ENERJİ VERİMLİLİĞİ KAPSAMINDA KONUTLARA YÖNELİK VERGİ TEŞVİKLERİ: BİR VERGİ TEŞVİK MEKANİZMASI ÖNERİSİ

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 24, 562 - 577, 26.09.2021

Ali Değirmendereli Leyla Durukan

Öz

Enerji verimliliği; enerji bağımsızlığı ve iklim değişikliğinin
olumsuz etkilerine karşı mücadele gibi küresel zorlukları aşmada
“gizli yakıt” olarak kabul edilmektedir. Teknolojinin
gelişmesi ve ülkelerin enerji verimli yatırımları teşvik etmesi
ile birlikte gelinen aşamada, talebin karşılanmasında en büyük
paya sahip “birinci yakıt” haline gelmiştir. Enerji verimliliği
uygulamaları enerji maliyetlerinin azaltılmasında, enerji arz
güvenliğinin sağlanmasında, dışa bağımlılığın azaltılmasında,
sera gazlarını azaltarak çevrenin korunmasında; yerli enerji
potansiyelini artıran ve sürdürülebilirliğe hizmet eden önemli
bir yöntemdir. Bu nedenle enerji verimliliği uygulamaları tüm
dünyada giderek artan bir şekilde yaygınlaşmaktadır. Enerjinin
verimli kullanılmasını desteklemek amacıyla; dünya genelinde
birçok teşvik politikası üretilmekte, geliştirilmekte ve uygulanmaktadır.
Enerji verimliliğine yönelik teşvik politikaları,
hibe, kredi şeklinde doğrudan sağlanabildiği gibi vergi avantajları
şeklinde dolaylı olarak da sağlanabilmektedir. Dünya
enerji politikaları incelendiğinde vergi teşviklerinin ağırlıklı
olarak sanayi kesimini kapsadığı, konutlara yönelik teşviklerin
ise ikincil düzeyde kaldığı anlaşılmaktadır. Konutlara yönelik
vergi teşviklerinin vergi gelirlerini azaltıcı etkisinden dolayı
ülkeler bu konuya gereken ilgiyi göstermemektedir. Ancak
yapılan çalışmalar konutlardaki enerji verimliliğinin göz ardı
edilemeyecek bir potansiyele sahip olduğunu göstermektedir.
Bu makale, Türkiye’de ve AB ülkelerinde enerji verimliliği politikaları
kapsamında konutlarda enerji verimliliğini artırmaya
yönelik vergi teşviklerini analiz etmekte ve vergisel anlamda
yeni bir indirim mekanizması önerisi sunmaktadır. Çalışma,
Türkiye’deki enerji politikaları, AB enerji politikaları, mevzuat
ve literatür taraması yöntemiyle oluşturulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Enerji verimliliği, vergi teşvikleri, enerji politikaları, konutlarda enerji verimliliği

Tax Incentives For Housings Within The Scope Of Energy Efficiency: A Tax Incentive Mechanism Proposal

Öz

Energy efficiency; it is considered as the “hidden fuel” in
overcoming global challenges such as energy independence
and the fight against the negative effects of climate change.
With the development of technology and the encouragement
of energy efficient investments by countries, it has become the
“primary fuel” with the largest share in meeting the demand.
Energy efficiency practices reduce energy costs, ensure
energy supply security, reduce foreign dependency, protect the
environment by reducing greenhouse gases; It is an important
method that increases the domestic energy potential and serves
sustainability. For this reason, energy efficiency applications
are becoming increasingly common all over the world. In order
to support the efficient use of energy; many incentive policies
are produced, developed and implemented around the world.
Incentive policies for energy efficiency can be provided directly
in the form of grants and loans, or indirectly in the form of
tax advantages. When world energy policies are examined, it
is understood that tax incentives mainly cover the industrial
sector, while incentives for housing remain at a secondary
level. Due to the reducing effect of tax incentives on housing,
countries do not show the necessary attention to this issue.
However, studies show that energy efficiency in residences
has a potential that cannot be ignored. This article analyzes tax
incentives to increase energy efficiency in residences within the
scope of energy efficiency policies in Turkey and EU countries
and proposes a new tax reduction mechanism. The study was
created with the method of energy policies in Turkey, EU
energy policies, legislation and literature review.

