19. YÜZYILIN İLK YARISINDA RUS GEZGİNLERİN GÖZÜYLE DOĞU AKDENİZ VE ANTALYA: AVRAAM NOROV’UN “PUTEŞESTVİYE K SEMİ SERKVA” İSİMLİ SEYAHATNAMESİ ÖRNEĞİ

Yıl 2021, , 227 - 238, 31.12.2021

Şahin Doğan

https://doi.org/10.31455/asya.1018401

Öz

19. yüzyılın ilk yarısı Doğu Akdeniz Bölgesi açısından çok önemli askeri, siyasi ve uluslararası gelişmelerin yaşandığı bir dönem olmuştur. Söz konusu dönemde bu bölgenin büyük bir bölümünün Osmanlı İmparatorluğu sınırları içerisinde olması ayrıca konunun önemini artıran bir husustur. Diğer taraftan 19. yüzyılın ilk yarısı hem Rusya hem de Osmanlı Devleti için önemli askeri ve siyasi gelişmelerin yaşandığı bu iki devlet arasındaki ilişkilerin de oldukça yoğunlaştığı bir dönem olmuştur. Bu makalenin konusunu oluşturan Rus gezginlerin eserleri Osmanlı Devleti’nin, önemli siyasi, sosyal, uluslararası ilişkiler ve askeri gelişmelerinin yaşandığı bu dönemi hakkında oldukça önemli bilgiler sunmaktadır. Seyahatnamelerde Arap Yarımadası, Mısır, Suriye, Irak, Filistin, Doğu Akdeniz’deki adalar ayrıca Balkanlar ve Anadolu coğrafyası hakkında çok önemli izlenimler aktarılmaktadır. Bu makale ile Rus gezginlerinin Doğu Akdeniz’de yaptıkları geziler hakkında bir değerlendirme yapıldıktan sonra bu geziler için önemli bir örnek teşkil eden Rusya’da bakanlık gibi oldukça üst düzeyde bir devlet görevinde bulunmuş olan Avraam Sergeyeviç Norov’un yaptığı geziyi kaleme aldığı “Puteşestviye Semi Serkvam” isimli notları incelenmiştir. Makalemizin kaynağını teşkil eden 1847 yılında yayımlanmış olan “Puteşestviye k Semi Serkvam, Upominayemım v Apokalipsise” isimli seyahatname Sergeyeviç Norov’un 1835-1836 tarihlerinde kutsal yerleri ziyaret amacıyla gerçekleştirdiği bir yolculuğun sonucunda kaleme alınmış bir eserdir. Makalede bu eserde yer almış olan Norov’un Doğu Akdeniz ve özellikle Antalya izlenimleri aktarılmış ve değerlendirilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Rus Gezginler, Avraam Sergeeviç Norov, Doğu Akdeniz, Antalya

THE EASTERN MEDITERRANEAN AND ANTALYA IN THE FIRST HALF OF THE 19TH CENTURY FROM THE VIEWPOINT OF RUSSIAN TRAVELLERS: AVRAAM NOROV'S TRAVEL BOOK EXAMPLE “PUTESHESTVIE SEMI TSERKVAM”

Öz

The first half of the 19th century was a period of the significant military, political, and international developments for the Eastern Mediterranean Region. The fact that a large part of this region was within the borders of the Ottoman Empire was also an aspect that increased the importance of the issue. The works of Russian travelers provide important information about this period of important political, social, international relations and military developments of the Ottoman Empire, and provide important impressions about the Arabian Peninsula, Egypt, Syria, Iraq, Palestine, the islands in the Eastern Mediterranean, as well as the Balkans and Anatolia. In this article, after an assessment of the Russian travelers' trips in the Eastern Mediterranean, as an example, the notes of Avraam Sergeevic Norov, who served as a government minister, titled "Puteshestvie K Semi Tserkvam" were examined. The travel book named “Puteshestvie K Semi Tserkvam, Upomyanutym V Apokalipsise” (Travel to Seven Churches of the Apocalypse), which was published in 1847 and is the source of this article, is a work written by Avraam Norov as a result of his journey to the holy lands, between 1835-1836. In this article, Norov's impressions of the Eastern Mediterranean and especially Antalya were examined in light of this work. 

Anahtar Kelimeler

Russian Travellers, Avraam Sergeevic Norov, Eastern Mediterranean, Antalya, 19th Century

Kaynakça

• Aleksandrovna, Ç. Y. (2016). Gosudarstvennaya i Obşestvennaya Deyatelnost A. S. Norova, (Dissertasiyana Soiskaniye Uçenoy Stepeni Kandidata Istoriçeskih Nauk). Sank-Peterburg. Armaoğlu, F. (2003). 19. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1789-1914). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Arslan, M. (2014). Emperyal Rusya ve Kutsal Topraklara Hac: Rus Ortodoks Köylü Hacılarla Kudüs'e Seyahat (1912), (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Doç. Dr. Saime Selenga Gökgöz), Ankara: Haccettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Brokgauz F. A. ve Efron İ. A.(1897a). Avraam Sergeyeviç Norov (1795-1869). Ensiklopediçeskiy Slovar, T. XXI. S. Peterburg, 375.
• Brokgauz F. A. ve Efron İ. A.(1897b). Norovı. Ensiklopediçeskiy Slovar T. XXI. S. Peterburg, 375.
• Dansing, B. M. (1976a). Ruskiye Puteşestviya Na Blijniy Vostok v Pervoy Polovine XIX v. Blijniy Vostok, AN SSSR Institut Vostokovedeniye (s. 166-245). Moskva: İzd. Nauka.
• Dansing, B. M. (1976b). Puteşestviya i Literatura o Blijnem Vostoke vo Vtoroy Polovine XIX i v Naçale XX v., Blijniy Vostok, AN SSSR İnstitut Vostokovedeniye. Moskova: Nauka.245-296.
• Dayar, E.(2016). Antalya’da Devlet ve Eşrâf İlişkileri (1839-1908), (Yayımlanmamış Doktora Tezi), (Danışman: Yrd. Doç. Dr. Güven Dinç), Antalya: Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• İnanır, E. (2008). XIII-XVIII. Yüzyıl Rus Seyyahların Hatıralarında Doğu ve Osmanlıya Dair İzlenimler. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Güney-Doğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, 0(13), 1-12.
• Kurat, A. N. (2011). Türkiye ve Rusya. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Maleto, Y. İ. (2005). Antologiya Hojeniy Russkih Puteşestvennikov XII-XV. Veka. Moskva.
• Norov, A. (1847). Puteşestviye k Semi Serkvam Upominayemım v Apokalips. Sanktpeterburg.
• Ostrogorsky, G. (2015). Bizans Devleti Tarihi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Puşkin, A. (2014). Erzurum Yolculuğu. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Rami, İ (2015). Rus Gezgin E. Ragozina’nın Hatıralarında Türkiye ve Türkler. Turkish Studies, 10(12), 943-952.
• Runciman, S. (1992). Haçlı Seferleri Tarihi, C. II, (Çeviren: Prof. Dr. Fikret Işıltan). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Tufan, H. (2018). 5 Numaralı Antalya Şer’iyye Sicilinin Transkripsiyonu ve Değerlendirilmesi (H. 1247-1251/M.1832-1835), (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Prof. Dr. Fahrettin Tızlak), Antalya: Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.