Fiziki Coğrafya Perspektifinden SWOT Analizi: Özalp-Saray (Van) Örneği

Year 2024, Volume: 29 Issue: 52, 107 - 117, 30.12.2024

Mehmet Akif Seyitoğulları , Bülent Matpay

https://doi.org/10.17295/ataunidcd.1491586

Abstract

Çalışma alanı, Doğu Anadolu Bölgesinin Yukarı Murat-Van bölümünde yer almaktadır. Saha Türkiye’nin doğusunda ve İran’a komşu bir lokasyonda yer alan Van ili idari sınırları içerisinde yer almaktadır. Bu çalışmada SWOT analizi kullanılarak, sahanın mevcut potansiyeli fiziki coğrafya açısından ele alınmış ve değerlendirilmiştir. SWOT analizi sonucuna göre Özalp Çayı, Karasu Nehri ve Çaybağı Çayı'nın yukarı çığırları mera potansiyeli açısından zengindir. Sahanın güneyi ile Türkiye-İran sınırındaki yüksek sahaların rüzgâr enerji potansiyeli yüksektir. Hâlihazırda sahada tarım ve hayvancılık faaliyetleri genel olarak zayıflamıştır. Çalışma sahasının konumu nedeniyle fırsat olarak, Kapıköy gümrük kapısının transit ticarete açılması istihdam oluşturmada öncelikli durumdayken; başta deprem, kuraklık, erozyon ve su baskınları gibi doğal afet riskinin yanında kır nüfusunun göçü, arazinin bilinçsiz ve kontrolsüz kullanımı özellikle sulak alanların ve mevcut bitki örtüsünün tahrip edilmesinin ise tehdit/zayıf unsurlar olduğu anlaşılmıştır. Bu bağlamda, öncelikle sahada, doğal çevre-insan ilişkisinden kaynaklanan sorunlar tespit edilmiş ve çözüm önerileri sunulmuştur.

Keywords

Fiziki coğrafya, Özalp, Saray, SWOT analizi, arazi kullanımı

Supporting Institution

yok

Project Number

yok

SWOT Analysis from Physical Geography Perspective: Özalp-Saray (Van) Example

Abstract

The study area is located in the Upper Murat-Van section of the Eastern Anatolia Region. The site is located within the administrative borders of Van province, which is located in the east of Türkiye and neighboring Iran. In this study, by using SWOT analysis, the existing potential of the site was discussed and evaluated in terms of physical geography. According to the results of SWOT analysis, the upper reaches of Özalp River, Karasu River and Çaybağı River are rich in pasture potential. The wind energy potential of the south of the area and the high areas on the Türkiye-Iran border is high. Currently, agriculture and animal husbandry activities are generally weakened in the area. Due to the location of the study area, the opening of the Kapıköy customs gate for transit trade is prioritized as an opportunity to create employment, while the risk of natural disasters such as earthquakes, drought, erosion and floods, as well as the migration of the rural population, unconscious and uncontrolled use of land, especially the destruction of wetlands and existing vegetation are understood to be threats/weaknesses. In this context, first of all, the problems arising from the natural environment-human relationship in the field were identified and solution proposals were presented.

