İTALYAN KIZI ROMANINDA METİN DIŞI GÖNDERMELER

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 24, 459 - 474, 26.09.2021

Ece Serrican Kabalcı

Öz

Çağdaş İngiliz felsefesi ve romanının temsilcilerinden Iris Murdoch,
eserlerinin edebî derinliğini felsefe zeminine oturtan ve
ahlaki kaygıları ön planda tutan bir yazardır. Sevgi ve iyilik temalarını
yücelttiği eserlerinde kendi ahlak felsefesi üzerinden
bireyin gerçekleştirdiği değişimi ön plana alır. Iris Murdoch
tarafından yazılan İtalyan Kızı; karanlık sırlar, yasak ilişkiler
ve utanç verici gerçeklerle örülü bir aile hikâyesini anlatır.
Eserde, metinlerarası göndermelerden yararlanan yazar, metne
görsel ve çok katmanlı bir estetik kazandırmıştır. Bu çalışmada,
İtalyan Kızı adlı roman incelenerek yazarın söz konusu unsurları
nasıl kullandığı ve metni hangi yönlerden zenginleştirdiği
araştırılmıştır. Elde edilen bulgular sonucunda roman kişilerinin
fiziki ve ruhî portrelerinin çizilmesinde, iç dünyalarına
yönelik algı oluşturmada metni zenginleştirme yöntemi olarak
metinlerarasılığın kullanıldığı görülmüştür. Bu amaçla, roman
kişilerinin fiziki portrelerinin çizilmesinde Matthias Grünewald
ve Gislebertus gibi sanatçıların eserlerinden, William Shakespeare’in
Fırtına adlı oyunundaki Caliban’dan, Yunan mitolojisinden
Medusa ve Hesperos’tan yararlanılmıştır. Romanda
ruhî portrelerin belirgin hâle getirilmesi amacıyla dinî kadın
figürlerden Rahibe Teresa, psikanalist ve yazar Lou Andreas
Salome, Alice Harikalar Diyarında’dan Alice ile benzerlik kurulmuştur.
Bunun yanı sıra, dinî göndermeler olarak İncil’den
alıntılar ve Âdem ile Havva anlatısının kullanıldığı görülmüştür.
Bu sayede Iris Murdoch’un, roman kişilerinin fiziksel değişimini
ve ruhsal yolculuğunu görünür hâle getirdiği, kullandığı
göndermelerin sözcüklerle kurulu edebî metni zenginleştirdiği
tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Iris Murdoch, İtalyan Kızı, Gönderme, Çağrışım.

Out of Text References in The Italian Girl Novel

Öz

One of the representatives of contemporary British philosophy
and novel, Iris Murdoch is a writer who puts the literal depth
of her works based on philosophy and puts moral concerns in
the foreground. Author reflects her own moral philosophy in
her works and glorifies the themes of love and goodness. The
Italian Girl, written by Iris Murdoch tells a family story woven
with dark secrets, forbidden relationships and embarrassing
truths. In this novel, author who takes advantage of intertextual
references brings a visual and multi-layered aesthetic. In this
study, it is researched that how author uses the aforementioned
referencing and in which sides she enriches the text by
investigating The Italian Girl novel. As per outcomes of the
research, it is observed that intertextuality is used as a text
enriching method in creating perception, and portraying the
physical and psychological situation of novel persons. In this
end, author takes advantage of some artists’ such as Matthias
Grünewald and Gislebertus works, Caliban from William
Shakespeare’s play The Tempest, Medusa and Hesperos from
Greek mythology while portraying physical outlook of novel
persons. In the novel, Mother Teresa from the religious female
figures, psychoanalyst and writer Lou Andreas Salome, and
Alice from Alice in Wonderland are mentioned in order to
make psychological portraits apparent. In addition to this,
it is seen that Biblical quotes and the narrative of Adam and
Eve are used as religious referencing. Thus, it is determined
that Iris Murdoch makes novel persons’ physical change and
physiological journey apparent and enriches the text based on
words thanks to the references she uses

Anahtar Kelimeler

Iris Murdoch, The Italian Girl, Referencing, Connotation.

