dormancy in vegetative buds of peach relation between carbohydrate absorbtion potentials and carbohtdrate concentration in the bud during dormancy and its release. Scientia Hort. 79: 151-162
• Moskalenkalenko, K.M. 1986. Winter hardiness of reproductive of apricot in Crimea. Hort. Abst., 56, 6734
• Muradoğlu, F. 1998. Bazı kayısı çeşitlerinin dona dayanıklılık durumlarının saptanması ve kayısılarda dona tolerans ile bitki besin elementleri arasındaki ilişkinin incelenmesi üzerine bir araştırma. Y.Y.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Van
• Nikolov, N. 1987. Sensitivity of apricot to low temperatures. Plant Breeding Abst., 49 (10), 9516
• Nitransky, S. 1990. The most important qualitative characteristics and properties of selected apricot cultivars. Hort. Abst. 60 (6): 4087.
• Nyujto, F. and M. Banai. 1986. İnformative remarks on our breeding experiences with apricots. Acta Hort. 192: 307-312
• Nyujto, F. 1988. Apricot and last year’s winter. Hort. Abst., 58, (5), 2652.
• Özkarakaş, İ. ve R. Gülcan. 2000. Ege Bölgesi’nde yetiştirilen bazı önemli kayısı çeşitlerinin dona dayanımları üzerinde araştırmalar (Dinlenme Dönemi). Anadolu, 1, 1-20.
• Öztürk, K., A.B. Küden, H.A. Ölmez ve U. Güloğlu. 2001. Malatya’da yetiştirilen bazı kurutmalık kayısı çeşitlerinin kış soğukları ve ilkbahar geç donlarına dayanımlarında soğuğa maruz kalma sürelerinin etkisi. Türkiye I. Sert Çekirdekli Meyveler Sempozyumu 25-28 Eylül 2001, Yalova, s,491-499.
• Palonen, P. 1999. Relationship of seasonal changes carbohydrates and cold hardiness in canes and buds of tree red raspberry cultivars. J.Amer. Hort. Sci. 124 (5): 507-513
• Proebsting, E.L.Jr. 1982. Cold resistance of stone fruit flower buds. Coop. Extension of Washinghton State University PNM 221, Washinghton USA
• Quamme, H.A. 1978. Mechanism of supercooling in overwintering peach flower buds. J.Amer. Soc. Hort. Sci. 103 (1), 57-61
• Quamme, H.A. 1991. Application of thermal analysis to breeding fruit crops for increased cold hardiness. HortScience 26 (5), 513-517
• Regnell, J.C. 1973. Analytical methods in quality control of processed fruit and vegetables. Technical report no.11. From the quality control centre, Olive Culture Research Institute. Bornova, İzmir.
• Rodrigo, J. 2000. Spring frost in decidious fruit trees- morphological damage and flower hardiness. Scientia Horticulturae 85: 155-173
• Scalarabelli, G., R. Viti and F. Cinelli. 1991. Changes in catalase activitiy and dormancy of apricot buds in response to chilling. Acta Hort. 293, 327-330
• Stancu, T., V. Balan, A. Ivascu and V. Cociu. 1991. Resitance to frost and wintering of some apricots varieties with different geographical origin under Romanian plain conditions. Acta Hort., 293, 331-339
• Suojala, T., Linden L., 1997. Frost hardiness of Philadelphus and Hydrangea clones during ecodormancy. Acta Agric. Scand. Sect. B, Soil and Plant Sci. 47, 58-63.
• Szabo, Z., M. Soltesz, T. Buban and J. Nyeki. 1995. Low winter temperature injury to apricot flower buds in Hungary. Acta Hort. 384, 273-276.
• Tamassy, L. and M. Zayan. 1983. Critical temperatures in winter (after rest period) and in spring (at blooming time) for fruit buds and open flowers of some apricot varieties from different groups. Hort. Abst., 54, 1630
• Tuzcu, Ö. 1979. Bazı önemli turunçgil anaçlarında değişik çevre koşullarının büyüme üzerine etkileri, düşük sıcaklıklara dayanıklılık ve bununla elektrolitik iletkenlik oranları arasındaki ilişkiler. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Doçentlik Tezi
• Uemura, M., R.A. Joseph and P.L. Steponkus. 1995. Cold acclimation of Arabidopsis thaliana genes. Transcriptional regulation and gene expression induced by low temperature, ABA, osmoticum and dehydration. Plant Mol. Biol. 28: 605-617
• Ülkümen, L. 1973. Bağ-Bahçe Ziraati. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fak. Yayınları No: 275, Erzurum
• Yablonski, E.A. and M. Makrovich. 1970. Studies on the dynamics of oligosaccharides for the comperative evaluation of winter hardines in variation of stone fruit and nut crops. Hort. Abst., 42 (1), 133
• Yablonski, E.A. 1986. İnterrelationship between the water regime of flower buds and that of one-year shoots in apricot during the period of winter development. Hort. Abst. 56, (9), 6738
• Weiser, C.J. 1970. Cold resitance and acclimation in woody plants. Hort. Sci. 5 (5), 403-410
• Wilner, J. 1961. Reletionship between certain methods and procedures and testing for winter injury of outdoor exposed shoots and roots of apple trees. Can. J. Plant Sci. 41: 309-315.
• Zavarzin, V.I. 1963. Concerning the frost resistance of stone fruit trees. Hort. Abst. 33 (4): 6729.