Keywords

Physical geography, Özalp, Saray, SWOT analysis, land use

Project Number

yok

References

• ASF (Alos Palsar). (2024). Alaska uydu tesisi-dağıtılmış aktif arşiv merkezi. https://asf.alaska.edu/datasets/daac/alos-palsar/ (Erişim Tarihi: 16.02.2024)
• AHRD (Academy of Human Resource Development). (2001). Performing the SWOT analysis, http://www.academyofhrd.org/clswot.htm.
• Aktan, C. (1999). 2000’li yıllarda yeni yönetim teknikleri (2) stratejik yönetim. TÜGİAD Yayını, İstanbul.
• Aktimur ve Ark. (1979). Özalp ve çevresinin yerbilim verileri, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (Rapor No: 6561). Maden Tetkik Arama.
• Alaeddinoğlu, F. (2006). Van İli’nin turizm potansiyelinin belirlenmesi ve planlamaya yönelik öneriler [Yayınlanmamış doktora tezi]. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Atalay, İ. (1989). Toprak coğrafyası. Ege Üniversitesi Edebiyat Fak. Yay. No:8. İzmir.
• Atille, S. (2023). Değirmi sulak alanı (Van-Saray) ornitofaunası üzerine bir araştırma [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Baser, O. (2001). SWOT analysis: A practical guide for young managers, http://www.baserler.com.tr/onur/isletme/management%20skills-swot.htm.
• Behçet, L. ve Özgökçe, F. (2005). Özalp (Van)'ın sulak alan vejetasyonu. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 10(1) , 23-35.
• Benzaghta, M. A., Elwalda, A., Mousa, M. M., Erkan, I., & Rahman, M. (2021). SWOT analysis applications: an integrative literature review. Journal of Global Business Insights, 6(1), 55-73.
• Cîineanu, M. D., Dulamă, M. E., Ilovan, O. R., Jucu, I. S., Boţan, C. N., Păcurar, B. N., & Nicolae Păcurar, B. (2020). Developing geographical thinking through the SWOT analysis of human settlements. European Proceedings of Social and Behavioural Sciences, 104.
• Deniz, O. ve Doğu, A.F. (2011). Türkiye-İran sınırı sınırın coğrafi durumu ve sınır köylerimizin sosyo-ekonomik yapıları. Doğu Coğrafya Dergisi, 13(19) , 49-72.
• Dönmez, Y. (1990). Umumi klimatoloji ve iklim çalışmaları. İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• ELARD (Earth Linked and Advanced Resource Developments). (2004). Optimization for sustainable water resources: lebanon case study-the lower litani river basin. http://www.google.com/search?q=cache:Shr4SIfzwYEJ:www.ess.co.at /OPTIMA/FTP/LB.ppt+SWOT+analysis.
• Erinç, S. (1953). Doğu Anadolu coğrafyası. İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• Erol, O. (1983). Türkiye’nin genç tektonik ve jeomorfolojik gelişimi. Jeomorfoloji Dergisi, 11, 11-22.
• Gökdağ, İ. (1996). Yavuzlar (Özalp-Van) dolayının jeolojisi [Yayınlanmamış doktora tezi]. İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Grisiute, A., Shi, Z., Chadzynski, A., Silvennoinen, H., Richthofen, A. V., & Herthogs, P. (2022). Automated semantic SWOT analysis for city planning targets: Data-driven solar energy potential evaluations for building plots in Singapore. In POST-CARBON–Proceedings of the 27th CAADRIA Conference (Vol. 1, pp. 555-565). Association for Computer-Aided Architectural Design Research in Asia.
• Günay, K. (2011). Van (Özalp) çevresindeki ofiyolitlerin jeolojisi petrolojisi ve krom cevherleşmeleri [Yayınlanmamış doktora tezi]. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• İrcan, M. R., & Duman, N. (2022). Van gölü havzası’ndaki maksimum ve minimum sıcaklıkların trend analizi. Türk Coğrafya Dergisi, 80, 39-52.
• İzbırak, R. (1983). Türkiye jeomorfolojisi. Doğuş Matbaası.
• Ketin, İ. (1977). Van gölü ile İran sınırı arasındaki bölgede yapılan jeoloji gözlemlerinin sonuçları hakkında kısa bir açıklama. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 20, 79-85.
• Matpay, B. (2022). Akgöl (Özalp-Van) ve çevresinin doğal ortam özellikleri, ekosistem içindeki önemi ve korunması. Van İnsani ve Sosyal Bilimler Dergisi , (4) , 74-96.
• Matpay, B., & Seyitoğulları, M. A. (2023). Çaybağı (kotur) havzasının (Van-Saray) eğim ve yükselti koşulları bakımından arazi kullanımının ortaya konulması. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 63(2), 1428-1453.
• Meriç, S., & Bozkurt, Ö. (2017). Van Gölü’nün rekreasyonel turizm potansiyelinin SWOT analizi ile değerlendirilmesi. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(1), 154-167.
• Polat, P., Ekinci,F, S,. (2022). Optimal tarım alanlarının planlanması surecinde swot analizi kullanımına bir örnek: Erzincan ovası. Mavi Atlas, 10(2), 532-545.
