DİJİTAL RÖNESANS VE NFT ESERLER İLİŞKİSİ

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 3, 377 - 394, 31.07.2022

Ahmet Önder

Öz

Dijital teknolojilerle üretilen sanat eserleri farklı medya ortamlarında yeniden biçimlenmekte, blokzincir teknolojisiyle damgalanarak “kopyalanamayan, benzeri olmayan, değiştirilemez” özelliği kazanmaktadır. Sanatçı ve eser sahibini güvence altına alan bu özellik sayesinde NFT eserlere ilgi artmış, dijital platformlarda yüksek fiyatlarla alıcı bulmaya başlamıştır. Makale, gelişen bilgisayar teknolojileri ve kriptografiyle üretilen dijital eserlerin kopyalanamaz özelliği sonucunda ulaştığı ekonomik değerler üzerinden literatüre katkı sağlamayı amaçlamaktadır. Araştırma kapsamında geleneksel sanat ürünlerine alternatif olan dijital sanat eserlerinin, bazı sanatçıların tanımladığı gibi “NFT, günümüzün dijital rönesansı mıdır” sorusuna cevap aranacaktır. Bu bağlamda dijital sanat eserlerinin kavramsal olarak nasıl anlamlandırılabileceği önemsenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Dijital Sanat, Blokzincir, NFT, Kopyalanamayan-Değiştirilemez Eserler, Dijital Rönesans

