Abstract
The aim of this study is to determine sociodemographic factors affecting organizational citizenship behaviour and their strenght. The nurses at Karadeniz Techninical University Farabi Hospital constitutes the central of the study at 2008. In this study the survey of organizational citizenship behaviour which was developed by Konovsky ve Organ (1996) is used. The statistical analysis of the data and the five dimensions that define the organizational citizenship behaviour follow as; altruism, courtesy, conscientiousness, civic virtue and sportsmanship. It was determined that the age-related variation creates statistical distinction. It was found out that there is a statistical difference between the varient of working hours at the hospital, main dimension of organizational citizenship behaviour, and the dimension of curtesy and sportmanship. As to the reflecting of these behaviours, it was determined that nurses working at the hospital between 6-10 years has a more tendency to reflect the behaviours. Another finding is that there is a statistical difference between the varient of the working hours of the duty and the dimension of curtesy and civic virtue. Accordingly, for the behaviours at the curtesy dimension the nurses working for five or less years and for the behaviours at the civic virtue dimension the nurses working for 11 or more years have a more tendency to reflect the behaviours. Another difference was found out between the dimensions of martial status and alturism, curtesy and civic virtue. It was also found out that married nurses have a tendency to reflect behaviours at the dimensions of alturism and civic virtue; and the divorced or widowed nurses have a more tendency to reflect the behaviours at the civic virtue dimension. Another statistical difference was found out between the varient of educational background and the dimensions of alturism and civic virtue. For the behaviours at both dimension it was determined that high school graduate nurses are more likely to reflect the behaviours than the college graduate nurses
References
- Koçel T., İşletme Yöneticiliği, 8. Baskı, İstanbul, Beta Basım Yayım, 2001.
- Podsakoff P. M., Mackenzie S. B., Paıne J. B., ve ark., Organizational citizenship behaviors: a critical review of the theoritical and empirical literature and suggestions for future research, Journal of Management, 2000; 26(3): 513-563.
- Çetin, M., Ö., Örgütsel Vatandaşlık Davranışı, Ankara, Nobel Yayın Dağıtım, 2004.
- Acar, A. Z., Örgütsel Yurttaşlık Davranışı: Kavramsal Gelişimi ile Kişisel ve Örgütsel Etkileri. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 2006, 7 (1): 1-14.
- Podsakoff, P. M., Mackenzie, S. B., Organizational citizenship behaviors and sales unit effectiveness, Journal of Marketing Research, August, 1994; 31(3): 351-363.
- İşbaşı, J. Ö., Çalışanların Yöneticilerine Duydukları Güvenin ve Örgütsel Adalete İlişkin Algılamalarının Örgütsel Vatandaşlık Davranışının Oluşumundaki Rolü: Bir Turizm Örgütünde Uygulama, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 2000.
- İncir, G., Çalışanların İş Doyumu Üzerine Bir İnceleme, Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları, No: 401, Ankara, 1990.
- Kamer, M., Örgütsel Güven, Örgütsel Bağlılık ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarına Etkileri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2001.
- Gürbüz, S., Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ile Duygusal Bağlılık Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Bahar 2006; 1(3):46
- Çelik, M., Örgüt Kültürü ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı – Bir Uygulama, Yayınlanmamış Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2007.
- Erdem, Ü., Örgütsel Vatandaşlık Davranışı: Hastane Çalışanları Üzerinde Bir Uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2003.
- Mercan, M., Öğretmenlerde Örgütsel Bağlılık Örgütsel Yabancılaşma ve Örgütsel Vatandaşlık. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2006.
- Organ, D. W., Lingl A., Personality, satisfaction, and organizational citizenship behavior. The Journal of Social Psychology, 1995; 135(3): 339-350.
- Köse, S., Kartal, B., Kayalı, N., Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ve Tutuma İlişkin Faktörlerle İlişkisi Üzerine Bir Araştırma, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2003; 20: 1-19
- Topaloğlu, G., Dönüştürücü Liderlik ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişki. Yayınlanmamış Bilim Uzmanlık Tezi. Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2005
- Bayram, L. (2005), Yönetimde Yeni Bir Paradigma: Örgütsel Bağlılık, Sayıştay Dergisi, 2005; 59:125.
- Özdevecioğlu, M., (2003). Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ile Üniversite Öğrencilerinin Bazı Demografik Özellikleri ve Akademik Başarıları Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2003; 20:117–135.
- Baltaş, A., Değişimin İçinden Geleceğe Doğru Ekip Çalışması ve Liderlik, İstanbul, Remzi Kitabevi, 2002.
- Eronat, Z., İşletmelerde İş Tatmini ve İşgücü Devir Hızı Problemlerinin Çözümünde Bir Faktör Olarak İletişim; Kobi’lerde Ampirik Bir Uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, 2004.
- Genç, N., Yönetim ve Organizasyon-Çağdaş Sistemler ve Yaklaşımlar, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2005.
