SELÇUKLU VE BEYLİKLER DÖNEMİNDE KAKMA ÇİNİLER VE GÜNÜMÜZ SANATINDAN BİR KAÇ ÖRNEK

Year 2012, Issue: 29, 17 - 33, 18.11.2013

Nevin Ayduslu

Abstract

Türk Mimarisinde sırlı tuğla ve çini, zaman zaman artan ve azalan
kullanımıyla daima var olmuştur. Anadolu’ya gelmeden önce de çini, tuğla
alçı ve taş malzemeyle tanışık olan Türkler Anadolu’yla birlikte bu
malzemeleri farklı yorumlama güç ve ilhamını yakaladılar. Kakma
tekniğinin küçük boyuttaki malzemelerde kullanım alışkanlığından
sıçrayarak, birdenbire mimaride kullanılmaya başlanması, bu güç ve
heyecanın somutlaştığı örneklerdendir. Ardından gelen Beylikler de,
Selçuklunun heyecan ve yaratma geleneğini farklı malzemelerle devam
ettirmişlerdir. Selçuklu ve Beylikler dönemi mimarisinde çinilerin taş, alçı
ve tuğla olmak üzere üç malzeme üzerine kakılarak kompozisyon
oluşturdukları görülür. Bu çinilerin özellikleri ise tek renkli, sır altı ve çini
mozaik tekniğinde oluşlarıdır.
Günümüz seramik sanatında, unutulmuş olan bu tekniği hatırlayıp
kullanma adına alternatiflerin araştırılması, olumlu sonuçlar ortaya
çıkarabilir.

Keywords

Çini, Kakma Tekniği, Selçuklu Çinileri, Beylikler Çinileri

References

• Arık, Oluş (2007). “Çininin Tarihçesine Kısa Bakış”. (Editörler: Rüşhan Arık- Oluş Arık), Anadolu Toprağının Hazinesi Çini Selçuklu ve Beylikler Çağı, İstanbul.
• Aslanapa, Oktay (1993). Türk Sanatı, İstanbul.
• Bakırer, Ömür (1981). Selçuklu Öncesi ve Selçuklu Dönemi Anadolu Mimarisinde Tuğla Kullanımı, Ankara.
• Demiriz, Yıldız (1973). “Mimari Süslemede Renk Unsuru Olarak Kullanılan Keramik, Çanaklar”, Sanat Tarihi Yıllığı, V, İstanbul.
• Erdemir, Yaşar (2008). Karatay Medresesi, Çini Eserler Müzesi, Konya.
• Karamağaralı, Beyhan - YAZAR, Turgay (2007). “ Ani Kazısı Buluntuları”, Anadolu’da Türk Devri Çini ve Seramik Sanatı, (Editörler: Gönül Öney- Zehra Çobanlı), İstanbul .
• Öney, Gönül (1976). Türk Çini Sanatı, İstanbul.
• Öney, Gönül (1989). Beylikler Devri Sanatı XIV. –XV. yüzyıl (1300- 1453), Ankara.
• Uluçam, Abdüsselam (1994). “Bayburt Kalesinin Tarihi ve Mimari Özellikleri”, Türk Tarihinde ve Kültüründe Bayburt Sempozyumu, Ankara.
• Yetkin, Şerare (1986). Anadolu’da Türk Çini Sanatının Gelişmesi, İstanbul.