Cinema Activities in Giresun (1914-1980)

Year 2025, Volume: 9 Issue: 31, 235 - 248, 25.03.2025

Ali Yılmaz

https://doi.org/10.31455/asya.1627729

Abstract

This research aims to reveal the developments in the field of cinema in Giresun between 1914 and 1980. Cinema activities in Giresun first began with the opening of the Pavlidis Cinema in 1914 by non-Muslims. In the early years of the Republic, the cinema sector was carried out by a single source in the central district of Giresun with this cinema. Then, with the opening of the İnci Cinema in 1949, the number of cinemas in the center reached two. From 1950 onwards, cinemas began to increase both in the central district and in other districts of Giresun. Especially with the opening of the İnci, Yeni, Park, Yıldız, Sahil, Şehir and Uğur cinemas in the central district, the demand for cinema in the city began to increase gradually. Especially with the opening of the Şehir Cinema in the modern sense, the cinema sector in the city reached its peak as of this period. These cinemas not only provided social and cultural development in the city, but also became the focal point of the political and economic developments of the period. The interest in cinemas by the public in the 1960s and 1970s decreased in the mid-1970s due to reasons such as the advent of TV, the screening of immoral films in cinemas, and the use of cinemas for other purposes. Especially in other cinemas outside the central district, the halls began to become places where weddings and entertainments were held rather than movies. With these developments, cinemas, which were an important factor in the cultural development of the city, began to close down one by one from the beginning of the 1980s. In accordance with the purpose of the research, the document review method, a qualitative research method, was used.

Keywords

Giresun, Cinema, Pavlidis, Ugur, Pearl

Giresun’da Sinema Faaliyetleri (1914-1980)

Abstract

Bu araştırmada, Giresun’da 1914-1980 yılları arasında sinema alanındaki gelişmelerin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Giresun’da sinema faaliyetlerine, ilk olarak Gayrimüslimler tarafından 1914 yılında Pavlidis sinemasının açılmasıyla başlanmıştır. Cumhuriyetin ilk yıllarında Giresun merkez ilçesinde bu sinema ile sinemacılık sektörü tek elden yürütülmüştür. Ardından 1949 yılında İnci sinemasının faaliyet göstermesiyle birlikte merkezdeki sinema sayısı ikiye ulaşmıştır.1950 yılından itibaren gerek merkez ilçede ve gerekse Giresun’un diğer ilçelerinde sinemalar artmaya başlamıştır. Özellikle merkez ilçede sırasıyla İnci, Yeni, Park, Yıldız, Sahil, Şehir ve Uğur sinemalarının hizmete girmeye başlamasıyla kentte sinemaya olan rağbet giderek artmaya başlamıştır. Bilhassa modern anlamda Şehir sinemasının faaliyete girmesiyle birlikte bu dönem itibarıyla kentte sinema sektörü zirveye ulaşmıştır. Bu sinemalar kentte sadece sosyal ve kültürel alanda kalkınmayı sağlamak ile beraber aynı zamanda dönemin siyasi ve ekonomik gelişmelerinin de odak noktası olmuştur. Halk tarafından 1960’lı ve 1970’li yıllarda sinemalara olan ilgi 1970’li yılların ortalarından itibaren TV’nin gelişi, sinemalarda gayrı ahlaki filmlerin gösterimi ve sinema salonlarının başka amaçlarla da kullanılması gibi nedenlerden dolayı sinemalara olan ilgi azalmıştır. Bilhassa merkez ilçe dışındaki diğer sinemalarda salonlar, sinema filmlerinden çok düğün ve eğlencelerin yapıldığı mekânlar hâline gelmeye başlamıştır. Bu gelişmeler ile birlikte kentin kültürel kalkınmasına önemli derecede etken olan sinemalar, 1980’li yılların başından itibaren tek tek kapanmaya başlanmıştır. Araştırmanın amacına uygun olarak nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır.