- Balay, R., Özel ve Resmi Liselerde Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılığı (Ankara İli Örneği). Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2000.
- Dönder, H. H., Öğretmenlerin Örgütsel Vatandaşlık Davranışları ve Bürokrasi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2006.
- Samancı, G., Örgütsel Güven ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2007.
- Çetin, M., Yeşilbağ, Y., Akdağ, B., Öğretmenlerin Örgütsel Vatandaşlık Davranışı, Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 2003; 17: 39.
- Celep, C., Polat, S., Elbir, N., ve ark., Ortaöğretim Okullarındaki Öğretmenlerin Örgütsel Vatandaşlık Tutumları, Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı Bildiri Kitabı, No: 123, Malatya, 2004.
- Konovsky, M. A., Organ, D. W., Dispositional and contextual determinants of organizational citizenship behavior, Journal of
- Organizational Behavior, 1996; 17: 253-266.
- Fliege, H., Becker, J., Walter, O. B, ve ark., Development of a CAT for depression (D-CAT). Qual Life Res, 2005; 14 (10): 2277-91
- Suhr, D. D., Exploratory or Confirmatory Factor Analysis, 2006, Erişim: [http://www2.sas.com/proceedings/sugi31/200-31.pdf], Erişim Tarihi: 24.12.2007
- Şimşek Ö. F., Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş: Temel İlkeler ve LISREL Uygulamaları, İstanbul, Ekinoks Yayıncılık, 2007.
- Özkaya, M. O., Kocakoç, İ.D., Kara A, E. (2006). Yöneticilerin Örgütsel Bağlılıkları ve Demografik Özellikleri Arasındaki İlişkileri İncelemeye Yönelik Bir Alan Çalışması. Yönetim Ve Ekonomi, 2006; 2(13): 77-96.
- Sun, H. O., İş Doyumu Üzerine Bir Araştırma: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Banknot Matbaası Genel Müdürlüğü. Uzmanlık Yeterlilik Tezi. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Banknot Matbaası Genel Müdürlüğü, 2002.
Abstract
Araştırmanın amacı, bir üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerin örgütsel vatandaşlık davranışlarını oluşturan faktörlerin ve bunları etkileyen sosyo-demografik değişkenlerin belirlenmesidir. Araştırma, Karadeniz Teknik Üniversitesi Farabi Hastanesi’nde çalışan hemşireler üzerinde, 2008 yılında, anket yolu ile yapılmıştır. Araştırmada, Konovsky ve Organ tarafından (1996) geliştirilen “örgütsel vatandaşlık davranışı anketi” kullanılmıştır. Veri analizi ile örgütsel vatandaşlık davranışını tanımlayan beş boyut (özverili olma, nezaket, bilinçli olma, erdemli olma ve centilmenlik) ortaya çıkarılmıştır. Özverili olma ve nezaket ve erdemli olma boyutundaki davranışlarda yaş değişkeninin istatistiksel fark yarattığı belirlenmiştir. Hastanede çalışma süresi değişkeni ile örgütsel davranış ana boyutu, nezaket ve centilmenlik boyutları arasında anlamlı istatistik fark belirlenmiştir. 6–10 yıl süre ile hastanede çalışan hemşirelerin bu boyutlardaki davranışları göstermede, daha eğilimli olduğu saptanmıştır. Görevde çalışma süresi değişkeni ile nezaket ve erdemli olma boyutları arasında istatistiksel açıdan anlamlı farklılık belirlenmiştir. Nezaket boyutundaki davranışları beş yıl ve daha az süredir çalışan hemşirelerin; erdemli olma boyutundaki davranışları ise 11 yıl ve daha üzeri süredir çalışan hemşirelerin göstermeye daha eğilimli olduğu saptanmıştır. Medeni durum değişkeni ile özverili olma, nezaket ve erdemli olma boyutlarındaki davranışlar arasında istatistiksel anlamlı farklılık belirlenmiştir. Özverili olma ve erdemli olma boyutundaki davranışları göstermeye evli hemşirelerin; nezaket boyutundaki davranışları göstermeye ise dul-boşanmış hemşirelerin daha eğilimli olduğu saptanmıştır. Öğrenim durumu değişkeni ile özverili olma ve erdemli olma boyutlarındaki davranışlar arasında anlamlı istatistik fark belirlenmiştir. Her iki boyuttaki
References
- Koçel T., İşletme Yöneticiliği, 8. Baskı, İstanbul, Beta Basım Yayım, 2001.
- Podsakoff P. M., Mackenzie S. B., Paıne J. B., ve ark., Organizational citizenship behaviors: a critical review of the theoritical and empirical literature and suggestions for future research, Journal of Management, 2000; 26(3): 513-563.
- Çetin, M., Ö., Örgütsel Vatandaşlık Davranışı, Ankara, Nobel Yayın Dağıtım, 2004.
- Acar, A. Z., Örgütsel Yurttaşlık Davranışı: Kavramsal Gelişimi ile Kişisel ve Örgütsel Etkileri. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 2006, 7 (1): 1-14.
