KÖY İDARESİNİN MALİ DENETİMİ HAKKINDA BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 2, 47 - 68, 30.04.2025

Adil Bucaktepe , Nilüfer Coşkun Mert

Öz

Köy, mahalli idarelerin en küçük ve en eski birimidir. Köy idaresinin birçok görev ve sorumluluğu bulunmasına rağmen çeşitli köy hizmetlerinin köy idaresi dışındaki bazı birimler tarafından yapıldığı görülmektedir. Bu birimlere merkezi idarenin taşra teşkilatları, il özel idaresi ve köylere hizmet götürme birlikleri örnek verilebilir. Köylere genel bütçe vergi gelirlerinden pay ayrılmamaktadır. Dolayısıyla tüzel kişiliği, bütçesi ve personeli bakımından hukuki güvence sağlanan köylerin gelir kaynakları yetersizdir. Ayrıca köy gelirlerinin başlıcalarından imece, nakdi karşılık içermemesi ve salma vergisi, belirgin olmama yönünden eleştirilebilir. Köy gelirleri dâhil birçok yönden bakıldığında köylere ilişkin mevzuatın değiştirilmesi gereklidir. Denetim, kamu yönetimi sürecinde önemli bir yerdedir. Denetim, yönetimin etkili ve işlevsel olmasına hizmet eder. Köyün denetimi de köy hizmetlerinin hukuka uygun ve verimli yürütülmesinde önemlidir. Köyün denetimi 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nda ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nda düzenlenmemiştir. Köy idaresi Anayasa’nın 127’inci maddesinde düzenlenen idari vesayete tabidir. Belediye üzerindeki vesayet denetimine kıyasla daha geniş olan bu denetimin bazı sınırları bulunmaktadır. Köy gelirlerinin işleyişinin değiştirilmesi, bütçe sürecinin gözden geçirilerek değiştirilmesi ve köyün Sayıştay denetimine tabi tutularak hesaplarına ait denetiminin, idari denetiminden ayrılması denetimde etkinliği artırabilir. Bu çalışmada köyün idari teşkilatta yeri, bütçe süreci ve köyün denetimi incelenmiş ve köy gelirleri eleştirel bakış açısıyla irdelenerek köy hizmetlerinin hızlı, etkin ve verimli yürütülmesine yönelik değerlendirmelerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Köy Kanunu , İmece , Salma , Bütçe , Denetim , Sayıştay

AN EVALUATION ON THE FINANCIAL AUDIT OF THE VILLAGE ADMINISTRATION

Öz

The village is smallest and oldest local administration unit. Although the village administration has many duties and responsibilities, various village services are provided by units like central administration, special provincial administration and village service unions.. Villages aren’t paid from general budget tax incomes. Therefore, villages, which have legal guarantees about their legal entity, budget and personnel, don’t have sufficient income. Also two most important village incomes, voluntary work don’t include cash provisions and release tax is criticized for not being clear. Legislation regarding villages should be changed in many aspects, including village incomes. Audit has an important place in public administration process. Auditing serves to make management effective and functional. The village audit also contributes to legal and efficient execution of village services. The village audit isn’t regulated in Accounts Court Law No.6085 and Public Financial Management and Control Law No.5018. Village administration is subject to administrative tutelage regulated in Constitution Article 127. This audit, which is broader than, tutelage control in municipalities has some limits. Reorganization of village incomes, budget process and Accounts Court’s audit in villages can increase efficiency. With this audit, village's accounting audit is separated from its administrative audit. In this study, the village’s place in administrative organization, budget process and village audit were examined, the village incomes were examined critically and evaluations were made regarding fast, effective and efficient village services’ execution.

