How is the Demographic Structure of Cities Affected by the Tourism Sector? Examples from Türkiye's Tourist Cities

Year 2025, Volume: 30 Issue: 53, 157 - 178, 30.06.2025

Çetin Furkan Usun

https://doi.org/10.17295/ataunidcd.1525409

Abstract

It is known that tourism has several effects on cities. One of the most important of these effects can be observed in the resident population structure of cities. In this study, the effects of the tourism sector on the demographic structure of cities are analyzed with examples from Türkiye's tourist cities. The study aims to determine the effects of tourism on the demographic structure under different headings such as population development, population growth rates, domestic population movements, foreign population, gender structure, and age distribution of the population. In line with this purpose, twelve tourist cities that can clearly reflect the effects of tourism on the demographic structure of cities were taken as examples. Population data from the Turkish Statistical Institute (TurkStat) was used in the study. The findings reveal that tourism has significant effects on the population in settlements urbanized by tourism in Türkiye.

Keywords

Tourism , city , tourist city , population , Türkiye

Kentlerin Demografik Yapısı Turizm Sektöründen Nasıl Etkilenir? Türkiye’nin Turizm Kentlerinden Örnekler

Abstract

Turizmin kentler üzerinde çeşitli etkilerinin olduğu bilinmektedir. Söz konusu etkilerin en önemlilerinden biri kentlerin yerleşik nüfus yapısında gözlenmektedir. Bu çalışmada turizm sektörünün kentlerin demografik yapısı üzerindeki etkileri Türkiye’nin turizm kentlerinden örneklerle incelenmiştir. Çalışmanın amacı; nüfus gelişiminden nüfus artış hızlarına, ülke içi nüfus hareketlerinden yabancı nüfusa, nüfusun cinsiyet yapısından yaş dağılımına kadar farklı başlıklarla turizmin demografik yapı üzerindeki etkilerini belirleyebilmektir. Bu amaç doğrultusunda kentlerin demografik yapıları üstünde turizmin etkilerini belirgin biçimde yansıtabilecek on iki turizm kenti örnek olarak ele alınmıştır. Çalışmada Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) nüfus verileri kullanılmıştır. Bulgular; Türkiye’deki turizmle kentleşen yerleşmelerde turizmin nüfus üzerinde önemli etkilerinin olduğunu ortaya koymuştur.

