Bütün yönleriyle helâl olan bir gıda maddesi onu tüketen herkese helâl midir?

Year 2025, Volume: 7 Issue: 1, 17 - 23, 30.06.2025

Ali Osman Avcı

https://doi.org/10.53569/apjhls.1661285

Abstract

Yaşayan her canlı gibi insanın da en önemli ihtiyaçlarından birisi beslenmedir. Beslenmenin en önemli unsuru ise gıda maddeleridir. İnsan vücudu için gıda maddelerinin temiz, sağlıklı ve faydalı olması çok önemlidir. İnsanın beden sağlığı yanında manevi hayatını da en iyi şekilde sürdürebilmesi için gıda maddelerinin özellikleri ise ayrı bir önem arz etmektedir. Bir müslüman için gıda maddelerinin sağlık açısından faydalı olması yanında İslâm dini açısından da helâl olması belki daha da önemlidir.
Geleneksel fıkıh kaynaklarında helâl ve haram gıdalar genel kriterlere göre belirlenirken, modern tıp ve beslenme biliminin gelişmesiyle bireysel farklılıkların da göz önünde bulundurulması gerekliliği ortaya çıkmıştır. Her insan sağlığını korumakla da mükellef olduğu için, tam olarak helâl, sağlıklı ve temiz olan bir gıda maddesinin onu tüketenler açısından helâllik durumu da ayrı bir önem arzetmektedir.
Bu makale, helâl gıdaların helâllik durumunun bireysel sağlık durumlarına göre farklılık gösterip göstermediğini ele almaktadır. Bu bağlamda, İslâm hukukunda helâl olan gıdaların, onları tüketen kişilerin sağlık durumlarına göre helâllik durumunun değişebileceğine dikkat çekilmek amaçlanmıştır.

Keywords

helâl gıda, sağlıklı insan, hastalık

Is a food that is Halal in all respects Halal for everyone who consumes it?

Abstract

Like all living beings, one of the most important needs of humans is nourishment. The most crucial element of nutrition is food. It is essential for food to be clean, healthy, and beneficial for the human body. In addition to maintaining physical health, it is also important for an individual to sustain their spiritual life in the best way possible, and for this, the properties of food become even more significant. For a Muslim, the health benefits of food are important, but the fact that food is halal according to Islamic law may be of even greater importance.
While halal and haram foods were traditionally determined based on general criteria in classical fiqh sources, the development of modern medicine and nutrition science has brought the necessity of considering individual differences into focus. Since every individual is responsible for maintaining their health, it is also essential to consider whether a food item that is halal, clean, and healthy could have different health effects depending on the person consuming it.
This article addresses whether the halal status of foods varies according to the health conditions of the individuals consuming them. In this context, it aims to emphasize that the halal status of foods that are considered halal in Islamic law may change based on the health condition of the consumers.

