GÖLLER BÖLGESİ AMULET KÜLTÜRÜ

Year 2016, Issue: 29, 29 - 44, 09.09.2016

Serap Ünal Ayşe Çallı

Abstract

 

ÖZET

Kültür toplumlarda tarihsel, toplumsal gelişme sürecinde yaratılan tüm maddi-manevi değerlerin oluşturulması ve gelecek nesillere iletiminde kullanılan araçlar bütünüdür.

İnsanoğlu göçebe toplumdan yerleşik düzene geçtikten sonraki sürecinde dahil olduğu, toplumun kültürel değerlerini, gelenek-görenek ve inançlarını isteyerek ya da istemeyerek sosyo-kültürel kapsamda benimsemek ve uygulamak zorunda kalmıştır. Bu zorunluluk içinde çok eski çağlardan günümüze değin, teknolojik ve sosyal ilişkilerindeki başarısızlıklarını, bir takım nedeni belli olmayan rahatsızlıkların hep bir nedeni aranmış bunları açıklamada ve önlem almada doğaüstü güçlerin yanı sıra, çeşitli objeler, mekânlar ve gizli güçlerden yararlanmaya çalışmıştır.

Boratav’a göre amulet (nazar) ; ‘‘bakışlarında zararlı güç bulunan bazı insanların bu özellikleri nedeniyle bir kişiye, bir hayvana ya da nesneye bakmakla canlı üzerinde hastalık, sakatlık hatta ölüm; nesne üzerinde ise sakatlanma, kırılma gibi olumsuz bir etkinin meydana gelmesi’’ dir ( Boratav, 1997: 119).

Eski çağlara kadar uzanan amulet (nazar) kültürü, yeryüzünde yaşayan ne kadar farklı toplum varsa o kadar da farklı amulet kültürü bulunmaktadır.

Bu makale de amulet (nazar) kültürünün Göller Bölgesi ile ilgili inanç, uygulama ve sözlü kültür ürünleri kapsamında ele alınarak, araştırılmıştır.

Anahtar kelimeler: Amulet, Gelenek, İnanç, Somut Olmayan Kültürel Miras. AMULET CULTURE OF LAKE REGİON

ABSTRACT

Culture is the group of instruments which are being used for two purposes: T create all material and non

material valves which were spawned during social development and to convey them to the next generation. Having passed to sedentary life, mankind was obliged to apply the culture values, traditions and beliefs of the society that they attended, either willingly or unwillingly; under social-culture valves. Under this obligation, from old ages to today; technological, social and some uncertain reasons of failures have been

searched. People tried to and secret powers, explaining and taking precautions for these.
According to Boratav, amulet is a case that results in really bad on humans or animals by glimpse of people whose aims are evil. Those evil people may cause diseases or even dealths on humans or animal just staring at them. They also cause things or goods go bad because of their wicked eyes. These kind of people

have bad intentions in their lifes.
In Amulet Culture which dates back to ancient times. There are as many di erent amulet cultures the

number of communities living on earth.
Belief, practice and object of verbal culture about amulet culture in “Göller Bölgesi” are investigated

through this article.

Keywords: Amulet,Tradition, Belief, Intangible, Cultural Heritage. 

References

• Bayrı, M. H. (1955). ‘’Nazar ve Nazarlıklar’’ Türk Halk Bilimi Araştırmaları, Ankara.
• Boratav, P. (1997). 100 Soruda Halk Folkloru, İstanbul: Bilgesu Yayınları.
• Gökbuket, M. (1979).Anadolu’da Göz ve Nazar İnançları, Türkiyemiz. 29. 10, İstanbul.
• Gökhan, H. ‘’Nazar/Her Yönüyle Nazar Tahlili’’, Arı Sanat Yayınevi, İstanbul, 2004
• Günay, N. (1997). ‘‘Yalvaç’taki Halk İnanışlarının Dinler Tarihi Açısından Değerlendirilmesi’’ [Bildiri]. I. Uluslar arası Pisidia Antocheia Sempozyumu Bildiri Kitabı, (2-4 Temmuz 1997). (ss. 183). Yalvaç.
• İnan, A.( 1976). Eski Türk Dini Tarihi, Kültür Bakanlığı, No:9, İstanbul.
• Kaşgarlı Mahmud, (1992). Divanü Lûgat-it-Türk, C.I-II (Çev. Besim Atalay), 3. b. TDK Yayınları, Ankara.
• Longdon, S. (1992). ‘’ An Incantation in the ‘’House of Light’’ Aganist the Evil Eye’’. The Evil Eye. Editör:
• Dundes, Alan. England-Londra: A Case Book. 39-40
• Morris, D. (1999). Koruyucu Tılsımlar. (Çev. Mehmet Harmancı). İstanbul: İnkılap Yayınları.
• Ünal, S. ‘’Nazar Boncuğu Yapımında Mısır Pastası’’ Internatıonal Turkey-Egypt Relation Symposium, 2009, Kahire-Mısır.
• Westermarck. (1938). Putperestlik Devrinden Kalan Yaşayagelen İtikatlar, Kötü Göz.(Çev.Şahap Nazmi Coşkunlar). İstanbul.