ÂŞIK EDEBİYATINDA “BADE İÇME” MOTİFİ VE ŞAMANİZMDEKİ BENZERLİĞİ

Year 2018, Volume: 5 Issue: 12, 898 - 908, 30.12.2018

Hacı Dağlı

Abstract

Kadeh,
şarap içki anlamına gelen “bade” sözcüğünün Türk halk edebiyatı, Âşıklık
geleneği, Türk halk hikâyelerinde ve özellikle tasavvuf edebiyatında çok sık
işlenen bir motif olarak karşımıza çıkmaktadır. Ayrıca, Âşık edebiyatındaki
“bade içme” motifi ile şamanizmdeki benzerliği göze çarpmaktadır. Çalışmada,
bade sözcüğünün etimolojisi, Âşık edebiyatındaki yeri ve Âşık edebiyatında “bade
içme” motifi ile şamanizdeki olan benzerliği tespit edilmeye çalışılmıştır.
Yapılan tespitte  “Âşık Edebiyatı”, “Âşık Kelimesi ve Etimolojisi”, “Âşık Edebiyatında “Bade
İçme” Motifi”, “Şamanizm”, “Şaman kelimesi ve etimolojisi”, “Şamanların
Şamanlığa Kavuşma Hadiseleri İle Âşıkların Âşıklığa Kavuşma Hadiseleri Arasında
Bazı Benzer Yönler” gibi başlıklar altında ayrıntı bir şekilde ele alınarak
karşılaştırılma yapılmıştır.

Keywords

Bade, Motif, Rüya, Âşık

References

• KAYNAKÇA& W. Radloff, Versucht eines Wörterbuches der Türk-Dialecte, Petersburg 1889, II, s. 476.& BEYDİLİ, Celal (2004). Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük. Çeviri Eren Ercan. Ankara: Yurt Kitap-Yayın.& ÇORUHLU, Yaşar(2000). Türk Mitolojisinin Ana Hatları. İstanbul: Kabalcı Yayınevi 169. & DRURY, Nevill (1996). Şamanizm Şamanlığın Öğeleri. Çeviren Erkan Şimşek. İstanbul: Okyanus Yayıncılık ve Yapımcılık.& ERŞAHİN, İbrahim (2011). Halk Kültürü ve Edebiyatı Sözlüğü. İstanbul: Yaylacık Matbaası.& ELÇİN, Şükrü (2000). Kerem ile Aslı Hikâyesi. Ankara. Akçağ Yay.& ELİADE, Mircae. (2006). Şamanizm İlkel Esrime Teknikleri, çev. İsmet Birkan, Ankara: İmge Kitabevi.& HEZİYEVA, Şergiyye (2010). Kars Âşıklık Geleneği ve Badeli Âşık. A.Ü.Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi [TAED] 44 ERZURUM 2010, 211-225.& GÖMEÇ Sadettin (1998). Şamanizm Ve Eski Türk Dini. PAÜ. Eğitim Fak. Derg. 1998, Sayı:4. & GÜNAY, Umay (1984). Âşık Edebiyatında Rüya Motifinin Tipleri ve Tahlili. Mehmet Kaplan'a Armağan, İstanbul. 1984, s. 155.& KAYA, Doğan (1994). Sivas’ta Âşıklık Geleneği ve Âşık Ruhsatî. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Yayınları. & KOÇAK, Alirıza (2017). Âşık Şiirinde Rüya Motifi Bağlamında Mahtumkulu’nun “Turgıl Dediler” Şiiri. Dede Korkut Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi Cilt 6, Sayı 13 (Ağustos 2017), s. 29-37 DOI: http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut122 ISSN: 2147 – 590, Samsun- Türkiye. & MÖMİN Samire(2013). Şamanizm Ve Günümüzdeki Kalıntıları Uygur Toplumundaki Tabular Üzerine. ULAKBİLGE, 2013, Cilt 1, Sayı 1. DOI: www.ulakbilge.com 10.7816/ulakbilge-01-01-05 & ŞİŞMAN, Bekir (2015). Günümüz Âşıklarında “Rüya Ve Bâde Motifi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi The Journal of International Social Research Cilt: 8 Sayı: 41 Volume: 8 Issue: 41 Aralık 2015 December 2015 www.sosyalarastirmalar.com ISSN: 1307-9581.& ONAY, Ahmet Talat (1996). Türk Halk Şiirinin Şekil ve Nev’i (hzl. Cemal Kurnaz). Ankara: Akçağ yayınları.& EYÜBBOĞLU, İsmet Zeki (2004). Türk Dilinin Etimoloji Sözlüğü. Printed in Turkey İstanbul: Sosyal Yayınlar. & EKE, Metin (2010). Geçmişte Yapılan Âşık Atışmalarının Günümüzdeki Görünümü. ACTA TURCICA Çevrimiçi Tematik Türkoloji Dergisi Online Thematic Journal of Turkic Studies, www.actaturcica.com Yıl 2, Sayı 1, Ocak 2010 “Kültür Tarihimizde Yarış”, Editörler: Emine Gürsoy Naskali, Hilal Oytun Altun.& PERRIN, Mıchel (2011). Şamanizm. Çeviren Bülent Arıbaş. İstanbul: İletişim Yayınları. & Türkçe Sözlük (2005). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 549. & TUNA, Erhan (2000). Şamanlık ve Oyunculuk. İstanbul: Okyanus Yayıncılık ve Yapımcılık. & YARDIMCI, Mehmet (1998). Başlangıcından Tekke Şiiri Âşık Şiiri Halk Günümüze Şiiri. Ankara: Ürün Yayınları. & [1] Yardımcı, Mehmet. Aşık Edebiyatına Rüya Sonrası Aşık Olma (Bade İçme). Çukurova Üniversitesi Araştırma Merkezi, http://turkoloji.cu.edu.tr & [2], [3] Kaynak: www.varoluş.com