Anahtar Kelimeler

Village Law , Voluntary Work , Release , Budget , Audit , Accounts Court

Kaynakça

• Akyılmaz, B., Sezginer, M. ve Kaya, C. (2023). Türk İdare Hukuku. Seçkin Yayınları.
• Atay, E. E. (2012). İdare Hukuku. Turhan Kitabevi.
• Avşar, Y. (2019). Türkiye’de 6360 Sayılı Yasa Kapsamında Mahalle ve Köy Yönetiminde Yaşanan Değişim ve Dönüşüm. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı Doktora Tezi.
• Boztepe, M. (2022). Türkiye’de Yerel Yönetimlerin İdari Özerkliğinin Hukuku. Seçkin Yayınları.
• Candan, E. (2007). Türk Bütçe Sisteminde Performans Denetimi, Ankara: Maliye Bakanlığı, Strateji Geliştirme Başkanlığı, Yayın No:2007/374, https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2019/09/T%C3%BCrk-B%C3%BCt%C3%A7e-Sisteminde-Performans Denetimi.pdf (Erişim Tarihi:12.12.2024).
• Çağlayan, R. (2018). İdare Hukuku Dersleri. Adalet Yayınevi.
• Dikmen, O. (1969). Maliye Dersleri. Fakülteler Matbaası.
• Duran, L. (1982). İdare Hukuku Ders Notları. Fakülteler Matbaası.
• Erginay, A. (1992). Kamu Maliyesi. Savaş Yayınları.
• Eroğlu, H. (1972). İdare Hukuku Dersleri. Sevinç Matbaası.
• Falay, N. (2003). Devlet Bütçesi: Giriş, İçinde Ataç E. ve T. Moğol (Editörler). Devlet Bütçesi (ss. 1-15) Eskişehir: TC Anadolu Üniversitesi Yayını No: 1513.
• Gözler, K. (2019). İdare Hukuku 1. Cilt. Ekin Yayın Dağıtım.
• Gözler, K. (2018). Mahalli İdareler Hukuku. Ekin Basın Yayın Dağıtım.
• Gözler, K. ve Kaplan, G. (2022). İdare Hukuku Dersleri. Ekin Basın Yayın Dağıtım.
• Gözübüyük, A. Ş. ve Tan, T. (2007). İdare Hukuku 1. Cilt Genel Esaslar. Turhan Kitabevi Yayınları.
• Günday, M. (2002). İdare Hukuku. İmaj Yayıncılık.
• Güneş, G. (2001). Yeni Bin Yıl Türkiye’sinde Yer Almaması Gereken Vergi Kuralları. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, Seri No: 39, 71-87.
• Kalabalık, H. (2005). Avrupa Birliği Ülkeleriyle Karşılaştırmalı Yerel Yönetim Hukuku Teori-Uygulama. Seçkin Yayınevi.
• Karakoç, Y. (2019). Genel Vergi Hukuku. Yetkin Yayınları.
• Karanfiloğlu, Y. (2000) Yerel Yönetimlerin Denetimi. TC Sayıştay Başkanlığı, Araştırma Dizisi, Https://www.Sayistay.Gov.Tr/Files/825_Yerelyonetim_Denetimi.Pdf (Erişim Tarihi: 12 Aralık 2024).
• Kaya, C. (2007). Türkiye’de Mahalli İdarelerin Seçilmiş Organlarının Organlık Sıfatını Kaybetmeleri. Seçkin Yayınları.
• Keleş, R. (2004). Yerinden Yönetim ve Siyaset. Cem Yayınevi.
• Koç, M. (2018). 6360 Sayılı Kanunun Mahalleye Dönüşen Köylerde Muhtarlığa Etkisi (Muğla Deneyimi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yerel Yönetimler Anabilim Dalı Yerel Yönetimler ve Kent Politikaları Bilim Dalı. Doktora Tezi.
• Onar, S.S. (1966). İdare Hukukunun Umumi Esasları II. Cilt. İsmail Akgün Matbaası.
• Öncel, M., Kumrulu, A. ve Çağan N. (2010). Vergi Hukuku. Turhan Kitabevi.
• Özyörük, M. (1982). İdare Hukuku Ders Notları (II. sınıf programı, teksir).72 Teksir-Daktilo-Fotokopi.
• Sancakdar, O., Us, E., Kasapoğlu, T. M., Önüt, L. B. ve Seyhan, S. (2018). İdare Hukuku. Seçkin Yayınları.
• Şengül, R. (2010). Yerel Yönetimler. Umuttepe Yayınları.
• Türkoğlu, İ. (2009). Yerel Yönetimlerde Mali Reform Arayışları: Türkiye’de Belediyelerde Mali Özerklik ve Belediye Başkanlarının Mali Özerklik Algılaması. T.C. Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı Yayın No: 2009/389.
• Tortop N., Aykaç B., Yayman H. ve Özer M.A. (2008). Mahalli İdareler. Nobel Yayın Dağıtım.
• Uluatam, Ö. (2001). Kamu Maliyesi. İmaj Yayınevi.
• Ulusoy, A. D. (2023). Türk İdare Hukuku. Yetkin Yayınları.
• Ulusoy A., Akdemir T. (2004). Mahalli İdareler Teori-Uygulama-Maliye. Seçkin Yayınları.
• https://www.e-icisleri.gov.tr/Anasayfa/MulkiIdariBolumleri.aspx (Erişim Tarihi: 12.12.2024).
• https://tdk.gov.tr (Erişim Tarihi: 12 Aralık 2024).