• Robinson, R. B., & Pearce, J. A. (1988). Planned patterns of strategic behavior and their relationship to business‐ unitperformance. Strategic Management Journal, 9(1), 43-60.
• Sav, O. ve Sayın, C. (2015). Sebze tohumculuk sektörünün swot analizi ile incelenmesi: Antalya ili örneği. Tarım Ekonomisi Araştırmaları Dergisi, 1(1), 17-28.
• Salimi, M. (2008). The strategic plan of the development of Baneh using Swot model (Doctoral dissertation, MA thesis of geography and urban planning, Ferdowsi University of Mashhad).
• Seyitoğulları, M. A. & Doğu, A. F. (2022). Yukarı Karasu havzasının jeomorfolojisi (Dorutay ve yakın çevresi). Vankulu Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9, 10-31.
• Seyitoğulları, M. A., & Matpay, B. (2023). Özalp (Van) ve yakın çevresinin jeomorfolojik özellikleri. Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Dergisi, 6(1), 17–39.
• Seyitoğulları, M. A., & Matpay, B. (2024). SWOT Analizi yöntemiyle Karasu Nehri Yukarı Havzası’nın (Van) arazi kullanım planlama önerileri. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 211-233.
• Seyitoğulları, M.A. (2022). Karasu nehrinin yukarı havzasının (Dorutay ve çevresi) fiziki coğrafyası [Yayınlanmamış doktora tezi]. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sındır, R. (2003). Çaldıran Ovası ve çevresinde doğal ortam ile insan arasındaki ilişkiler [Yayınlanmamış doktora tezi]. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Surat, H. (2020). Gevaş ilçesinin kırsal turizm potansiyelinin SWOT analizi ile değerlendirilmesi. Artvin Çoruh Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 23-36.
• Şaroğlu, F. (1986). Doğu Anadolu’nun neotektonik dönemde jeolojik ve yapısal evrimi. Maden Tetkik Arama Jeoloji Etütleri Dairesi (Rapor No: 244). Maden Tetkik Arama.
• Şaroğlu, F. & Güner, Y. (1981). Doğu Anadolu’nun jeomorfolojik gelişimine etki eden öğeler: Jeomorfoloji, tektonik, volkanizma ilişkileri. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 50, 24-39.
• Şengör, A.M.C. (1980). Türkiye'nin neotektoniğinin esasları. Türkiye Jeoloji Kurumu Yayını.
• Şengör, A.M.C. ve Yılmaz, Y. (1981). Tethyan evolution of Turkey: A plate tectonic approach. Tectono physcis, 75, 181-241.
• T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü, Van ili rüzgar kaynak bilgileri. https://repa.enerji.gov.tr/REPA/iller/VAN-REPA.pdf (Erişim Tarihi: 16.02.2024)
• Taherdoost, Hamed, Mitra Madanchian. (2021). Determination of business strategies using SWOT analysis; planning and managing the organizational resources to enhance growth and profitability. Macro Management & Public Policies, 3(1), 20.
• Taş, B. (2011). Tarım alanlarının planlaması surecinde SWOT analizi kullanımına bir örnek: Sandıklı ilçesi. Coğrafi Bilimler Dergisi, 9(2) , 189-208.
• Yıldırım, U., Gazibey, Y. & Güngör, A. (2012). Niğde ili rüzgâr enerjisi potansiyeli. Niğde Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi 1(2), 37-47.
• Uyar, B., & Hayat, E. (2019). SWOT-AHP bütünleşik yöntemi ile Van ili ekonomik durumunun incelenmesi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(8), 245-272.
• (URL,1;2018) https://www.facebook.com/photo/?fbid=1852884394778765&set=a.536519276415290 (Erişim Tarihi: 12.05.2024)
• (URL,2;2022)https://www.facebook.com/photo/?fbid=458532196306160&set=ecnf.100064481508670 (Erişim Tarihi: 12.05.2024)
• (URL,3;2021) https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/vandaki-kapikoy-gumruk-kapisi-14-ay-sonra-acildi/2245484 (Erişim Tarihi: 16.05.2024)
• (URL,4;2022) https://www.yyu.edu.tr/Birimler/ozalpmyo/haberler/ozalp-te-bal-hasadina-baslandi/13050 (Erişim Tarihi: 16.05.2024)
• (URL,5;2018) https://caybagiilkokulu.meb.k12.tr/icerikler/okulumuz-ve-koyumuz_197512.html (Erişim Tarihi: 16.05.2024)
• (URL,6;2022) https://webdosya.csb.gov.tr/db/tabiat/icerikler/113-sayili-ilke-karari-18.07.2022-20220801150025.pdf (Erişim Tarihi: 12.12.2024)
• Weihrich, H. (1982). The TOWS matrix—A tool for situational analysis. Long range planning, 15(2), 54-66.
• Yalçınlar, İ. (1976). Türkiye jeolojisine giriş. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Matbaası.
• Yılmaz, M. (2013). Erçek Gölü Havzası’nın coğrafi etüdü [Yayınlanmamış doktora tezi]. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yılmaz, M. (2016). Çaybağı (Kotur) Çayı Havzası’nda (Saray, Van) nüfusun gelişimi, yapısı ve dağılışı. Coğrafya Dergisi, (32), 1-18.
• Yılmaz, M. (2016). Özalp İlçesi’nde tarım arazilerinin mülkiyet durumu-parsel büyüklüğü ve ilçedeki bitkisel üretim. Marmara Coğrafya Dergisi, 34, 203-216.