KÜRESEL FİNANSAL KRİZİN MUHASEBE TEMELLİ NEDENLERİ BAĞLAMINDA KURUMSAL YÖNETİM VE MUHASEBE MESLEK ETİĞİNİN ÖNEMİ

Yıl 2012, Cilt: 26 Sayı: 3-4, 313 - 331, 26.05.2012

Ahmet Gökgöz , Ahmet Gökgöz

Öz

Küreselleşen dünyada ortaya çıkan krizler, sadece bir ülkeyi veya
bir şirketi etkilememekte, tüm dünyayı az ya da çok etkisi altına almaktadır.
Dolayısıyla 2007 yılının ortasında mortgage kredilerinin ödenememesi ile patlak
veren küresel finansal kriz birçok ülkeyi etkilemiştir. Söz konusu küresel
finansal krizin birçok nedeni bulunmaktadır. Bu nedenlerden bazıları
muhasebenin suiistimale açık bazı kural, mevzuat ve standartlarından
kaynaklandığı düşünülmektedir. Muhasebede suiistimale açık bu alanlar
firmaların üst düzey yöneticileri tarafından menfaatleri doğrultusunda
kullanılmıştır. Bundan dolayıdır ki, küresel kriz ertesinde en çok tepkiyi çeken
firmaların üst düzey yöneticileri (CEO) olmuştur.
Bu çalışmada; küresel finansal krizin anatomisi (yapısı) incelenerek
krizin muhasebe temelli nedenleri açıklanacaktır. Daha sonra CEO’ların,
muhasebedeki esneklikleri menfaatleri doğrultusunda kullanmaya iten
ücretlendirme sistemi ele alınacaktır. Son olarak CEO’ları sorumsuz
davranmasını önleyeceği düşünülen kurumsal yönetim kavramı ile CEO’ların
sorumsuz davranışlarına ortak olan muhasebe meslek mensuplarının mesleki
faaliyetlerinde uyması gereken değerlerin yer aldığı muhasebe meslek etiği
kavramı açıklanacaktır.