Kaynakça

• Akalın, T. (2013). Fotoğraf. (1. baskı). Ankara: Hangar Kitap.
• Ante, L. (2021). Non-fungible token (NFT) markets on the Ethereum blockchain: Temporal development, cointegration and interrelations. BRL Working Paper Series No. 22. https://ssrn.com/abstract=3904683
• Arslan, C. (2018). Dijital Yeniden Üretim Çağında Sanat Eseri: “Aura” Kavramının Dijital Sanat Bağlamında Yeniden Değerlendirilmesi. Art-Sanat Dergisi, (9), 405-413.
• Atan A., Uçan, B. ve Bilsel, Ç. (2015). Dijital Sanat Uygulamaları Üzerine Bir İnceleme. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 7(26), 1-14.
• Beckman, M. (2021). The Comprehensive Guide: NFTs Digital Artwork. Blockchain Technology. (1. baskı). New York: Skyhorse Publishing.
• Benjamin, W. (2002a). Tekniğin Olanaklarıyla Yeniden Üretilebildiği Çağda Sanat Yapıtı. Pasajlar. (A. Cemal, Çev.). (4. baskı) içinde, (s. 104-118). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Benjamin, W. (2002b). Fotoğrafın kısa tarihçesi: (A. Cengizkan, Çev.). (2. baskı). İstanbul: YGS Yayınları.
• Berger, J. (1999). Görme Biçimleri. (Y. Salman, Çev.). (1. Baskı). İstanbul: Metis Yayıncılık.
• Beeple/The First 5000 Days. (2021, 11 Mart). Christie’s. (22.05.2022). https://onlineonly.christies.com/s/beeple-first-5000-days/beeple-b-1981-1/112924.
• Brown, E. (2022, Nisan 25). Top 5 Most Expensive NFT Art Sold. www.itechpost.com. https://www.itechpost.com/articles/110287/20220425/top-5-expensive-nft-art-sold-%E2%80%94-pak-beeple-cryptopunk.htm.
• Büyükdüvenci, S. (2006). Sanat ve Değer. FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, (2), 47-50.
• Centieiro, H. (2021). The Non-Fungible Booklet (1. Edition). ISBN 978-988-75671-3-7 (e-book).
• Tarihin ilk kısa mesajı, açık artırmada rekor fiyata satıldı. (2021, Aralık 22). Cumhuriyet. https://www.cumhuriyet.com.tr/yasam/tarihin-ilk-kisa-mesaji-acik-artirmada-rekor-fiyata-satildi-1894716.
• Criddle, C. (2021, 9 Mart). Banksy art burned, destroyed and sold as token in 'money-making stunt'. BBC. (21 Mayıs 2022). https://www.bbc.com/news/technology-56335948.
• Çolak, P. D. (2019). Güncel Sanatta Anlam Dönüşümü. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Davis, N. (2021, 9 Kasım). Beeple gets real. Beeple talks to Noah Davis, Head of Digital Art, Christie’s. (2 Mayıs 2022). https://www.christies.com/features/Beeple-gets-real-with-human-one-11940-7.aspx.
• Doğru, İ. (2021, 27 Mart). New York Times'ta NFT olarak satışa çıkarılan makale 563 bin dolara alıcı buldu. AA. (16 Nisan 2022). https://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/new-york-timesta-nft-olarak-satisa-cikarilan-makale-563-bin-dolara-alici-buldu/2189679.
• Eisenstein, S. M. (1984). Film Duyumu. (N. Özön, Çev.). (1. baskı). İstanbul: Payel Yayınları.
• Fleming, J. ve Honour, H. (2016). Dünya Sanat Tarihi. (H. Abacı, Çev.). (1. baskı). İstanbul: Alfa Basım Yayım.
• Florenski, P. (2001). Tersten Perspektif. (Y. Tükel, Çev.). (1. baskı). İstanbul: Metis Yayınları.
• Greenberg, C. (1989). Art and Culture, Critical Essays.( 3. baskı). Boston: Beacen Press.
• Gombrich, E. H. (2014). Sanatın Öyküsü. (Ö. E. Erduran, Çev.). (2. baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Görmez, A. ve Karakuş, M. (2021). Sanat Eserlerinin Yaratılma Süreci. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 111-122. DOI: 10.33711/yyuefd.998262.
• Günen, E. (2022). Non-fungible token / NFT nedir?Nasıl Çalışır? Cointelegraph. (15.05.2022) https://tr.cointelegraph.com/news/what-is-nft-non-fungible-token.
• Human One. (2021, 9 Kasım). Christie’s. (22.05.2022). https://www.christies.com/lot/lot-6345173.
• Karaçeper, S. (2018). Dijital Teknoloji ve Grafik Tasarımda Yenilikler. İstanbul Aydın Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, 4(8), 73-83.
• Manovich, L. (2003). New Media from Borges to HTML. N. Wardrip-Fruin & N. Montfort (Eds.), The New Media Reader (pp.12-25). Massachusetts: The MIT Press.
• Özön, N. (1985). Sinema. Uygulayımı, Sanatı, Tarihi. (1. baskı). İstanbul: Hil Yayınları.
• Özrili, Y. (2021). Olmayan Müze: Kripto Sanat. Turizm Çalışmaları Dergisi, 3(1), 1-14.
• Reuters. (2022 Şubat 9). “Cypherpunks Have Rallied to Assange.” The Guardian. (22 Mayıs 2022). https://www.theguardian.com/media/2022/feb/09/julian-assange-cryptocurrency-fundraiser-nfts.
• Sağlamtimur, Z. E. (2010). Dijital Sanat. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(3), 213-238.
• Sarı, E. (2018). Sanat Olgusunun Tarihsel Süreçte Değişen Tanımı, İşlevi ve Değeri Üzerine. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 32(45), 131-151.
• Sokolov, A. G. (1995). Sinemada Görüntü Kurgusu. (S. Arslanyürek, Çev.). (1. baskı). İstanbul: Antrakt Yayınları.
• Stimolo, S. (2022 Şubat 14). "NFT News: CryptoPunk #5822 sold for 8000 ETH ($23 million)." The cryptonomist. (22 Mayıs 2022). https://en.cryptonomist.ch/2022/02/14/nft-news-cryptopunk-5822-sold-for-8000-eth-23-million/
• Şenkardeş, Ç. G. (2021). Blockchain technology and NFT’s: a review in music industry. Journal of Management, Marketing and Logistics (JMML), 8(3), 154-163. http://doi.org/10.17261/Pressacademia.2021.1454.
• Tolstoy, L. N. (2007). Sanat Nedir - Hasan Ali Yücel Klasikleri. (M. Beyhan Çev.). (14. baskı). İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
• Toprak, A. (2020). Yapay Zekâ Algoritmalarının Dijital Enstalasyona Dönüşmesi. Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Yeni Düşünceler Hakemli E-Dergisi, (14), 47-59.
• Tuğal, A. S. (2017). 0 ve 1’le Şekillenen Dünya. Art-Sanat Dergisi, (8), 573-587. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iuarts/issue/47866/604494.
• Waldfogel, J. (2018). Digital Renaissance. New Jersey: Princeton University Press.
• Nakamoto, S. (2008). Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System. (22.05.2022). https://bitcoin.org/bitcoin.pdf.
• Yıldırım, M. (2019). Dijital Sanat ve Kolaj. EKEV Akademi Dergisi, 23(80), 319-338. https://orcid.org/0000-0002-7414-6489.