İmam Hatip Lisesi Öğrencilerinin EBA Özelinde Uzaktan Eğitim Hakkındaki Görüşleri

Year 2025, Volume: 1 Issue: 5, 148 - 172, 31.10.2025

Sümeyye Yamak , Mehmet Zeki Göksu

Abstract

Öz
Covid-19 pandemisi, eğitim alanında köklü değişimlere yol açarak yüz yüze eğitimi sekteye uğratmış ve uzaktan eğitim uygulamalarını zorunlu hale getirmiştir. Türkiye’de Millî Eğitim Bakanlığı tarafından yürütülen Eğitim Bilişim Ağı (EBA), bu süreçte eğitimin devamlılığını sağlayan temel araçlardan biri olmuştur. Bu çalışma, pandemi döneminde imam hatip lisesi öğrencilerinin EBA özelinde uzaktan eğitime yönelik deneyim ve görüşlerini incelemeyi amaçlamaktadır.
Araştırma, nitel araştırma yöntemlerinden fenomenolojik desenle yürütülmüş olup Erzincan ilinde bulunan iki proje imam hatip lisesinden seçkisiz örnekleme yoluyla belirlenen 24 öğrenci ile yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Elde edilen veriler, içerik analiziyle çözümlenmiş ve öğrencilerin ifadeleri temalar altında toplanmıştır.
Bulgular, öğrencilerin EBA’ya yönelik görüşlerinin olumlu, olumsuz ve eleştirel boyutlarda çeşitlendiğini ortaya koymaktadır. Olumsuz görüşler arasında en çok öne çıkan husus, uzaktan eğitimin yüz yüze eğitimin yerini tutmaması, içeriklerin yetersizliği ve teknik altyapı sorunlarıdır. Ayrıca sosyalleşmenin azalması, cihaz eksikliği ve sağlık problemleri de dile getirilen diğer olumsuzluklardır. Eleştirel görüşler daha çok altyapı sorunları, ders saatlerinin uyumsuzluğu ve kullanım zorlukları üzerinde yoğunlaşmıştır. Buna karşılık, olumlu görüşler arasında öğretmenlerin derslere ilgisi, erişim kolaylığı, ders tekrarına imkân tanıması ve zaman tasarrufu sağlaması öne çıkmaktadır.
Sonuç olarak, EBA’nın pandemi sürecinde eğitimde önemli bir rol üstlendiği ancak özellikle altyapı ve içerik yönünden geliştirilmesi gerektiği tespit edilmiştir. Bu yönleriyle çalışma, uzaktan eğitimin kalıcı bir eğitim modeli olarak geliştirilmesi açısından hem din eğitimi hem de genel eğitim sistemi için önemli katkılar sunmaktadır.

Öne Çıkanlar
• Covid-19 süreci, eğitimde yüz yüze eğitim yerine uzaktan eğitimin uygulanmasına yol açmıştır.
• Çalışma, imam hatip lisesi öğrencilerinin EBA üzerinden uzaktan eğitime katılımını ve uzaktan eğitim hakkındaki görüşlerini araştırmayı amaçlamıştır.
• Öğrenciler, EBA’nın öğretmenlerin ilgi ve desteği sayesinde faydalı olduğunu ifade ederken, altyapı eksikliği ve yüz yüze eğitim kadar etkili olmaması gibi olumsuz yönleri de vurgulamıştır.
• EBA’nın alt yapısal problemleri ve kullanım zorlukları, öğrencilerin eleştirel görüşlerinin başında gelmiştir.
• Tüm sınırlamalara rağmen EBA, özellikle pandemi dönemiyle eğitimin devam etmesini sağlayarak önemli bir köprü işlevi görmüştür.

Atıf Bilgisi (ISNAD)
Yamak, Sümeyye – Göksu, Mehmet Zeki. “İmam Hatip Lisesi Öğrencilerinin EBA Özelinde Uzaktan Eğitim Hakkındaki Görüşleri”. ÂSÂR Akademik Dinî Araştırmalar Dergisi 1/5 (Ekim 2025), 148-172. https://doi.org/10.5281/zenodo.17481285

Keywords

Din Eğitimi , Uzaktan Eğitim , İmam Hatip Lisesi , Eğitim Bilşim Ağı , Öğrenci Katılımı

Ethical Statement

Bu çalışma Doç. Dr. Mehmet Zeki Göksu danışmanlığında 05.05.2023 tarihinde tamamladığımız İmam Hatip Lisesi Öğrencilerinin Eğitim Bilişim Ağı’nı (EBA) Etkin Kullanma Düzeylerinin Araştırılması (Erzincan İli Örneği) başlıklı yüksek lisans tezi esas alınarak hazırlanmıştır.

