WOMANHOOD AS AN “OTHERNESS” IN LITERARY TEXTS AND THE EXPRESSİONS OF HAIR IMAGE

Yıl 2021, , 201 - 216, 29.09.2021

Hayriyem Zeynep Altan

https://doi.org/10.31455/asya.971187

Öz

When we look through either our native literature or other national literatures; we see that, the being of woman is principally identified in specific stereotypes by making her imprisoned in a secondary value. In novels, stories and fairy tales; the status and the adventure of a young girl or a woman in the narrative, could only reach till the boundaries which was enforced by patriarchal culture. One of the significant reasons of this attitude is the tendency in which woman is always identified by putting emphasis on her body. More than that; the body of woman is still identified over an exchange value. In this regard, in order to identify how woman is marginalized by her own culture; it is required to investigate firstly the literary texts written in male language then the ones which have a feminine poetics especially written by woman novelists. Since the social gender is built over language; following the expressions of the femininity in different literary texts, is the best way to show how the femininity as an otherness is interiorised by women easily. As it is known, culture establishes some centers in the language field and these centers rise over the binary oppositions. These binary oppositions almost every time serve for woman to be negated or reduced. In such a cultural organisation; is it possible for woman to build her own identity directly and instinctively both in life and in fictional stories? This study seeks answer for this question and aims to reveal the value of hair image in the process of self manifestation of woman as a significant sign of femininity. The main purpose of this research is to address the uncunny relation of woman with her hair and enligten the identity creating process. In this regard, the arguments related with our subject will be examined with some examples from fairy tales and novels by using theoretical discussion method. 

Anahtar Kelimeler

Femininity, Alienation, Literary Text, Hair Image, Identity

YAZINSAL METİNLERDE BİR "ÖTEKİLİK" OLARAK KADINLIK VE SAÇ İMGESİNİN DIŞAVURUMLARI

Öz

Gerek yerli edebiyatımıza gerekse de başka ulusların edebiyatına baktığımızda; çoğunlukla kadının varlığının ikincil bir değere hapsedilerek belirli kalıplar içinde verildiğini görüyoruz. Romanlarda, öykülerde, masallarda bir kadının anlatı içindeki yeri ve serüveni ataerkil kültürün dayattığı sınırlara kadar uzanabiliyor. Bu anlayışın en önemli nedenlerinden biri; kadını daima "bedeni" ön plana çıkarılarak tanımlamak ve kadın bedenini de bir "mübadele değeri" üzerinden tanımlamak eğilimidir. Bu bağlamda kadının kendi kültürü tarafından nasıl ötekileştirildiğini belirleyebilmek için; hem eril dilde yazılmış yapıtlara, hem de çoğunlukla kanon dışında bırakılan, dişil bir "poetika"ya sahip kadın yapıtlarına bakmak gerekir. Böylece kadınlığın erkek zihninde ve yaşamında neye karşılık geldiğini algılamak mümkün olur. Dahası bu karşılıkların kadının kendisi tarafından dile getirilen hakikatlerden ne kadar uzak olduğu da anlaşılır hâle gelir. Kadınlık deneyimleri mahrem alana hapsedilerek dilsizleştirilmiş ve erkeğin gereksinimleri doğrultusunda değerlendirilmiştir. Kültür, dil alanında kimi merkezler kurar ve bu merkezler "ikili karşıtlıklar" üzerinde yükselir. Örneğin, kadın fiziksel yapısı göz önüne alınarak "zayıf" cinsiyet olarak tanımlandığında; erkek otomatik olarak "güçlü" cinsiyet konumuna sahip olur. Bu ikili karşıtlıklar neredeyse her zaman kadının olumsuzlanmasıyla sonuçlanır. Sözü edilen bu kültürel ortamda, hem yaşamın içinde hem de kurgusal yaşamlarda kadının kendi benliğini doğrudan ve kendiliğinden kurabilmesi olanaklı mıdır? Bu çalışma bu soruya yanıt ararken; kadınlığın en ciddi göstergelerinden biri olan saç imgesinin kadın benliğinin dışavurumundaki değerini ortaya koymayı amaçlar. Kadının hem toplumla hem kendisiyle olan iletişiminde saçını gösterme, saklama, süsleme, uzatma ya da kesme eylemleri çok farklı anlamlara karşılık gelmektedir. Bu çalışmada, deyim yerindeyse, kadının ta en başından bedeni; erkeğin ve devlet erkinin "mülkü" haline getirilerek "şölenden dışlanmışlığı"na ve şölende layıkıyla yer alma çabalarına onun saçıyla kurduğu tekinsiz bağ üzerinden bakılır. Bu bağlamda çalışma, kimi masallar ve romanlardan örneklerle; kuramsal tartışma yöntemiyle savlarını sınar.