Anahtar Kelimeler

Energy efficiency, tax incentives, energy policies, energy efficiency in homes

Kaynakça

• ALBERINI A. ve BIGANO A. (2015). “How Effective Are Energy-Efficiency Incentive Programs? Evidence From Italian Homeowners”, Energy Policy, 52, 576-585.
• BAYRAÇ, H. N. (2009). “Küresel Enerji Politikaları ve Türkiye: Petrol ve Doğal gaz Kaynakları Açısından Bir Karşılaştırma”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 115-142.
• BRAZA A. S. ve ROMERO M. P. P. (2014). “Evaluation Of Property Tax Bonus To Promote Solar Thermal Systems in Andalusia (Spain)”, Energy Policy, 67, 832-843.
• CHARLIER, D. (2015). “Energy Efficiency Investments In The Context Of Split Incentives Among French Households”, Energy Policy, 87, 465-479.
• ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI (2021). Bina Sektörü Enerji Verimliliği Teknoloji Atlası, https://webdosya.csb.gov.tr/db/ meslekihizmetler/icerikler/atlas_ocak_small-20210126120540.pdf Erişim Tarihi: 31.07.2021
• ENERJİ VERİMLİLİĞİ DERNEĞİ (ENVER) Enerji Verimliliği Bilinç Endeksi Kantitatif Araştırma Raporu 2020, https://www. enver.org.tr/media/catalog/pdf/enerji_verimliligi_bilinc_endeksi_kantitatif_raporu_2020.pdf Erişim Tarihi: 15.07.2021.
• EUROPEAN COMMISSION (2020). “2019 Assessment of The Progress Made by Member States Towards The National Energy Efficiency Targets For 2020”, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/
• TXT/?qid=1595408944398&uri=CELEX:52020DC0326 Erişim Tarihi: 28.07.2021
• EUROPEAN COMMISSION (2021). “Commission proposes new Energy Efficiency Directive”, https://ec.europa.eu/info/news/ commission-proposes-new-energy-efficiency-directive-2021-jul-14_en Erişim Tarihi: 28.07.2021.
• EUROPEAN COMMISSION (2021).”Energy Performance of Buildings Directive”, https://ec.europa.eu/energy/topics/energyefficiency/ energy-efficient-buildings/energy-performance-buildings-directive_en Erişim Tarihi: 28.07.2021.
• GEG-INFO (2021). “Auf dem Weg zum klimaneutralen Europa 2050 “Fit for 55”: Umsetzung des EU-Klimaziels 2030”, https://geg-info.de/geg_news/210715_eu_update_richtlinie_erneuerbare_energien_green_deal.htm. Erişim Tarihi:28.07.2021.
• GROSSMANN, K. (2019). “Using Conflicts To Uncover Injustices In Energy Transitions: The Case Of Social Impacts Of Energy Efficiency Policies In The Housing Sector In Germany”, Global Transitions, 1, 148-156.
• HEPBAŞLI, A. (2010). Temel Kavramlar, Enerji Verimliliği Ve Yönetim Sistemleri Yaklaşımlar ve Uygulamalar, Esen Ofset Matbaacılık, İstanbul.
• IPCC (2014). Climate Change 2014 Mitigation of Climate Change, Cambridge University Press, The United States of America. https://books.google.com.tr/ Erişim Tarihi: 28.07.2021.
• İMSAD (2012). Rehber Kitap Binalarda Enerji Verimliliği Finansmanı Türkiye’nin Yol Haritası AB’nin Durum Analizi, Özgün Ofset, İstanbul.
• KABAKÇI, O. K. (2019). Binalarda Enerji Verimliliği, T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Sunumu, https://www.dunyaenerji. org.tr/wp-content/uploads/2019/11/21112019Sunum.pdf Erişim Tarihi: 30.07.2021.
• KALKINMA BAKANLIĞI (2018). Konut Politikaları Özel İhtisas Komisyonu Raporu, https://www.sbb.gov.tr/wp-content/ uploads/2020/04/KonutPolitikalariOzelIhtisasKomisyonuRaporu.pdf Erişim Tarihi: 28.07.2021.
• KALKINMA BAKANLIĞI (2018). Enerji Arz Güvenliği Ve Verimliliği Özel İhtisas Komisyonu Raporu, https://www.sbb.gov.tr/wpcontent/ uploads/2020/04/EnerjiArzGuvenligi_ve_VerimliligiOzelIhtisasKomisyonuRaporu.pdf Erişim Tarihi: 24.07.2021.
• KOÇ ÜNİVERSİTESİ (2012). Türkiye’nin Enerji Verimliliği Haritası Ve Hedefler, https://www.tskb.com.tr/i/ content/486_1_T%C3%BCrkiyenin-enerji-verimliligi-haritasi-ve-hedefler-ana-rapor-Koc-Universitesi.pdf Erişim Tarihi: 30.07.2021.
• LESTER, T.W. (2013). “Dedicating New Real Estate Transfer Taxes For Energy Efficiency: A Revenue Option For Scaling Up Green Retrofit Programs”, Energy Policy, 62, 809-820.
• POZO, M.V. ve BUSTOS, J.P.G. (2019). “Tax Incentives to Modernize The Energy Efficiency of The Housing In Spain”, Energy Policy, 128, 530-538.
• TANAKA, K. (2011). “Review of Policies and Measures for Energy Efficiency in Industry Sector”, Energy Policy 39, 6532–6550.
• SHAZMIN, S.A.A., SIPAN, I. SAPRİ, M. (2016). “Property Tax Assessment İncentives For Green Building: A Review”, Renewable and Sustainable Energy Reviews, 60, 536-548.
• TC CUMHURBAŞKANLIĞI STRATEJİ VE BÜTÇE BAŞKANLIĞI, (2019). On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023), https://www. sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2019/07/OnbirinciKalkinmaPlani.pdf Erişim Tarihi: 29.07.2021.
• TÜRKİYE PETROLLERİ (2016). Ham Petrol ve Doğalgaz Sektör Raporu, Ankara.
• UNEP (2016). Towards Zero-Emission Efficient And Resilient Buildings Global Status Report 2016, https://www.worldgbc.org/ sites/default/files/GABC_Global_Status_Report_V09_november_FINAL.pdf Erişim Tarihi: 27.07.2021.
• TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU (TÜİK) Yapı İzin İstatistikleri, Ocak-Mart, 2021.
• WORLD GREEN BUILDING COUNCIL About Green Building, https:// www.worldgbc.org/benefits-green-buildings Erişim Tarihi: 14.07.2021.