Perspectives of Imam Hatip High School Students on Distance Education via EBA

Abstract

The Covid-19 pandemic has led to profound changes in the field of education, disrupting face-to-face instruction and making distance education practices mandatory. In Turkey, the Education Informatics Network (EBA), administered by the Ministry of National Education, has been one of the key tools ensuring the continuity of education during this period. This study aims to examine the experiences and perspectives of Imam Hatip High School students regarding distance education via EBA during the pandemic.
The research was conducted using a phenomenological design, one of the qualitative research methods, and involved semi-structured interviews with 24 students selected through purposive sampling from two project-based Imam Hatip High Schools in Erzincan. The collected data were analyzed using content analysis, and students’ statements were categorized under themes.
The findings indicate that students’ opinions on EBA varied across positive, negative, and critical dimensions. Among the negative views, the most prominent concerns were that distance education could not replace face-to-face instruction, content insufficiencies, and technical infrastructure problems. Other issues mentioned included reduced social interaction, lack of devices, and health-related challenges. Critical perspectives were mainly focused on infrastructure problems, the misalignment of lesson schedules, and difficulties in using the platform. In contrast, positive views highlighted teachers’ engagement in lessons, ease of access, opportunities for lesson review, and time savings.
In conclusion, EBA played an important role in education during the pandemic; however, it needs to be improved, particularly in terms of infrastructure and content. In this regard, the study provides valuable insights for both religious education and the general education system, contributing to the development of distance education as a sustainable educational model.

Highlights
• The Covid-19 pandemic led to the implementation of distance education instead of face-to-face instruction in Imam Hatip High Schools.
• The study aimed to investigate students’ participation in distance education via EBA and their opinions on distance learning.
• Students indicated that EBA was useful due to teachers’ attention and support, while also highlighting negative aspects such as inadequate infrastructure and its inability to be as effective as face-to-face education.
• Infrastructure problems and difficulties in using EBA were among the main points of students’ critical views.
• Despite all limitations, EBA served as an important bridge, ensuring the continuity of education during the pandemic.

Citation (ISNAD)
Yamak, Sümeyye – Göksu, Mehmet Zeki. “Perspectives of Imam Hatip High School Students on Distance Education via EBA”. ÂSÂR Akademik Dinî Araştırmalar Dergisi 1/5 (October 2025), 148-172. https://doi.org/10.5281/zenodo.17481285

Keywords

Religious Education , Distance Education , Imam Hatip High School , Education Information Network(EIN) , Student Participation

Ethical Statement

This article is extracted from my master’s thesis entitled “Investigation of Imam Hatip High School Students’ Effective Use of the Education Informatics Network (EBA): The Case of Erzincan Province”, supervised by Associate Professor Dr. Mehmet Zeki Göksu (Master’s Thesis, [Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi], Erzincan, 2023).

