EVALUATION OF THE GOVERNMENT SYSTEM OF THE RUSSIAN FEDERATION BASED ON RECENT DEVELOPMENTS

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 25, 155 - 178, 30.09.2023

Mehmet Akif Özer , Shokhrukh Iskandarov

https://doi.org/10.31455/asya.1303781

Öz

Government systems are the rules that determine the formation of the legislative, executive, and judiciary, which are the essential organs of the state, their constitutional positions, their relations with each other, and how the state power will be distributed among them. In this respect, when defining the government system of a state, the position of the essential organs of that state in its constitution, the way they are organized, and their relations with each other are examined. Essentially, government systems are accepted as democratic and widely used today are presidential, parliamentary, and semi-presidential systems or their derivatives with some modifications. States prefer their government systems by their historical backgrounds, socio-cultural structures, the internal dynamics of their countries, the conditions of development, and change in the environment, and, thus, they can switch to a different system when necessary. The Russian Federation, which is at the center of the study, emerged as a sovereign state with the disintegration of the USSR, and a different government system was institutionalized in the country compared to the past, with the influence of discourses such as a democratic state, initiative, and market economy. While accepting its new constitution in 1993, Russia preferred the semi-presidential system as the government system, and with the implementation of this, various debates have been experienced by different circles for many years, and partial changes were made to the constitution. In the ongoing process, another constitutional amendment was made in the country in 2020, and certain changes were introduced that would affect the government system. In this study, the government system of the Russian Federation is discussed with the outlines' of these new developments. The country's legislative body, the Federal Assembly, is examined in particular by the Federation Council and the State Duma. Then, information about the president and the government is given within the scope of the executive branch. In the final part of the study, the Constitutional Court and the Supreme Court are examined within the aspect of the Federal Supreme Judiciary by considering the judicial organ, and information is given about Prokuratura (Prosecutor’s Office), which is one of the deep-rooted institutions of Russia ultimately a relationship is established between this whole structure and the semi-presidential system, and an evaluation is made is done.

Anahtar Kelimeler

Russian Federation, Government System, Federal Assembly, The State Duma

SON GELİŞMELER ÜZERİNDEN RUSYA FEDERASYONU HÜKÜMET SİSTEMİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Öz

Hükümet sistemleri, devletin temel organları olan yasama, yürütme ve yargının oluşum biçimlerini, anayasal konumlarını, birbirleri ile olan ilişkilerini belirleyen ve devlet erkinin bu organlar arasında nasıl dağılacağını düzenleyen kurallar bütünüdür. Bu açıdan bir devletin hükümet sistemi tanımlanırken, o devletin temel organlarının anayasasındaki konumuna, düzenleniş biçimine ve birbirleri ile olan ilişkilerine bakılmaktadır. Temelde, demokratik olarak kabul edilen ve günümüzde yaygın olarak kullanılan hükümet sistemleri, başkanlık, parlamenter ve yarı-başkanlık sistemleri veya bu sistemlerin bazı değişikliklerle meydana getirilen türevleridir. Devletler, hükümet sistemlerini tarihsel geçmişleri, sosyo-kültürel yapıları, ülkelerinin iç dinamikleri ve çevrede yaşanan gelişim ve değişim şartlarına uygun olarak tercih etmekte ve gerektiğinde farklı bir sisteme geçiş yapabilmektedirler. Bu kapsamda çalışmanın odağında yer alan Rusya Federasyonu, SSCB’nin dağılması ile birlikte egemen bir devlet olarak ortaya çıkmış, demokratik devlet, açılım, piyasa ekonomisi gibi söylemlerin etkisiyle ülkede geçmişe göre daha farklı bir hükümet sistemi kurumsallaşmıştır. Rusya, 1993 yılında yeni anayasasını kabul ederken, hükümet sistemi olarak yarı-başkanlık sistemini tercih etmiş ve bu sistemin uygulanmaya konulmasıyla uzun yıllar boyunca farklı çevrelerce çeşitli tartışmalar yaşanmış ve anayasada kısmi değişiklikler yapılmıştır. Devam eden süreçte ülkede 2020 yılında tekrar bir anayasa değişikliği daha yapılmış ve hükümet sistemini etkileyecek nitelikte bazı değişiklikler getirilmiştir. Bu çalışmada söz konusu yeni gelişmeler doğrultusunda Rusya Federasyonu hükümet sistemi ana hatlarıyla ele alınmaktadır. Ülkenin yasama organı olan Federal Meclis, Federasyon Konseyi ve Devlet Duması özelinde incelenmektedir. Ardından yürütme organı kapsamında cumhurbaşkanı ve hükümet ile ilgili bilgiler verilmektedir. Çalışmanın son kısmında ise, yargı organı ele alınarak, Federal Yüksek Yargı kapsamında Anayasa Mahkemesi ile Yüksek Mahkeme incelenmekte ve Rusya’nın köklü kurumlarından biri olan Prokuratura (Savcılık) ile ilgili bilgiler verilerek sonuçta tüm bu yapı ile yarı-başkanlık sistemi arasında ilişki kurulmakta ve değerlendirme yapılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Rusya Federasyonu, Hükümet Sistemi, Federal Meclis, Devlet Duması

