Tâhirü’l-Mevlevî, Hazret-i Peygamber ve Zamanı -Çocuklara-, Hazırlayan Semih Doğan, Büyüyenay Yayınları, İstanbul 2017, Birinci Baskı, 85 sayfa, ISBN: 9786059268806

Year 2025, Volume: 1 Issue: 5, 173 - 179, 31.10.2025

Sadettin Gürman

Abstract

Bu inceleme, geç Osmanlı ve erken Cumhuriyet dönemi entelektüeli Tâhirülmevlevî’nin (1877–1951) kaleme aldığı Hazret-i Peygamber ve Zamanı adlı esere odaklanmaktadır. Şair, mütercim, gazeteci, tarihçi ve eğitimci kimliklerini şahsında birleştiren müellif, bu eseri özellikle çocuklara yönelik didaktik bir Siyer başlangıç kitabı olarak hazırlamıştır. İlk kez 1339/1923’te Evkâf-ı İslâmiye Matbaası’nda yayımlanan eser, hem Osmanlıca hem de modern Türkçe baskılarla farklı dönemlerde yeniden neşredilmiş ve günümüze kadar tedavülde kalmıştır. Bu inceleme için Semih Doğan tarafından hazırlanan ve 2017’de Büyüyenay Yayınları’ndan çıkan baskı tercih edilmiştir.
Eser, Hz. Peygamber’in soyu, çocukluğu, peygamberliği, Mekke ve Medine dönemleri ile vefatını ele alan 54 kısa bölümden oluşmaktadır. Ayrıca sahâbîler, hilâfet müessesesi ve İslâmî ilimlerin ana kollarına dair özlü bilgiler de içermektedir. Dil ve üslup açısından açık ve berrak bir anlatımı benimseyen kitap, Hz. Peygamber’in hayatını efsaneleştirmek yerine tarihî bir gerçeklik çerçevesinde sunmayı amaçlar. En uzun bölümün Hz. Peygamber’in vefatına ayrılması, müellifin onun şahsiyetini ve ahlâkî örnekliğini ön plana çıkardığını göstermektedir. Her ne kadar klasik Siyer literatürünün metodolojik derinliğine sahip olmasa da eserin veciz dili, pedagojik başarısı ve ahlaki vurgusu, onu dönemin eğitim ihtiyaçlarına cevap veren kıymetli bir metin hâline getirmektedir. Eserin günümüzde hâlâ farklı yayınevlerince basılıyor olması, onun tarihsel bir belge olmanın ötesinde kültürel ve pedagojik işlevini sürdürdüğünü kanıtlamaktadır.


Öne Çıkanlar
• Hazret-i Peygamber ve Zamanı adlı eseri didaktik bir Siyer başlangıç kitabı olarak ele alır.
• Tâhirülmevlevî’nin çok yönlü entelektüel kimliğini öne çıkarır.
• Eserin çocuklara yönelik pedagojik amacını vurgular.
• Modern baskılar üzerinden eserin günümüzdeki dolaşımını inceler.
• Kitabı Osmanlı ve Cumhuriyet dönemi İslâmî eğitim anlayışı arasında kültürel bir köprü olarak değerlendirir.

Atıf Bilgisi (ISNAD)
Gürman, Sadettin (Değerlendiren). “Hazret-i Peygamber ve Zamanı -Çocuklara-, yazar Tâhirü’l-Mevlevî, hazırlayan Semih Doğan (İstanbul: Büyüyenay Yayınları, 2017), 85 sayfa, ISBN: 9786059268806”. ÂSÂR Akademik Dinî Araştırmalar Dergisi 1/5 (Ekim 2025), 173-179. https://doi.org/10.5281/zenodo.17481541

Keywords

Siyer , siyer yazımı , Tahirü'l-Mevlevi

Tâhirü’l-Mevlevî, Hazret-i Peygamber ve Zamanı -Çocuklara-, Hazırlayan Semih Doğan, Büyüyenay Yayınları, İstanbul 2017, Birinci Baskı, 85 sayfa, ISBN: 9786059268806

Abstract

Abstract
This review focuses on Hazret-i Peygamber ve Zamanı, a concise biography of the Prophet Muhammad written by Tâhirülmevlevî (1877–1951), a multifaceted Ottoman and early Republican intellectual. Combining his roles as a poet, translator, journalist, historian, and educator, the author composed this text as a didactic introduction to the Sīra, specifically designed for children. First published in 1339/1923 by Evkaf-ı İslâmiye Press, the book has since undergone multiple reprints in both Ottoman Turkish and modern Turkish editions, maintaining its relevance across generations. The reviewed edition, prepared by Semih Doğan and published by Büyüyenay in 2017, preserves the original structure while adding clarifying notes. The work consists of 54 concise chapters that cover the Prophet’s lineage, childhood, prophethood, Meccan and Medinan periods, and death, while also introducing the Companions, the institution of the caliphate, and the major schools of Islamic thought. Its language is simple yet vivid, combining historical narration with literary and moral undertones. A notable pedagogical feature is its effort to present the Prophet’s life not as legend but as historical reality, aiming to shape young readers’ ethical and religious consciousness. The longest section is devoted to the Prophet’s death, reflecting the author’s emphasis on his exemplary character and the spiritual dimension of his legacy. Although the book lacks the methodological depth of classical Sīra studies, its brevity, clarity, and moral focus render it a valuable resource for understanding how Islamic education adapted to the pedagogical needs of the late Ottoman and early Republican periods. The continuing reprints of the work demonstrate its enduring cultural and educational function, positioning it as a bridge between traditional Islamic historiography and modern didactic literature.

Highlights
• Presents Hazret-i Peygamber ve Zamanı as a didactic introduction to the Sīra tradition.
• Highlights Tâhirülmevlevî’s multifaceted intellectual identity.
• Analyzes the book’s pedagogical aim to instruct children in Islamic history.
• Emphasizes the work’s continued circulation through modern editions.
• Positions the book as a cultural bridge between Ottoman and Republican Islamic education

Citation (ISNAD)
Gürman, Sadettin (Reviwer). “Hazret-i Peygamber ve Zamanı -Çocuklara-, autur Tâhirü’l-Mevlevî, editid Semih Doğan (İstanbul: Büyüyenay Yayınları, 2017), 85 sayfa, ISBN: 9786059268806”. ÂSÂR Akademik Dinî Araştırmalar Dergisi 1/5 (October 2025), 173-179. https://doi.org/10.5281/zenodo.17481541

Keywords

siyer , siyer yazımı , Tahirü'l-Mevlevi

References

• Tâhirü’l-Mevlevî. Hazret-i Peygamber ve Zamanı -Çocuklara-. ed. Semih Doğan. İstanbul: Büyüyenay Yayınları, 2017.