Kaynakça

• ABREVAYA, E. (2006). Lou Andreas-Salomé: Anal Erotizm, Cinsellik ve Yüceltme. Cogito, 4, s. 157-168.
• AKIN, H. (2014). Antikçağ’dan Yeniçağ’a Delilik, Melankoli ve Cinlenme-Avrupa’da Aykırı Olma Halleri Üzerine Tarihsel Bir İnceleme (Doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Ankara.
• AKTULUM, K. (2000). Metinlerarası İlişkiler. Ankara: Öteki Yayınları.
• AKTULUM, K. (2016). Kolaj Nedir? Louis Aragon Örneği. Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları, 8(15), s. 3-18.
• AKTULUM, K. (2018). Metinlerarasılık Görüngüsünde Gerçeklik ya da Metnin Göndergeselliği. Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 85, s. 233-256.
• ATMACA, Z. (2019). Rahibe Teresa’nın Hayatı ve Kişiliği (Yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kadın Çalışmaları Anabilim Dalı, Ankara.
• AYTAÇ, G. (2012). Çağdaş Türk Romanı Üzerine İncelemeler. Ankara: Doğu-Batı Yayınları.
• BATUK, C. (2006). Âdem ile Havva’nın Kitabı: Eski Ahit Apokrifasında Âdem ile Havva’nın Hayatı. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 5(10), s. 51-96.
• CONRADİ, P. J. (1989). Iris Murdoh: The Saint and the Artist. Hong Kong: Mac-Millan. ÇELEBİ, N. (2003). Ahlâk, Etik ve Toplum. Bilge, 39, s. 3-12.
• ECEVİT, Y. (2012). Türk Romanında Postmodernist Açılımlar. İstanbul: İletişim Yayınları.
• ERDOĞAN, R. (2020). Flanör&Flanöz-Modern Çağın Gözlemci Seyyahları (Jean Rhys ve Iris Murdoch Romanları Üzerinden). Konya: Çizgi Kitabevi.
• ERHAT, A. (1996). Mitoloji Sözlüğü. Remzi Kitabevi.
• ERKAN, M. (2011). Iris Murdoch: Bir Ahlâk Filozofu Olarak Sanatçının Portresi. Konya: Çizgi Kitabevi.
• EYİGÖR PELİKOĞLU, F. ve KARACA, H. (2019). Fantazmagorik Bir Mekân: ‘Alice’ İmgesi ve Harikalar Diyarında Dönüşüm, İdil, 56, s. 663-680.
• RUOKONEN, F. (2008). Ethics and Aesthetics-Intersections in Iris Murdoch’s Philosophy (Doctoral Thesis). University of Helsinki, Helsinki.
• İNCİL (t.y.). https://incil.info, Erişim Tarihi: 10.01.2021
• JUNG, C. G. (2012). Dört Arketip. İstanbul: Metis Yayınları.
• KARABOĞA, K. (2009). Shakespeare’in Ütopyasında Siyaset ve Toplumsal Düzen-Fırtına’nın Düşündürdükleri. Sosyoloji Dergisi, 3(18), s. 25-42.
• MCBAY MERRİTT, M. (2017). Love, Respect, and Individuals: Murdoch as a Guide to Kantian Ethics. European Journal of Philosophy, 25, s. 1-21.
• MURDOCH, I. (2019). İtalyan Kızı. İstanbul: Can Yayınları.
• PARLA, J. (2012). Don Kişot’tan Bugüne Roman. İstanbul: İletişim Yayınları.
• ROWE, A. (2007). Iris Murdoch: A Reassessment. London& New York: Palgrave Macmillan.
• STONE, M. (2000). Tanrılar Kadınken. İstanbul: Payel Yayınevi.
• ŞAHİN, M. S. (1993). Cin. TDV İslâm Ansiklopedisi, 8, s. 8-10.
• TİLBE, A. (2019). Yeniötesi Yazında Özkurmaca. London: Transnational Press.
• YILMAZ, E. B. (2011). Hikâye ve Romanlarda Sembol Dilinin Görüntüleri Üzerine Bir Değerlendirme, Bilig, 56, s. 45-56.