Keywords

Turizm , kent , turizm kenti , nüfus , Türkiye

References

• Andriotis, K., Usun, Ç.F., & Dinç, Y. (2023). Determining the model of tourism business district (TBD) in coastal resorts: A case study of Türkiye. Geographical Review, 1-20. https://doi.org/10.1080/00167428.2023.2174436
• Akarca, A. T., & Tansel, A. (2017). Tourism-driven migration to southwestern Türkiye. Boğazici Journal: Review of Social, Economic Administrative Studies, 31(1). https://doi.org/10.32003/igge.1299423
• Akengin, H., & Dinç, Y. (2020). Turizm sektörünün şehirleşmeye etkileri: Manavgat örneği. International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), 41, 199-220 https://doi.org/10.32003/igge.615775 Bertan, S. (2009). Turizmin çevre üzerinde yarattığı etkiler: Pamukkale örneği. Anatolia: Journal of Tourism Research, 20(2), 204-214.
• Devlet İstatistik Enstitüsü- DİE (1985-2000). Genel nüfus sayımı verileri Erişim adresi: https://biruni.tuik.gov.tr/nufus85app/idari.zul
• Dinç, Y., & Usun, Ç.F. (2023). Türkiye’de turizm kentleşmesini nüfus artış hızı ve iç göç verileri üzerinden yeniden düşünmek. International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), 50, 201-220. https://doi.org/10.32003/igge.1299423 Dinç, Y., & Usun, Ç.F. (2025). Türkiye’nin kıyı turizminde markalaşmış turizm kentlerinde arazi (rayiç) değerlerinin mekânsal analizi. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 9(1), 382-404. doi: https://doi.org/10.32572/guntad.1602510
• Doğan, M. (2018). Antalya şehrinin (Muratpaşa, Kepez, Döşemealtı, Aksu, Konyaaltı) gelişmesinde etkili olan faktörler. International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), 38, 187-201. https://doi.org/10.32003/iggei.426712
• Doğaner, S. (2001). Türkiye turizm coğrafyası. Çantay Kitabevi.
• Emekli, G. (1998). Bergama’da turizm ve sosyo-ekonomik etkileri (Tez No: 71696). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ege Üniversitesi. YÖK Tez Merkezi.
• Emekli, G. (2001). Gelişimi, yapısı ve sorunlarıyla Kuşadası nüfusu. İçinde Geçmişten Geleceğe Kuşadası Sempozyumu Tebliğler Kitabı, 53-67.
• Emekli, G., Südaş, İ., & Soykan, F. (2007). Göç, kırsal kalkınma-kırsal turizm ve Türkiye. İçinde 38. Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi. Işık, Ş. (2005). Türkiye’de kent ve kentleşme modelleri. Ege Coğrafya Dergisi, 14(1-2), 57-71.
• Işık, Ş. (2023). İzmir’e göçün 100 yıllık analizi. İçinde Şevket Işık (Ed.), Göçler, Karşılaştırmalar ve Değişim, (s.39-107), İzmir Belediyesi İZELMAN A.Ş.
• Işık, Ş., & Zoğal, V. (2017). Turizm kentleşmesi kavramı: Antalya örneği. Ege Coğrafya Dergisi, 26(2), 71-94. Işık, Ş., & Başaran, E. (2021). Üniversitenin kentin nüfus yapısına etkisi: Gümüşhane örneği. Ege Coğrafya Dergisi, 30(2), 359-382. https://doi.org/10.51800/ecd.1018483
• Kaba, B. (2022). Turkish rural lifestyle migrants to Muğla: A qualitative analysis of video narratives. Ege Coğrafya Dergisi, 31(2), 305-319. https://doi.org/10.51800/ecd.1124245
• Kaba, B. (2023a). İstanbul’dan İzmir’e yaşam tarzı göçü. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ege Üniversitesi.
• Kaba, B. (2023b). Yeni bir hayatın peşinde: İstanbul’dan İzmir’e yaşam tarzı göçü, İçinde Şevket Işık (Ed.), Göçler, Karşılaştırmalar ve Değişim, (s. 207-250), İzmir Belediyesi İZELMAN A.Ş.
• Kaba, B., & Südaş, İ. (2022). İzmir’deki İstanbullu yaşam tarzı göçmenlerinin “İzmir imajı”. Sosyoloji Dergisi, 44, 249-273. Kapan, K. (2018). Turizm ve rekreasyon faaliyetlerinin ekonomi üzerindeki etkileri: Antalya örneği. Coğrafya Dergisi, 37, 47-56.
