Anlatı Çözümlemelerinde Yeni Bir Terminoloji: Sanat Eseri İle Karşılaşma ve Okuma

Year 2014, Issue: 25, 81 - 92, 02.02.2016

Funda Özşener

Abstract

Anlatı çok geniş kapsamlıdır. Mitte, efsanede, trajedide, komedide, sinemada ya da sıradan bir konuşmada sayısız biçimlerde, sayısız kereler ortaya çıkar. Bu yüzden anlatıların çözümlemesi insanın çözümlenmesidir. Çağdaş dünyada çeşitlilik arttıkça çözümleme yöntemleri farklı bakış açıları ile zenginleşmekte ve terminolojiye yeni kavramlar eklenmektedir. Okuma’lar bunlardandır örneğin. Aslında yaygın kullanımıyla okumak yazılı metinle bir araya gelmenin biricik yoludur fakat bugün hangi türde olursa olsun bir sanat eseri, bir dizi çözümleme ve eleştiri metodunu içine alan ve adına genel olarak Okuma denen bu üst başlıkta ele alınıp değerlendirilmektedir. Okuma giderek sanat eserinin duyusal - bilişsel tüm alanlarda incelendiği ortak ad içeriği kazanmıştır. Ne var ki böyle olmakla sınırsız, tekrarlanamaz, sistematik olandan kopuk ya da kişisel olmamalıdır. Metotların sunduğu olanakları mümkün olduğunca kullanmak
ve yenilerini üretmek bakımından kesinlenmeli ve sınırlandırılmalıdır. Çünkü Okumak ancak metotlar kesin kılınıp, birbirlerinden ayrıldıklarında özgür, kendine has ve güvenilir olur. O halde Okumak hemen başlangıçta bir kesinlik kazanabilir: Dile benzeyen, dil gibi olan bir şeyi (sanat eserini) anlamlandırmak.

Anahtar kelimeler: Anlatı, Anlatı Çözümlemesi, Tiyatro, Sinema, Göstergebilim

Narrative is very comprehensive. It appears in numerous forms in myth, tragedy, and comedy or even in an everyday life conversation. Therefore, analysis of the narrative is the analysis of human. As diversity increases in the contemporary world, the methods of analysis are enriched with the help of
different perspectives and accordingly new concepts are added into the terminology. Readings are just one of these. Actually, reading is the unique way of coming together with the written text. However, today no matter what type it is, the artwork is evaluated by a series of analysis and criticism methods and all these methods are called Reading in general. Currently reading has become to be used as common name under which the artwork is examined in sensual and cognitive areas. However, it should not be unrepeated, unlimited, disconnected from the systematic and personnel. It should be limited and determined in terms of usage and recreation as much as possible. Because Reading can only be free and authentic when the methods are specified and
clarified. In that case Reading can be determined at the beginning: giving meaning to anything (artwork) that is similar to language in structure.

Keywords: Narrative, Analysis of Narrative, Read, Theatre, Cinema, Semiology,