Kaynakça

• Abdullahzade, C., Hüseyinoğlu, E. & Erdem, M. (2019). Rusya Federasyonu Yargı Sistemi. Ankara Barosu Dergisi, 77(2), 73-147.
• Abdullayev, N. (2008). Demokratikleşme Sorunsalı Çerçevesinde Rusya’da Hükümet Şekli Üzerine, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ağır, O. (2014). Rusya Federasyonu’nda Yürütmenin Konumu ve Otoriterleşme, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Malatya: İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Akhundova, J. (2014). Karşılaştırmalı Kamu Yönetimi Reformları Türkiye ve Rusya Örneği. Bursa: Ekin Yayıncılık.
• Duverger, M. (1996). Yeni Bir Siyasal Sistem Modeli: Yarı Başkanlık Hükümeti, Devlet ve Hukuk Üzerine Yazılar (Derleyen: Turhan, M.). Ankara: Gündoğan Yayınları.
• Erdem, K. (2017). Yarı-Başkanlık ya da Süper Başkanlık: Rusya Federasyonu Örneği. (Editör): Gökçimen, S., Karşılaştırmalı Hükümet Sistemleri: Yarı-Başkanlık Sistemi (Fransa, Polonya ve Rusya Örnekleri), (2. Baskı), TBMM Araştırma Hizmetleri Başkanlığı Yayınları, Ankara: TBMM Basımevi, 185-236.
• İnternet: http://council.gov.ru/structure/council/regulations/РегламентСовета Федерации Федерального Собрания Российской Федерации, Принят постановлением Совета Федерации Федерального Собрания Российской Федерации от 30 января 2002 года N 33-СФ (30 Ocak 2002 tarih ve 33 sayılı Rusya Federasyonu Federal Meclis Federasyon Konseyi İçtüzüğü) adresinden 20.09.2022 tarihinde erişilmiştir.
• İnternet: http://duma.gov.ru/duma/about/regulations/ Регламент Государственной Думы, Принят постановлением Государственной Думы Федерального Собрания Российской Федерации от 22 января 1998 года N 2134-II ГД, (22 Ocak 1998 tarih ve 2134-II sayılı Rusya Federasyonu Federal Meclis Devlet Duması İçtüzüğü) adresinden 20.11.2022 tarihinde erişilmiştir.
• İnternet: http://kremlin.ru/acts/constitution Конституция Российской Федерации, Принята всенародным голосованием 12 декабря 1993 года. (12 Aralık 1993 tarihinde kabul edilen Rusya Federasyonu Anayasası) adresinden 01.08.2022 tarihinde erişilmiştir.
• İnternet: http://www.consultant.ru/document/cons_doc_LAW_145996/ Федеральный закон О парламентском контроле от 07.05.2013 N 77-ФЗ (07.05.2013 tarih ve 77 sayılı Parlamento Kontrolü Hakkında Federal Kanun) adresinden 01.10.2022 tarihinde erişilmiştir.
• İnternet: http://www.consultant.ru/document/cons_doc_LAW_158641/Федеральный конституционный закон О Верховном Суде Российской Федерации от 05.02.2014 N 3-ФКЗ (05.02.2014 tarih ve 3 sayılı Rusya Federasyonu Yüksek Mahkemesi Hakkında Federal Anayasal Kanun) adresinden 05.02.2023 tarihinde erişilmiştir.
• İnternet: http://www.consultant.ru/document/cons_doc_LAW_159349/ Федеральный закон О выборах депутатов Государственной Думы Федерального Собрания Российской Федерации от 22.02.2014 N 20-ФЗ (22.02.2014- 20 sayılı Rusya Federasyonu Federal Meclisi Devlet Duması Milletvekili Seçimi Hakkındaki Federal Kanun) adresinden 13.11.2022 tarihinde erişilmiştir.
• İnternet: http://www.consultant.ru/document/cons_doc_LAW_366950/Федеральный конституционный закон О Правительстве Российской Федерации от 06.11.2020 N 4-ФКЗ (06.11.2020 tarih ve 4 sayılı Rusya Federasyonu Hükümeti Hakkında Federal Anayasal Kanun) adresinden 09.01.2023 tarihinde erişilmiştir.
• İnternet: http://www.consultant.ru/document/cons_doc_LAW_40445/ Федеральный закон О выборах Президента Российской Федерации от 10.01.2003 N 19-ФЗ (10.01.2003 tarih ve 19 sayılı Rusya Federasyonu Cumhurbaşkanı Seçimi Hakkında Federal Kanun) adresinden 12.12.2022 tarihinde erişilmiştir.
• İnternet: http://www.consultant.ru/document/cons_doc_LAW_4172/ Федеральный конституционный закон О Конституционном Суде Российской Федерации от 21.07.1994 N 1-ФКЗ (21.07.1994 tarih ve 1 sayılı Rusya Federasyonu Anayasa Mahkemesi Hakkında Federal Anayasal Kanun) adresinden 29.01.2023 tarihinde erişilmiştir.