Anahtar Kelimeler

Küresel Finansal Kriz, Muhasebe, Kurumsal Yönetim, Muhasebe Meslek Etiği, CEO

Kaynakça

• Akçasoy, G. (2008), “Yönetici Ücretleri ve Altın Paraşüt”, YDD E-Bülten, http://www.ydd.org.tr/bulten/2/makale1.htm, (Erişim Tarihi: 16.08.2011).
• Aktaş, R. ve Diğerleri (2009), Kriz Ortamında İşletme Yönetimi, TEB Yayınları, İstanbul.
• Alantar, D. (2008); “Küresel Finansal Kriz: Nedenleri ve Sonuçları Üzerine Bir Değerlendirme”, Maliye ve Finans Yazıları Sayı:81, http://www.finanskulup.org.tr/assets/maliyefinans/81/Dogan_Alantar_Kur esel_Finansal_Kriz_Nedenleri_Sonuclari_MFY81.pdf, (Erişim Tarihi:13.08.2011).
• Alptekin, E. (2009); “Menkul Kıymetleştirme ve Küresel Finans Krizindeki Rolü”, İzmir Ticaret Odası Ar-Ge Bülteni Nisan Sayısı, ss.11-16.
• Anand, S. (2008), Essentials of Corporate Governance, John Wiley & Sons, USA.
• Arıduru, A. (2011), “Kriz Nedir? Ne Değildir”, http://www. fortune. com.tr/kriznedir.asp, (Erişim Tarihi: 16.05.2011)
• Arnold, P.J. (2009), “Global Financial Crisis: The Challange to Accounting Research”, Accounting, Organisation and Society Journal, 34 (6-7): 803- 809.
• Aymankuy, Y. ve M. Sarıoğlan (2005), “Muhasebe Meslek Mensuplarının Meslek Etiğine Yaklaşımları ve Balıkesir İl Merkezinde Bir Uygulama”, Balıkesir Üniversitesi SBE Dergisi, Cilt 8, Sayı 14, ss.23-45.
• Aysan, M. (2010), “Küresel Kriz Muhasebe Kriziydi, Sırada Borç Krizi Var”, Giray Duda’nın Mustafa Aysan ile yaptığı röportaj, http://www.iktisatlilar.net/index.php?option=com_content&view=article &id=344:var&catid=67:duyuruhaber&Itemid=1, (Erişim Tarihi: 13.08.2011).
• Burkart, O. ve V. Coudert (2000); “Currency Crises in the Emerging Economies”, Banque de France Bulletın Digest, October 2000, No:82, ss. 21-32.
• Can, A.V. (2010), “Krizin Muhasebesi ve Muhasebenin Krizi”, Mali Çözüm Dergisi, Sayı 97, ss. 21-47.
• Civriz, M. (2009), “Global Finans Krizinin Türkiye Ekonomisi Üzerindeki Etkilerinin Son Açıklanan Makro Ekonomik Veriler Işığında İncelenmesi”, E-Yaklaşım Dergisi, Sayı 201, ss. 1-25.
• Çıtak, N. (2009), “Yaratıcı Muhasebe Hileli Finansal Raporlama mıdır?”, Mali Çözüm Dergisi, Sayı 91, ss. 81-112.
• Deran, A. ve R. Aktaş (2006), “Fair Value Karşılığı Olarak Gerçeğe Uygun Değer Kavramı ve Tespit Hiyerarşisi”, Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 2006 (2), ss. 153-166.
• Donmoyer, R.J. ve L. Litvan (2009), “Geithner Vows to Recoup AIG Boneses as Lawmakers Express Fury”, http://www.bloomberg.com/ apps/news?pid=newsarchive&sid=a_TbsRunotbQ, (Erişim Tarihi: 17.08.2011).
• Draft, R. L. (1994), Management, The Dreyden Pres, Third Edition, USA.
• Elitaş, C. ve B.L. Elitaş (2010), “Kamuyu Aydınlatma ve Şeffaflık Bağlamında Hukuki Düzenlemelerin Yapıları: Sarbanes-Oxley Yasası ve Alman 10 Adım Programının Karşılaştırılması”, 7. Uluslararası Muhasebe Konferansı, 14-15 Ekim 2010, İstanbul.
• Gül, K. ve H. Ergün (2004), “Muhasebe Mesleğinde Etik”, Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, Sayı 11, ss. 53-78.
• Kahyaoğlu, M.B. (2009), “Finans Krizinde Üst Düzey Yöneticilerin Sorumluluğu”, Politika Dergisi, http://politikadergisi.com/makale/finans- krizinde-ust-duzey-yoneticilerin-sorumlulugu, (Erişim Tarihi: 10.08. 2011).
• Karacan, A.İ. (1996), Bankacılık ve Kriz, Finans Dünyası Yayınları, İstanbul.
• Kaval, H. (2008), Muhasebe Denetimi, Gazi Kitabevi, 3. Baskı, Ankara.
• Kindleberger, C.P. (2004), Cinnet, Panik ve Çöküş: Mali Krizler Tarihi, Scala Yayıncılık, İstanbul.
• Koontz, H. ve H. Weihrich (1988), Management, McGraw-Hill Book Company, USA.
• Korkmaz, E. ve A. Tay (2010), “Küresel Kriz, Türkiye’ye Etkileri ve Çözüm Önerileri”, 28.11.2010 http://www.esfenderkorkmaz.com/arastirma- yazilari/kuresel-kriz-turkiye-ye-etkileri-ve-cozum-onerileri.html, (Erişim Tarihi: 13.08.2011).
• Kutlay, M. (2009), “Küresel Finansal Krizin Türk Ekonomisine Etkileri: Türkiye’nin Kalkınması Önünde Engel mi, Fırsat mı?”, USAK, Uluslar arası Stratejik Araştırmalar Kurumu, 12.09.2009, http://www.usak. org.tr/haber.asp?id=210, (13.08.2011).
• Manisalı Darman, G. (2004), “Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarının Kurumsal Yönetim Üzerinde Etkileri”, 1. Uluslararası Muhasebe Konferansı, 3-5 Kasım 2004. http://www.cgscenter.org/doc/ UFRSNINKURUMSALYONETIMUZERINDEETKILERI.pdf, (Erişim Tarihi: 18.08.2011).
• McDonough, W.J. (2002), “Issues in Corporate Governance”, Current Issues in Economics and Finance, Federal Reserve Bank of New York, September/October 2002.
• Narin, M. ve A. Özer (2010), “Küresel Krizin Reel Sektör Üzerine Etkileri: Türkiye İmalat Sanayi”, Turgut Özal Uluslararası Ekonomi ve Siyaset Kongresi 1, Küresel Krizler ve Ekonomik Yönetişim, İnönü Üniversitesi, 15-16 Nisan 2010, Malatya, ss. 1089-1122.
• Pamukçu, F. (2011), “Finansal Raporlama ile Kamuyu Aydınlatma ve Şeffaflıkta Kurumsal Yönetimin Önemi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Nisan/2011: 133-148.
• Sak, G. (2008), “Yoksa Bu Muhasebe Kuralları, Krizi Daha Da Derinleştiriyor mu?”, 01.03.2008 tarihli referans gazetesindeki köşe yazısı, http://www.tepav.org.tr/tr/kose-yazisi/s/713, (Erişim Tarihi: 13.08.2011).
• Saltoğlu, M. (2003), “Yaratıcı Muhasebede Özel Amaçlı Şirketlerin Rolü ve Enron Örneği”, Muhasebe ve Denetime Bakış, Sayı:10, Eylül 2003, ss. 107-116.
• SPK, (2005), “Kurumsal Yönetim İlkeleri”, http://www.spk.gov.tr/ displayfile.aspx?action=displayfile&pageid=66&fn=66.pdf&submenuhea der=null, (Erişim Tarihi: 12.08.2011).
• Şımga Mugan, C. (2008), “Gerçeğe Uygun Değer Kavramı”, XII. Türkiye Muhasebe Standartları Sempozyumu, 26-30 Kasım 2008, KKTC. http://dosya.izsmmmo.com/documan/tmss_xii_bildiriler/can_simga_mug an.doc, (Erişim Tarihi: 15.08.2011).
• TÜRMOB (2011), “Profesyonel Muhasebeciler İçin Etik Kurallar El Kitabı”, TÜRMOB Yayınları, Yayın No: 402, (Çev. Yıldız Öztürk), http://www.turmob.org.tr/Arsiv/turmobwebdb/dosyalar/haber388.pdf, (Erişim Tarihi: 25.05.2012).
• Yılmaz, F. (2009), “Finansal Kriz ve Muhasebe: Suçlu Muhasebe Standartları mı?”, XIII. Türkiye Muhasebe Standartları Sempozyumu, 18-22 Kasım 2009, KKTC.
• Yücel, F. ve H. Kalyoncu (2010), “Finansal Krizlerin Öncü Göstergeleri ve Ülke Ekonomilerini Etkileme Kanalları: Türkiye Örneği”, Maliye Dergisi, Sayı 159, ss. 53-69.