İstanbul – İzmir Otoyolu’nun Tarım Alanlarına Etkisi: Manisa Kesimi Örneği

Year 2024, Volume: 29 Issue: 52, 173 - 190, 30.12.2024

Ferhat Arslan , Mehmet Üzülmez

https://doi.org/10.17295/ataunidcd.1493685

Abstract

Ulaşım faaliyetleri bir ülkenin gelişmişlik derecesini belirleyen önemli göstergelerden birisidir. Ülke içindeki ticari faaliyetlerin devamı, ülkenin her noktasına olabilecek iletişim hareketliliği ve bireysel faaliyetler gibi birçok unsurun da odak noktasında yer alan ulaşım aynı zamanda ülkeler arasındaki ilişkileri de belirleyen başat aktörlerdendir. Kara yolu ile her noktaya ulaşım imkânının bulunması ve ulaşımda kullanılabilen araç çeşitliliğinin fazlalığı nedeniyle tüm dünya gibi Türkiye’de de kara yolu ulaşımının geliştirilmesine yönelik politikalar benimsenmiştir. Bu politikaların bir sonucu olan ve etki düzeyi ile hem ulusal hem de uluslararası bir niteliği bulunan İstanbul - İzmir Otoyolu 2009 yılında ihale edilmiş ve 2019 yılı itibariyle tamamen hizmete açılmıştır. Bu çalışma söz konusu otoyolun tarım alanları üzerindeki etkisini Manisa örneğinde incelemeyi amaçlamıştır. Manisa’nın ulusal ve uluslararası düzeyde bir tarım bölgesi olması örneklem seçiminde etkili olmuş ve bu kapsamda Google Earth, OpenStreetMap, Coordination of Information on the Environment (CORINE, 2018), Harita Genel Müdürlüğü ve Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nden elde edilen veriler kullanılmıştır. Çalışma sonucunda otoyol projesi neticesinde Manisa genelindeki karmaşık ekim modelleri, kuru tarım alanı, zeytin alanı, sulu tarım alanı ve üzüm bağları kategorisinde toplam 842 ha’lık tarım alanının kaybedildiği sonucuna varılmıştır. Çalışma ile gıda üretim alanı olan tarım alanlarını koruyucu önlemler ile entegre ulaşım politikalarının temel alınmasının zorunluluğu vurgulanmıştır.

Keywords

Otoyol, tarım, Manisa

The Impact of Istanbul – Izmir Highway on Agricultural Areas: The Example of Manisa Section

Abstract

Transport activities are one of the important indicators that determine the degree of development of a country. Transport, which is at the centre of many factors such as the continuation of commercial activities within the country, communication mobility to every point of the country and individual activities, is also one of the main actors that determine the relations between countries. Due to the availability of access to every point by road and the high variety of vehicles that can be used in transportation, policies have been adopted to improve road transport in Türkiye as in the whole world. The Istanbul - Izmir Motorway, which is a result of these policies and has both national and international characteristics with its level of impact, was tendered in 2009 and was fully put into service as of 2019. This study aims to examine the impact of this motorway on agricultural areas in Manisa. The fact that Manisa is a national and international agricultural region was effective in the selection of the sample and in this context, data obtained from Google Earth, OpenStreetMap, Coordination of Information on the Environment (CORINE, 2018), General Directorate of Mapping and General Directorate of Rural Services were used. In the study, it was found out that as a result of the motorway project, a total of 842 ha of agricultural land, in the categories of complex cropping patterns, dry agricultural land, olive land, irrigated agricultural land and vineyards, was lost in Manisa. With the study, the necessity of taking measures to protect agricultural areas, which are food production areas, on the basis of integrated transportation policies was emphasized.