- Podsakoff, P. M., Mackenzie, S. B., Organizational citizenship behaviors and sales unit effectiveness, Journal of Marketing Research, August, 1994; 31(3): 351-363.
- İşbaşı, J. Ö., Çalışanların Yöneticilerine Duydukları Güvenin ve Örgütsel Adalete İlişkin Algılamalarının Örgütsel Vatandaşlık Davranışının Oluşumundaki Rolü: Bir Turizm Örgütünde Uygulama, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 2000.
- İncir, G., Çalışanların İş Doyumu Üzerine Bir İnceleme, Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları, No: 401, Ankara, 1990.
- Kamer, M., Örgütsel Güven, Örgütsel Bağlılık ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarına Etkileri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2001.
- Gürbüz, S., Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ile Duygusal Bağlılık Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Bahar 2006; 1(3):46
- Çelik, M., Örgüt Kültürü ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı – Bir Uygulama, Yayınlanmamış Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2007.
- Erdem, Ü., Örgütsel Vatandaşlık Davranışı: Hastane Çalışanları Üzerinde Bir Uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2003.
- Mercan, M., Öğretmenlerde Örgütsel Bağlılık Örgütsel Yabancılaşma ve Örgütsel Vatandaşlık. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2006.
- Organ, D. W., Lingl A., Personality, satisfaction, and organizational citizenship behavior. The Journal of Social Psychology, 1995; 135(3): 339-350.
- Köse, S., Kartal, B., Kayalı, N., Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ve Tutuma İlişkin Faktörlerle İlişkisi Üzerine Bir Araştırma, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2003; 20: 1-19
- Topaloğlu, G., Dönüştürücü Liderlik ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişki. Yayınlanmamış Bilim Uzmanlık Tezi. Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2005
- Bayram, L. (2005), Yönetimde Yeni Bir Paradigma: Örgütsel Bağlılık, Sayıştay Dergisi, 2005; 59:125.
- Özdevecioğlu, M., (2003). Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ile Üniversite Öğrencilerinin Bazı Demografik Özellikleri ve Akademik Başarıları Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2003; 20:117–135.
- Baltaş, A., Değişimin İçinden Geleceğe Doğru Ekip Çalışması ve Liderlik, İstanbul, Remzi Kitabevi, 2002.
- Eronat, Z., İşletmelerde İş Tatmini ve İşgücü Devir Hızı Problemlerinin Çözümünde Bir Faktör Olarak İletişim; Kobi’lerde Ampirik Bir Uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, 2004.
- Genç, N., Yönetim ve Organizasyon-Çağdaş Sistemler ve Yaklaşımlar, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2005.
- Balay, R., Özel ve Resmi Liselerde Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılığı (Ankara İli Örneği). Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2000.
- Dönder, H. H., Öğretmenlerin Örgütsel Vatandaşlık Davranışları ve Bürokrasi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2006.
- Samancı, G., Örgütsel Güven ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2007.
- Çetin, M., Yeşilbağ, Y., Akdağ, B., Öğretmenlerin Örgütsel Vatandaşlık Davranışı, Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 2003; 17: 39.
- Celep, C., Polat, S., Elbir, N., ve ark., Ortaöğretim Okullarındaki Öğretmenlerin Örgütsel Vatandaşlık Tutumları, Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı Bildiri Kitabı, No: 123, Malatya, 2004.
- Konovsky, M. A., Organ, D. W., Dispositional and contextual determinants of organizational citizenship behavior, Journal of
- Organizational Behavior, 1996; 17: 253-266.
- Fliege, H., Becker, J., Walter, O. B, ve ark., Development of a CAT for depression (D-CAT). Qual Life Res, 2005; 14 (10): 2277-91
- Suhr, D. D., Exploratory or Confirmatory Factor Analysis, 2006, Erişim: [http://www2.sas.com/proceedings/sugi31/200-31.pdf], Erişim Tarihi: 24.12.2007
- Şimşek Ö. F., Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş: Temel İlkeler ve LISREL Uygulamaları, İstanbul, Ekinoks Yayıncılık, 2007.
- Özkaya, M. O., Kocakoç, İ.D., Kara A, E. (2006). Yöneticilerin Örgütsel Bağlılıkları ve Demografik Özellikleri Arasındaki İlişkileri İncelemeye Yönelik Bir Alan Çalışması. Yönetim Ve Ekonomi, 2006; 2(13): 77-96.
- Sun, H. O., İş Doyumu Üzerine Bir Araştırma: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Banknot Matbaası Genel Müdürlüğü. Uzmanlık Yeterlilik Tezi. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Banknot Matbaası Genel Müdürlüğü, 2002.
Details
| Other ID | JA35PG98HH |
|---|---|
| Journal Section | Research Article |
| Authors | |
| Publication Date | October 1, 2010 |
| Submission Date | October 1, 2010 |
| Published in Issue | Year 2010 Volume: 9 Issue: 2 |