Keywords

Giresun, Sinema, Pavlidis, Uğur, İnci

References

• Alaca, E. (2024). Türkiye’de imparatorluktan cumhuriyete geçiş sürecinde ortaöğretim programları üzerine bir değerlendirme. Asya Studies, 8(29), 1-14. https://doi.org/10.31455/asya.1494151
• Balcı, S. (2012). Giresun rumları ve gayrımüslim bir belediye başkanı: kaptan yorgi konstantinidi paşa. Libra Yayınları.
• Dervişoğlu, T., & Kabacaoğlu, M.G. (2019). Giresun belediyesi ve başkanları (1869-2014). (Ed. S. Balcı & G. İltar). Giresun Belediyesi Yayınları.
• Elmas, N. (2023). Giresun’da kültür ve sanat (Ed. O. Karaman & M. Fatsa). Cumhuriyetin 100. Yılında Giresun (Merkez İlçe) İçinde (s. 194-203). Giresun Belediyesi Kültür Yayınları.
• Giresun Valiliği Yayınları. (1974). Ankara: Cumhuriyetin 50. yılında Giresun 1973 il yıllığı.
• Gül, Z. (2019). Giresun yol hikâyeleri. Ayrıntı Yayınları.
• Gülşen, A. (2014). Giresun’da sosyal, ekonomik, siyasi ve kültürel yaşam (1945-1960) (Tez No.: 375249) [Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Gündüz (1966). “Sokakbaşı’ndaki sinema inşaatına özel idare ortak oluyor”. 5 Aralık 1966, 4309.
• Gündüz (1969). “Belediye sinema inşaatının ikmali için 500 bin lira daha lazım!”. 6 Şubat 1969, 4976.
• Gündüz (1969). “Belediye sinema inşaatının özel idare’ye devredilmek istenmesi günün konusu oldu”. 7 Şubat 1969, 4977.
• Gündüz (1969). “Belediye’nin başladığı sinema binası inşaatı özel idare’ye mi devredilecek?”. 3 Şubat 1969, 4973.
• Gündüz (1969). “Sinema güvenç’e ihale edildi”. 17 Aralık 1969, 5236.
• Gündüz (1969). “Sinema inşaatındaki belediye hissesinin özel idare’ye satılmasından vazgeçildi”. 12 Şubat 1969, 4981.
• Gündüz (1969). “Sinema-düğün salonu kiraya veriliyor”. 1 Aralık 1969, 5225.
• Gündüz (1969). “Sokakbaşı’ndaki sinema binası kiraya veriliyor”. 20 Kasım 1969, 5216.
• Gündüz (1969). “Şehrimizde inşa edilen sinema kiraya veriliyor”. 15 Kasım 1969, 5212.
• Gündüz (1970). “Şehir sineması ilgi gördü”. 4 Mayıs 1970, 5350.
• Gündüz (1970). “Şehir sineması açılışı gecikti”. 20 Mart 1970, 5312.
• Gündüz (1970). “Şehir sineması açılıyor”. 21 Nisan 1970, 5339.
• Gündüz (1967). “Belediye sinemasının diğer kısım inşaatlarının projesi hazırlanıyor”. 2 Mayıs 1967, 4429.
• Gürsoy, A. (2000). Tek parti döneminde Giresun’da eğitim (1923-1950) (Tez No.: 94078) [Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Güzel İstanbul Matbaası. (1968). Ankara: Giresun 1967 il yıllığı.
• Karadeniz Postası. (1960). “Müjde! müjde! yıldız sineması açılıyor”. 19 Ekim 1960, 454.
• Menteşeoğlu, H. G. (2023). Giresun’da kültürel kurumlar (Ed. O. Karaman & M. Fatsa). Cumhuriyetin 100. Yılında Giresun (Merkez İlçe) İçinde (s. 204-224). Giresun Belediyesi Kültür Yayınları.
• Özsoy, M. (2023). Pavlidis’ten uğur’a giresun’da sinemanın toplumsal tarihi (1914-1990)-yeni sinema tarihi çalışmaları, yöntemler-yaklaşımlar. Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Sarısaman, S. (1998, 30-31 Mayıs). Giresun basınına göre cumhuriyetin ilk yıllarında giresun’da sosyal, kültürel ve ekonomik hayat. Giresun Kültür Sempozyumu Bildiriler II, İstanbul, Türkiye.
• Şengül, A. (1998, 30-31 Mayıs). Türk kültür tarihi çerçevesinde Giresun’un sosyal hayatında tiyatro faaliyetleri (1923-1933). Giresun Kültür Sempozyumu Bildiriler II, İstanbul, Türkiye.
• Yeni Giresun (1969). “Belediye meclisi özel idare’nin talebini kabul etmedi”. 13 Şubat 1969, 10862.
• Yeni Giresun (1969). “Yeni inşa edilen sinema kiraya veriliyor”. 15 Kasım 1969, 11233.
• Yılmaz, A. (2019). Dr. Ali Naci Duyduk’un hayatı ve faaliyetleri (Tez No.: 563294) [Yüksek Lisans Tezi, Giresun Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Yılmaz, H. (2024). Cumhuriyet dönemi bulancak’ta eğitim faaliyetleri (1923-1960). Asya Studies, 8(30), 249-262. https://doi.org/10.31455/asya.1582947