Keywords

Highway, agriculture, Manisa

References

• Adıgüzel, F., Toroğlu, E. & Kaya, Ö. (2015). Kentsel gelişme ile ulaşım ilişkisi: Adana örneği. Turkish Studies, 10(6), 27-46. https://turkishstudies.net/DergiTamDetay.aspx?ID=8109
• Aliağaoğlu, A. & Uğur, A. (2012). Şehir coğrafyası. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Avcı, S. (2005). Ulaşım coğrafyası açısından Türkiye’nin ulaşım politikaları ve coğrafî sonuçları. Ulusal Coğrafya Kongresi 2005 (Prof. Dr. İsmail Yalçınlar Anısına) 29–30 Eylül 2005, İstanbul Bildiri Kitabı, 87–96.
• Ayhan, F. (2017). İstanbul’un güneybatı ilçelerinde (Beylikdüzü, Silivri ve Büyükçekmece) ulaşımın nüfus ve yerleşmeye etkisi. Marmara Coğrafya Dergisi, 35, 155-165. https://dergipark.org.tr/tr/pub/marucog/issue/27624/291186
• Ayhan, F. (2023). Otoyol projelerinin mekansal değişim ve gelişim üzerine etkileri: Kuzey Marmara Otoyolu Sakarya kesimi. Coğrafi Bilimler Dergisi, 21(1), 121-152. https://dergipark.org.tr/tr/pub/aucbd/issue/76842/1236477
• Babak, N. A. (2017). Transport construction negative impact on the environment. Procedia Engineering, 189, 867-873.
• Bakırcı, M. (2013). Ulaşım coğrafyası açısından Türkiye’de havayolu ulaşımının tarihsel gelişimi ve mevcut yapısı. Marmara Coğrafya Dergisi, 25, 340-377.
• Bakırcı, M. (2018). Ulaşım coğrafyası açısından sürdürülebilirlik ve Türkiye’de mevcut durum. F. Arslan vd. (Ed.), Sürdürülebilir kalkınma ve Türkiye içinde (s. 385-416). Gazi Kitabevi.
• Balcı Akova, S. (2019). Türkiye’nin tarım coğrafyası, Taşlıgil & Şahin (Ed.) Türkiye Beşeri ve Ekonomik Coğrafyası içinde (ss. 193-270). Nobel Yayınları.
• Balcı Akova, S., & Tapan, İ. (2022). Sürdürülebilir tarım kapsamında iyi tarım uygulamalarının değerlendirilmesi: Malatya ili örneği. Coğrafya Dergisi 44, 151-167. https://doi.org/10.26650/JGEOG2022-987872
• Baykal, F. (2018). Kırsal kalkınmada sürdürülebilir yaklaşımlar ve Türkiye için öneriler. içinde F. Arslan vd. (Ed.), Sürdürülebilir kalkınma ve Türkiye içinde (s. 233 – 266). Gazi Kitabevi.
• Bekdemir, Ü., Şahin, İ. F., & Kadıoğlu, Y. (2011). Trabzon Limanı’ndan İran’a yapılan transit ticaretin gelişmesi, sorunları ve geleceği. Doğu Coğrafya Dergisi, 7(5). ss. 35 – 57.
• Bekdemir, Ü. & Coşkun, O. (2010). Ulaşım coğrafyası açısından ovit geçidi. Journal of Turkish Studies. 5(3), ss. 865 – 889. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.1586
• BM Türkiye (2024). Sürdürülebilir kalkınma amaçları. https://turkiye.un.org/tr/sdgs (E.T. 10.09.2024).
• Brown, Dennis M. (1999). Highway investment and rural economic development: an annotated bibliography. Miscellaneous Publications 320016, United States Department of Agriculture, Economic Research Service.
• Ceylan, M. A. (2010). Manisa-Uşak demiryolu ulaşımının yerleşme üzerine etkileri (I). Doğu Coğrafya Dergisi, 15(23), 223-249.
• Doğanay, H., Koca, H. (1998) Ulaşımın yerleşmeye etkilerine iki tipik örnek: Fevzipaşa ve Nurdağı kasabaları. Türk Coğrafya Dergisi, 33, 1-24.
• Doğanay, H. & Altaş, N. T. (2013). Doğal kaynaklar. Pegem Akademi.
• Doğanay, H., & Deniz, M. (2015). Ulaşım sistemleri ve Uşak. Doğu Coğrafya Dergisi, 19(32), 1-26. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunidcd/issue/2460/31384
• Doğanay, H. & Çavuş, A. (2016). Türkiye ekonomik coğrafyası. Pegem Akademi.
• Doğanay, H. & Coşkun, O. (2020). Tarım coğrafyası (5. baskı). Pegem Akademi.
• DPT (1992). Kara yolu ulaşımı özel ihtisas komisyonu raporu DPT: 2306 - Ö.İ.K: 413. Ankara. https://sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/08/Kara yolu-Ulastirmasi-OIK-Raporu.pdf (E.T. 06.03.2024).
• DSİ (2018). Akım gözlem yıllığı 2015, Cilt-1. DSİ Teknoloji Dairesi Başkanlığı Basım ve Foto-Film Şube Müdürlüğü, ANKARA- 2018. https://www.dsi.gov.tr/Sayfa/Detay/744 (E.T.12.09.2024).
• DSİ (2023). Toprak ve su kaynakları. https://bolge02.dsi.gov.tr/Sayfa/Detay/871(E.T.12.02.2024).