• İnternet: http://www.consultant.ru/document/cons_doc_LAW_57347/Федеральный закон О парламентском расследовании Федерального Собрания Российской Федерации от 27.12.2005 N 196-ФЗ (27.12.2005 tarih ve 196 sayılı Rusya Federasyonu Federal Meclisin Parlamento Soruşturması Hakkında Federal Kanun) adresinden 09.10.2022 tarihinde erişilmiştir.
• İnternet: http://www.consultant.ru/document/cons_doc_LAW_648/ Закон Российской Федерации О статусе судей в Российской Федерации от 26.06.1992 N 3132-1 (26.06.1992 tarih ve 3132-1 sayılı Rusya Federasyonu Hâkimlerin Statüsü Hakkında Kanun) adresinden 16.02.2023 tarihinde erişilmiştir.
• İnternet: http://www.kremlin.ru/acts/bank/46238 Федеральный закон О порядке формирования Совета Федерации Федерального Собрания Российской Федерации от 22.12.2020 года N 439-ФЗ, (22.12.2020 tarih ve 439 sayılı Rusya Federasyonu Federal Meclisi Federasyon Konseyinin Oluşumu Hakkında Federal Kanun) adresinden 06.09.2022 tarihinde erişilmiştir.
• İnternet: https://www.consultant.ru/document/cons_doc_LAW_262/ Федеральный закон О прокуратуре Российской Федерации от 17.01.1992 N 2202-1 (17.01.1992 tarih ve 2202-1 sayılı Rusya Federasyonu Prokuraturası Hakkında Federal Kanun) adresinden 08.03.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Küçük, A. (2013). Anayasa Hukuku. (3. Baskı). Ankara: Orion Kitabevi.
• McCormick, J. (2020). Karşılaştırmalı Siyaset ve Yönetim Sistemleri. (Çeviren: Musa Ceylan). Ankara: Felix Kitap.
• Özyurt, D. (2019). Rusya Federasyonu Anayasal Düzeninde Devlet Başkanının Konumu ve Fonksiyonu, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şen, İ. G. (2004). Rusya Federasyonu Siyasal Sistemi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yay. No: 1552.
• Авакьян, С. А. (2014). Конституционное право России, Том-1, (5-е Издание), Москва: Издательство «Норма ИНФРА-М».
• Авакьян, С. А. (2014). Конституционное право России, Том-2, (5-е Издание), Москва: Издательство «Норма ИНФРА-М».
• Алешкова, И. А. и Марокко, Н. А. (2014). Правительство РФ. (Под редакцией): Умновой, И. А. и Алешковой, И. А., Конституционное право Российской Федерации, Москва: ООО «Атлант-С», 326-338.
• Алешкова, И. А. и Марокко, Н. А. (2014). Федеральное Собрание РФ. (Под редакцией): Умновой, И. А. и Алешковой, И. А., Конституционное право Российской Федерации, Москва: ООО «Атлант-С», 285-306.
• Баглай, М. В. (2007). Конституционное право Российской Федерации, (6-е Издание), Москва: «Издательство Норма». Видяйкин, И. Е. и Любушкин, В. А. (2014). Форма Правления Современной России. Научный журнал: Огарёв-Online, 11 (25), 1-5.
• Гарифуллина, А. Р. (2019). Федеральной Собрание Российской Федерации. (Авторы): Богдановская, В. А., Гадельшина, Л. И., Гарифуллина, А. Р., и Курманов, М. М. Конституционное право России: Учебное пособие (в схемах, таблицах и определениях), Москва: Российский Государственный Университет Правосудия, 173-189.
• Глотов, С. А. и Фомиченко, М. П. (2011). Конституционное право, Москва: Типография Международного Юридического Института.
• Марокко, Н. А. и Алешкова, И. А. (2014). Судебная власть в Российской Федерации. (Под редакцией): Умновой, И. А. и Алешковой, И. А., Конституционное право Российской Федерации, Москва: ООО «Атлант-С», 339-361.
• Мифтахов, Р. Л. (2019). Президент Российской Федерации. (Авторы): Богдановская, В. А., Гадельшина, Л. И., Гарифуллина, А. Р., и Курманов, М. М. Конституционное право России: Учебное пособие (в схемах, таблицах и определениях), Москва: Российский Государственный Университет Правосудия, 167-172.
• Никулин, В. В. (2012). Конституционное право Российской Федерации. Тамбов: Издательство ФГБОУ ВПО «ТГТУ».
• Черепанов, В. А. (2012). Конституционное право России, Ставропольск: Издательство Ставропольского Государственного Аграрного Университета «АГРУС».
• Юсубов, Э. С. и Макарцев, А. А. (2015). Конституционное право России, Том - 2, Томск: «Издательский Дом Томского Государственного Университета».