Anahtar Kelimeler

Kadınlık, Ötekileştirme, Yazınsal Metin, Saç İmgesi, Benlik

Kaynakça

• Akçay, A. (2015). Arzu, Cinsellik ve Erkekler, (Derleyen: Ayşe Akaltun). İstanbul: Notabene Yayınları.
• Altan, H. Z. (2021). Rastlantılara Açık Bir Yürüyüş. Dr. Hanım Size Sarılabilir miyim? Adlı Program. Dizilerde Neler Oluyor? Podcast Yayını İçinde. Gazete Sanat Radyo ve Spotify, 5. Bölüm.
• Altan, H. Z. (2021). Masum Olmayan Son: 'Affetme, ama Sev!'. Dr. Hanım Size Sarılabilir miyim? Adlı Program. Dizilerde Neler Oluyor? Podcast Yayını İçinde. Gazete Sanat Radyo ve Spotify, 14. Bölüm.
• Altan, H. Z. (2019). Çocuğun Toplumsallaşmasında Arketiplerin İşlevi ve 'Küçük Deniz Kızı' Masalı Örneği. Varlığında Yokluğunda Kadın - Bir Toplumsal Cinsiyet Eleştirisi İçinde (s.101-111). İstanbul: Humanist Yayınları.
• Altan, H. Z. (2015). Kadın Kimliğinin Toplumsal İnşasında Kadın Edebiyatı ve Dil. ASOS JOURNAL-The Journal of Academic Social Science, 3(13), 144-163.
• Altan, H. Z. (2017). 'Troubling Love' by E. Ferrante: Killing Mother for Keeping Her Love (The Psychoanalysis of Mother-Daughter Relationship). Printed by Schaltungsdienst Lange o.H.G. Berlin: LAP Lambert Academic Publishing.
• Binkert, D. (1995). Melankoli Kadındır, (Çeviren: İlknur İgan). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Elkin, L. (2018). Flanöz - Şehirde Yürüyen Kadınlar, (Çeviren: Doğacan D. Doğan). İstanbul: Nebula Kitap.
• El Seddavi, N. (2016). Sıfır Noktasındaki Kadın, (Çeviren: Selma Demiröz). İstanbul: Metis Yayınları.
• Ferrante, E. (2017). Sen Gittin Gideli, (Çeviren: Meryem Mine Çilingiroğlu). İstanbul: Everest Yayınları.
• Ferrante, E. (2017). Bir Yazarın Yolculuğu / Frantumaglia, (Çeviren: Eren Yücesan Cendey). İstanbul: Everest Yayınları.
• Freud, S. (2016). Totem ve Tabu, (Çeviren: Ahmet Çalışkanlar). İstanbul: Olympia Yayınları.
• Holland, J. (2016). Mizojini / Kadından Nefretin Evrensel Tarihi, (Çeviren: Erdoğan Okyay). Ankara: İmge Kitabevi.
• Hooks, B. (2018). Değişme İsteği - Erkekler, Erkeklik ve Sevgi, (Çeviren: Zeynep Kutluata). İstanbul: Bgst Yayınları.
• Karakaş, Y. (2012). Diyarbakır'da Bebeğin İlkleri: Hedik, Köstek Kesme Törenleri ve Çocuklara Yönelik Halk Hekimliği Uygulamaları. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 1(16), 0-0.
• Maalouf, A. (2017). Ölümcül Kimlikler, (Çeviren: Aysel Bora). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Pateman, C. (2017). Cinsel Sözleşme, (Çeviren: Zeynep Alpar). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Sakman, N. (2018). Kendine Ait Bir Kalem / Kadın Yazını Üzerine. İstanbul: İthaki Yayınları.
• Sayar, K. (2017). Ruhun Labirentleri. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Schmitter, E. (2001). Bayan Sartoris, (Çeviren: Soner Bilgiç). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Sezer, M.Ö. (2015). Masallar ve Toplumsal Cinsiyet. İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
• Woolf, V. (2017). Benlik Üzerine Denemeler, (Çeviren: Esra Çakıruylası). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.