Keywords

halal food, healthy person, illness

References

• Ahmed bin Hanbel. Müsned (2022). Beka Yayınları, İstanbul. Cilt: I, s313
• Batu, A. (2012-1). Helâl (mahzursuz) gıda belgelendirmesindeki sorunlar ve çözüm önerileri. Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi, 7(1), 60-75.
• Batu, A. (2012-2). Türkiye’de helâl (mahzursuz) gıda ve helâl belgelendirme sistemi. Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi, 7(1), 51-61.
• Boran, M. (2019). Yiyecek ve içeceklerimizde helâl haram ölçüleri. Ravza Yayınları, İstanbul. s.472,
• Bozyiğit, S., Kılınç, G. (2019). Tüketicilerin sağlıklı gıda algıları ve tüketim davranışları: keşifsel bir çalışma. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 45, 201-229.
• Demir, H. (2015). İslâm hukuku açısından obeziteye yol açan yeme içme hakkında bazı tespitler. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 19(1), 135-168.
• Dönmez, İ. K. (2008). “Ruhsat”, DİA, XXXV, İstanbul, s:207-210. Elgün, A., Yetı̇m, H. (2020). İslâm perspektifinden obezite ve helâl hayat. Helâl ve Etik Araştırmalar Dergisi, 2(1), 19-38.
• Gültekin, F. (2013). “Katkı Maddelerinin insan Kişiliği Üzerindeki Etkisi”, Elmlalı’da Kişilik Oluşumu ve Nefsin Terbiyesi Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Antalya, s:84-85
• Güzel-Seydim Z.B., Keleş S., Şatır G. (2024). Fonksiyonel gıda bileşenlerinin bilişsel fonksiyonlar üzerine moleküler etki mekanizmaları. J Biotechnol and Strategic Health Res. 8(1):1-15
• Haskefî, Alaaddin b. Ali .(1992). Beyrut, Dürri’l-muhtâr Şerhu Tenvîr’il-ebsâr, V/338-340
• İbni Abidin, Reddü’l-muhtar tercümesi. (2017). Şamil Yayıncılık, İstanbul.
• İbni Hacer, Fetava’l-kübra. (2008). Karınca-Polen Yayınları, İstanbul. Cilt:1 s.9
• İbni Mâce. (2020). Kervan Yayın ve Dağıtım, İstanbul. Ahkâm/17
• İmam-ı Gazali, İhyau Ulumid-din (2021). Huzur Yayınevi, İstanbul
• İmam-ı Malik. El-Muvatta (2020). Ensar Neşriyat, İstanbul. Akdiye/31
• Kahraman, A. (2021), “Helâl ve Haram”, Sosyal Bilimler Ansiklopedisi, TÜBİTAK, Cilt:2, s.148, Ankara. https://ansiklopedi.tubitak.gov.tr/ansiklopedi/helal_ve_haram
• Kızgın, Y., Özkan, B. (2014). A study on determınıng the halal food consumptıon tendencıes of the consumers. Business & Management Studies: An International Journal, 2(1), 18-37.
• Koskinas, K. C. et al. ESC Scientific Document Group (2024). Obesity and cardiovascular disease: an ESC clinical consensus statement. European heart journal, 45(38), 4063–4098.
• Köse, S. (2020). Fıkhi açıdan helâl gıdanın temel ilkeleri. Helâl ve Etik Araştırmalar Dergisi, 2(1), 1-18.
• Nedunchezhiyan, U., et al. (2022). Obesity, Inflammation, and Immune System in Osteoarthritis. Frontiers in immunology, 13, 907750.
• Nursî, S. (2021). Sözler, Envar Neşriyat, İstanbul. s.541.
• Nursî, S. (2021). Barla Lahikası, Envar Neşriyat, İstanbul. s.327.
• Pişgin, Y. (2014) “Kur’an Ve Sünnete Göre Beslenme Ve Şahsiyet Yapısına Etkisi”. Eskiyeni 28, 137-160
• Serahsî, Muhammed b. Ahmed b. Ebî Sehl. El-Mebsût. (1989). Beyrut,: Daru’l-marife, XXX/ 279
• Suyûtî, Câmiu's–Sagîr (2021). Yeni Asya Neşriyat, İstanbul. Cilt:3 s120.
• Suyûtî, Fethü'l-kebîr (2003). Dârü'l-fikr, Beyrut
• Sünen-i Tirmizi. (2023). Ocak Yayıncılık, İstanbul. Zühd/47
• Şahingöz, S. A., Onur, A. G. M. (2017). Tüketicilerin helâl gıda algıları ve tercihleri. 1. International Halal Tourism Congress, Proceedıngs Books, 276-285, Alanya-Türkiye
• Tayar, M. & Doğan, M. (2019). Helâl Kesim. Journal of Halal Life Style, 1(2), 62-76.
• Teneler, A. A., Süner, A. F., & Bilgin, A. C. (2022). Sosyal Bilimler ve Sağlık: 2021 yılında Tezler/Kitaplar. Sosyal Bilimler ve Sağlık Bülteni, (1), 28-35.
• Yetim, H. (2020). Helâl ve Koşer gıdalar. Ders Notları. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi. Gıda Mühendisliği Bölümü, Halkalı, İstanbul.
• Yılmaz, S. (2013 ). “Sağlıklı Beslenme ve Kişilik Oluşumu Üzerine Etkileri” Elmalı’da Kişilik Oluşumu ve Nefsin Terbiyesi Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Antalya: s.122.
• Zeydan, A. (2006). el-Vecîz fî Usûli’l-Fıkh, Beyrut-Lübnan