• Engelman, R. (2014). Sürdürülebilirlik Sakızının Ötesi, Worldwatch Enstitüsü Dünya’nın Durumu 2013, içinde Sürdürülebilirlik Hala Mümkün mü? (Çev. Cana Ulutaş Ekiz, Çağrı Ekiz) (3 – 25, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Ertin, G. (1993). Karayollarının mekana etkisi üzerine (TEM otoyolu Kınalı-Gebze kesimi). İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü Bülteni, 10, 73-87.
• FHWA (2024). What is a Sustainable Highway? https://www.sustainablehighways.org/203/what-is-a-sustainable - highway.html (E.T.12.09.2024).
• Garipağaoğlu, N. (2015). Türkiye ortam sorunları coğrafyası (2. Baskı). Yeditepe Yayınları.
• Garipağaoğlu, N. & Özcan, S. (2015). İstanbul Adaları’nda beşeri ortam koşullarına ait sorunlar ve yönetimi. Marmara Coğrafya Dergisi, 32, 171-195. https://dergipark.org.tr/tr/pub/marucog/issue/479/4056
• Grofelnik, H. & Kovačić, N. (2023). Factors influencing the carbon footprint of major road infrastructure—A case study of the Učka Tunnel. Sustainability, 15(5), 44-61.
• https://corine.tarimorman.gov.tr/ (2018). Arazi Örtüsü Özellikleri (E.T.02.11.2023).
• Kapluhan, E. (2014). Ulaşım coğrafyası açısından Türkiye’de kara yolu ulaşımının tarihsel gelişimi ve mevcut yapısı. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(33), 426-439.
• Kara, E. (2023). Karma araştırma yönteminin teorik olarak ve örnek araştırmalarla incelenmesi. Girişimcilik İnovasyon ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 7(13), 73-90. https://doi.org/10.31006/gipad.1310518
• Karataş, Z. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1), 62-80.
• KGM (2018). İstanbul-İzmir otoyolu. https://www.kgm.gov.tr/Sayfalar/KGM/SiteTr/Projeler/ProjelerDetay.aspx?q=40 (E.T.11.02.2024).
• Manisa Valiliği (2016). İstanbul-İzmir otoyolu. http://www.manisa.gov.tr/vali-guvencer-istanbul-izmir-otoyolu-insaatinin-manisa-guzergahini-inceledi (E.T.15.03.2024).
• Manisa Valiliği (2022). Sayılarla Manisa. http://www.manisa.gov.tr/kurumlar/manisa.gov.tr/documents/sayilarla_manisa_2022.pdf (E.T.10.01.2024).
• Manisa Valiliği (2023). Manisa İli 2022 yılı çevre durum raporu. https://webdosya.csb.gov.tr/db/ced/icerikler/manisailcdr-2022-20231023101442.pdf (E.T. 11.01.2024).
• Meteoroloji Genel Müdürlüğü (2024). Resmi istatistikler. https://www.mgm.gov.tr/veridegerlen dirme/il-ve-ilceleristatistik.aspx?m=MANISA (E.T. 10.02.2024).
• Neuman, W. L. (2012). Toplumsal araştırma yöntemleri: nicel ve nitel yaklaşımlar I-II. Cilt (5. Basım). Yayın Odası.
• OTOYOL (2024). Tarihçe.https://isletme.otoyolas.com.tr/tarihce/ (E.T.12.01.2024).
• Özaltın (2020). Gebze - Orhangazi - İzmir Otoyolu, Manisa - İzmir Kesimi. https://www.ozaltin.com.tr/tr/tum-projeler/otoyol-ve-karayolu-projeleri/gebze-orhangazi-izmir-otoyolu-izmir-manisa-kesimi/ (E.T. 10.09.2024).
• Özdemir, Ü. (2008). Ulaşım coğrafyası açısından önemli bir güzergah: Karabük-Bartın kara yolu. Doğu Coğrafya Dergisi, 19, 213-230.
• Özür, N. (2018). Türkiye’de havalimanlarının kuruluş yerlerinin sürdürülebilir arazi kullanımı bakımından değerlendirilmesi. Türk Coğrafya Dergisi, 71, 15-25. https://doi.org/10.17211/tcd.413346
• Patton, M. Q. (1990). Qualitative evaluation and research methods (2nd ed.). Sage Publications.
• Rosenberg, A., Mogarty, F. J., Sissenwine, M. P., Beddington, J. R.., Shepher, J. (1993), Achieving sustainable use of renewable resources. Science, New Series, 262, 828 – 829.
• Sönmez, M. E. & Başkaya Z. (2012). Sanayi ve ulaşım fonksiyonlarına bağlı gelişen bir şehir: Nizip. Doğu Coğrafya Dergisi, 28, 79 - 102.
• Taşlıgil, N. (2004). İstanbul Boğazı’nın ulaşım coğrafyası açısından önemi. Marmara Coğrafya Dergisi, 10, 1 – 18.
• TDK (2022).https://sozluk.gov.tr/ (E.T. 20.01.2024)
• Tümertekin, E. (1987). Ulaşım coğrafyası. İstanbul Üniversitesi Yay. No: 2053, Coğrafya Enstitüsü Yay. No: 85.
• Tümertekin, E. & Özgüç, N. (1997). Ekonomik coğrafya. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı (2023). Osmangazi köprüsü. https://sgb.uab.gov.tr/haberler/korfezi-1-5-saatten-6-dakikaya-dusuren-osmangazi-koprusu-7-yasinda (E.T.11.02.204).
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, C. (2008). Karadeniz sahil yolunun kıyı kentleri üzerine etkileri. TÜCAUM V. Coğrafya Sempozyumu 16-17 Ekim 2008, Ankara, Türkiye.