• Kurmuş, F. (2018). Büyük kentlerden sahil kasabalarına yaşam tarzı göçü: Bodrum örneği üzerine niteliksel bir çalışma (Tez No: 533099). Yayımlamamış Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi. YÖK Tez Merkezi.
• Mullins, P. (1991). Tourism urbanization. International Journal of Urban and Regional Research, 15(3) 326-342. https://doi.org/10.1111/j.1468-2427.1991.tb00642.x
• Özgüç, N. (2007). Turizm coğrafyası: Özellikler ve bölgeler. Çantay Kitabevi.
• Özgür, E.M. (2003). XXI. Yüzyılın başında Türkiye nüfusu. Coğrafi Bilimler Dergisi, 1(1), 43-53.
• Südaş, İ. (2020). Avrupa birliği vatandaşlarının Türkiye’ye göçü ve mülk edinimi. İçinde Ahmet Cihan, İsmail Ermağan ve Hamdi Genç (Ed.), Dünyada göç yönetimi ve Türkiye’nin göçmenleri. Akademik Kitaplar.
• Südaş, İ. (2014). Biz turist istedik insanlar geldi. İçinde Ayhan Kaya (Ed.), Farklılıkların Birlikteliği: Türkiye’de ve Avrupa’da Bir Arada Yaşama Tartışmaları, (s. 121-152).
• Südaş, İ., & Mutluer, M. (2008). Ekonomik etkileri açısından Türkiye’nin turizm merkezlerine yönelik Avrupalı göçleri. Ege Coğrafya Dergisi, 17(1-2) 51-59. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ecd/issue/4875/66913
• Südaş, İ., & Yakar, M. (2019). Türkiye’de yabancı nüfusun yeni coğrafyaları. Ege Coğrafya Dergisi, 28(2), 129-164. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ecd/issue/50833/610174
• Südaş, İ., Yakar, M., & Arslan, H.M. (2023). İç göçün İzmir ilindeki mekânsal örüntüsü. İçinde Şevket Işık (Ed.), Göçler, Karşılaştırmalar ve Değişim, s. (155-207), İzmir Belediyesi İZELMAN A.Ş.
• T.C. Turizm ve Kültür Bakanlığı, (2024). Turizm istatistikleri.
• TÜİK (2007-2024) Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi verileri Erişim adresi: https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr
• Usun, Ç.F. (2022). Kuşadası’nda turizm kentleşmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ege Üniversitesi.
• Usun, Ç.F. (2023). Türkiye’de ikinci konut sayısının tespiti mümkün mü? Ege Coğrafya Dergisi, 32(Cumhuriyetin 100. Yıl Özel Sayısı). https://doi.org/10.51800/ecd.1357133
• Usun, Ç.F. (2024). Türkiye’de turizm sektöründe istihdam edilen nüfusun coğrafyası. Coğrafi Bilimler Dergisi, 22(2), 52-76. https://doi.org/10.33688/aucbd.1395802
• Usun, Ç.F., Işık, Ş., & Dinç, Y. (2022). Türkiye’de turizm kentleşmesini istihdam verileri üzerinden okumak. Ege Coğrafya Dergisi, 31(2), 355-370. https://doi.org/10.51800/ecd.1165857
• Usun, Ç.F., & Işık, Ş. (2024). Turizm kentleşmesine özgü nüfus ve iç göç yapısı: Didim ve Kuşadası örnekleri. İçinde Gözde Emekli (Ed.), Cumhuriyetin 100. Yılında Turizm Coğrafyasının Güncel Konuları, s. (349-370), Ege Üniversitesi Yayınları Edebiyat Fakültesi Yayın No: 229
• Varnacı-Uzun, V., & Somuncu, M. (2011). Kültürel peyzajın korunması ve turizm ilişkisi bağlamında yerel halkın görüşleri: Ihlara Vadisi örneği. Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi, 3(2), 21-36.
• Yakar, M. (2009). Emirdağ ilçesi kırsalında göçün etkileri, sorunları ve çözüm önerileri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Yakar, M. (2012). Türkiye’de iç göçlerin ilçelere göre mekânsal analizi: 1995-2000 dönemi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 9(1), 741-768
• Yakar, M. (2015). Türkiye’nin iç göç paterni: Kim nerede ikamet ediyor? Nereye kayıtlı? Ege Coğrafya Dergisi, 28(2), 129-164
• Yakar, M., & Özgür, E.M. (2022). Türkiye’de nüfusun yaşlanması, yerel düzeyde tehlike çanları çalıyor! Coğrafya Dergisi, 44, 231-250. https://doi.org/10.26650/JGEOG2022-1059215
• Yıldırım, M., & Öztürk-Deniz, F. (2018). Turizmin yerel halkın sosyo-kültürel yapısına etkisi. Safran Turizm ve Kültür Araştırmaları Dergisi, 1(2), 79-91.