References

• Altun, Veysel Karani. “Covid-19 Pandemi Sürecinde Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerinin Uzaktan Eğitim İle İlgili Görüşlerinin Değerlendirilmesi”. Turkish Studies - Education Sciences 16/5 (2021), 2127-2145.
• Aydın, Ali Rıza. “İnanma İhtiyacı ve Dinî Ritüellerin Psikolojik Değeri”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 9/3 (2009), 87-99.
• Ayhan, Halis. “İmam- Hatip Lisesi”. Diyanet İslam Ansiklopedisi. 22/191. İstanbul, 2000.
• Bahçeci, Ferhat - Efe, Burak. “Lise Öğrencilerinin Eğitim Bilişim Ağı (EBA) Sitesine Yönelik Görüşlerinin değerlendirilmesi” 11/4 (2018), 676-692.
• Balcı, Ali. “Covid-19 Özelinde Salgınların Eğitime Etkileri”. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama 3/3 (2020), 75-85.
• Boğazlıyan Kara, Duriye. Pandemi Sürecinde Eba Üzerinden Gerçekleştirilen Matematik Eğitimine Yönelik Öğretmen Görüş ve Önerileri. Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2021.
• Can, Ertuğ. “Coronavirüs (Covid-19) pandemisi ve pedagojik yansımaları: Türkiye’de açık ve uzaktan eğitim uygulamaları”. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi 6/2 (2020), 11-53.
• Doğan, Soner - Koçak, Esma. “EBA Sistemi Bağlamında Uzaktan Eğitim Faaliyetleri Üzerine Bir İnceleme”. Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 7/14 (2020), 110-124.
• DÖGM. “İmam Hatip Liseleri ve İmam Hatip Okulları Vizyon Belgesi”. DÖGM, 2021. https://dogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_10/02114432_vizyonBelgesi2017.pdf
• Kapıdere, Metin - Çetinkaya, Hacı Nurşat. “Eğitim Bilişim Ağı (EBA) Mobil Uygulamasının Değerlendirilmesi” 2/2 (2017), 1-14.
• Karasu, Teceli. “İmam Hatip Meslek ve DİKAP Dersi Öğretmenlerinin Eğitim Bilişim Ağı (EBA) İle İlgili Görüşleri” 7/2 (2018), 925-943.
• Marlena, Atishi. “Teachers and Covid-19: challenges of a pandemic”. Delhi’s Education Revolution. 139-162. UCL Press, 2022.
• Okumuşlar, Muhiddin. “Din Eğitiminin Bilimselleşmesi/Neliği”. Din Eğitimi El Kitabı. Ankara: Grafiker Yayınları, 5.baskı., 2017.
• Öcal, Mustafa. “Dünden Bugüne İmam Hatip Liseleri (1913-2013)”. 65-104. Dem Yayınları, 2015.
• Pala, Ferhat Kadir vd. “Eğitim Bilişim Ağı Web Sitesinin Otantik Görevler ve Göz İzleme ile Kullanılabilirliğinin İncelenmesi”. Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi 2/1 (2017), 24-38.
• Tüysüz, Cengiz - Çümen, Veli. “Eba Ders Web Sitesine İlişkin Ortaokul Öğrencilerinin Görüşleri” 9/3 (2016), 278-296.
• World Health Organization, 2023. https://covid19.who.int/data
• Yıldırım, Ali - Şimşek, Hasan. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2013.
• Yılmaz, Bilge Ali. “Eğitimde FATİH Projesi ve Eğitim Bilişim Ağı (EBA)”. Akademik Bilişim 2013. 963-964. Antalya: Akdeniz Üniversitesi, 2013.
• “https://www.eba.gov.tr/”, 16 Aralık 2021.
• “İmam Hatip Lisesi Ders Programı Çizelgesi”. Millî Eğitim Bakanlığı Din Öğretimi Genel Müdürlüğü, 2019 2018. https://dogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_07/01154039_AIHL_Haftalik_Ders_Cizelgesi_2018-2019.pdf Değerlendirilmesi, 11(4), 676-692.
• Boğazlıyan Kara, D. (2021). Pandemi Sürecinde Eba Üzerinden Gerçekleştirilen Matematik Eğitimine Yönelik Öğretmen Görüş ve Önerileri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
• Can, E. (2020). Coronavirüs (Covid-19) pandemisi ve pedagojik yansımaları: Türkiye’de açık ve uzaktan eğitim uygulamaları. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 6(2), 11-53.
• Doğan, S. ve Koçak, E. (2020). EBA Sistemi Bağlamında Uzaktan Eğitim Faaliyetleri Üzerine Bir İnceleme. Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(14), 110-124.
• DÖGM. (2021). İmam Hatip Liseleri ve İmam Hatip Okulları Vizyon Belgesi. DÖGM.
• https://dogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_10/02114432_vizyonBelgesi2017.pdf adresinden erişildi. Https://www.eba.gov.tr/. (2021, 16 Aralık).
• İmam Hatip Lisesi Ders Programı Çizelgesi. (2018, 2019). Millî Eğitim Bakanlığı Din Öğretimi Genel Müdürlüğü. https://dogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_07/01154039_AIHL_Haftalik_Ders_Cizelgesi_2018-2019.pdf adresinden erişildi.
• Kapıdere, M. ve Çetinkaya, H. N. (2017). Eğitim Bilişim Ağı (EBA) Mobil Uygulamasının Değerlendirilmesi, 2(2), 1-14. Karasu, T. (2018). İmam Hatip Meslek ve DİKAP Dersi Öğretmenlerinin Eğitim Bilişim Ağı (EBA) ile İlgili Görüşleri, 7(2), 925-943.
• Marlena, A. (2022). Teachers and Covid-19: Challenges of a pandemic. Delhi’s Education Revolution içinde (ss. 139-162). UCL Press.
• Nazıroğlu, B. ve Göksu, M. Z. (2018). İmam Hatip Ortaokulu ve Diğer Devlet Ortaokulu Öğrencilerine Göre Değerler Eğitimi: Betimsel Bir Karşılaştırma. Ahlaki Sorunlar, Gençlik ve Değerler Eğitimi Sempozyumu içinde. Güneysu Sempozyumu-II, sunulmuş bildiri, Konya: Yediveren Kitap.
• Okumuşlar, M. (2017). Din Eğitiminin Bilimselleşmesi/Neliği. Din Eğitimi El Kitabı içinde (5.baskı.). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Öcal, M. (2015). Dünden Bugüne İmam Hatip Liseleri (1913-2013) (ss. 65-104). İmam Hatip Liseleri Sempozyumu, sunulmuş bildiri, Dem Yayınları.