KADIN ÇALIŞANLARIN YAŞAMIŞ OLDUKLARI İŞ AİLE YAŞAMI ÇATIŞMASININ İŞ VE YAŞAM DOYUMU ÜZERİNE ETKİSİ

Yıl 2014, Cilt: 28 Sayı: 3, 0 - , 18.07.2014

Emel İştar , Salih Dursun

Öz

İnsan hayatında bireyin iş ve aile içerisinde sahip oldukları roller, onların iş ve yaşam doyumları üzerinde etkili olmaktadır. Özellikle, kadınların ailevi sorumluluklarının fazlalığı, onların iş ve aile alanlarında rol çatışmasını daha fazla yaşamalarına neden olmaktadır. Bu çalışmanın amacı, iş aile yaşamı çatışmasının çalışan kadınların iş ve yaşam doyumları üzerindeki etkilerini ortaya koymaktır.

Çalışmanın örneklemini farklı sektörlerde çalışan toplam 108 kadın çalışan oluşturmaktadır.  Katılımcıların ortalama yaşı 32,62±8,63 ve ortalama çalışma yılı 7,44±6,14’dür. Verilerin analizinde temel betimsel istatistikler, korelasyon ve regresyon analizi kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda, iş aile yaşam çatışmasının kadın çalışanların iş ve yaşam doyumu üzerinde negatif yönlü anlamlı bir etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kadın Çalışan, İş Aile Yaşam Çatışması, İş Doyumu, Yaşam Doyumu

Kaynakça

• Akın, M. (2008) “Örgütsel Destek, Sosyal Destek ve İş/Aile Çatışmalarının Yaşam Tatmini Üzerindeki Etkileri”, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25: 141-170.
• Aytaç, S. (1999) "Çalışma Yaşamında Kadın ve Kariyer", Türkiye'de Kadın İşgücü Seminerleri I-II, TİSK Yayınları, Yayın No. 192, Aralık 1999, Ankara.
• Aytaç, S. (2001) Çift Kariyerli Eşler ve Çalışma Yaşamındaki Yeri, Ezgi Kitabevi Yayınları, Bursa.
• Azeem, S. M. (2010) “Job Satisfaction and Organizational Commitment among Employees in the Sultanate of Oman”, Psychology, 1: 295-299.
• Bilgin, N. (1995) Sosyal Psikolojide Yöntem ve Pratik Çalışmalar, Sistem Yayıncılık, İstanbul.
• Çarıkçı, İ. (2001) Banka Çalışanlarının İş ve Aile Rollerinin Çatışması Bireysel ve Örgütsel Boyutlar, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Çarıkçı, İ. H. ve Çelikkol, Ö. (2009) “İş-Aile Çatışmasının Örgütsel Bağlılık Ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (9): 153-170.
• Çelik, M. ve Turunç, Ö. (2010) “Lider Desteğinin Çalışanların İş-Aile Yaşam Çatışması ve İş Performansına Etkisi: Savunma Sektöründe Bir Araştırma”, Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi, 14 (1): 19-41.
• Çelik, M. ve Turunç, Ö. (2009) “Aile - İş Çatışması, İş Stresi ve Örgütsel Sadakatin İş Performansına Etkisi: Savunma Sektöründe Ampirik Bir Çalışma”, Kara Harp Okulu Bilim Dergisi: 108-129.
• Dubrin, A. J. (1997) Fundamentals of Organizational Behavior, South-Western College Publishing, Cincinati, Ohio.
• Efeoğlu, İ. E. (2006) İş-Aile Yaşam Çatışmasının İş Stresi, İş Doyumu ve Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkileri: İlaç Sektöründe Bir Araştırma, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Efeoğlu, İ. E. ve Özgen, H. (2007) “İş-Aile Yaşam Çatışmasının İş Stresi, İş Doyumu ve Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkileri: İlaç Sektöründe Bir Araştırma”, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16 (2): 237-254.
• Frone, M.R., Yardley, J.K. ve Markel, K.S. (1997) “Developing and Testing an Integrative Model of the Work-Family Interface”, Journal of Vocational Behavior, 50 (2): 145-167.
• Gordon, F.E. ve Hall, D.T. (1974) “Self Image And Stereotypes of Feminity: Their Relationship To Women’s Role Conflict And Coping”, Journal Of Applied Psychology, 59 (29): 241-243.
• Greenhaus, J. H., Collins, K. M. ve Shaw, J. D. (2003) “The Relation Between Work-Family Balance and Quality of Life”, Journal of Vocational Behavior, 63 (3): 510-531.
• Greenhaus, J. H., Allen, T. D. ve Spector, P. E. (2006) “Health consequences of work-family conflict: The darkside of thework-family interface”, Perrewe, P. L., &Ganster, D. C. (Eds.), Research in Occupational Stress and Well-being, Vol. Amsterdam: Elsevier: 61-98, https://workfamily.sas.upenn.edu/glossary/t/time-based-conflictdefinitions,(10.06.2013).
• Keser, A. (2005) “İş Doyumu ve Yaşam Doyumu İlişkisi: Otomotiv Sektöründe Bir Uygulama”, Çalışma ve Toplum Ekonomi ve Hukuk Dergisi, 7(7): 77-9
• Kılıç, K. C., Efeoğlu, İ. E., Mimaroğlu, H. ve Özgen, H. (2008) “Adana İli’ndeki Özel Sağlık Merkezlerinde Çalışan Personelin İş-Aile Yaşam Çatışmasının Örgütsel Bağlılık, İş Doyumu ve İş Stresine Etkisi Üzerine Bir Araştırma”, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17 (2): 241-25
• Knetcht, M. K., Bauer, G. F., Gutzwiller, F. ve Hammig, O. (2011) “Persistent Work-Life Conflict and Health Satisfaction - A Representative Longitudinal Study in Switzerland”, BMC Public Health 2011, 11:271, http://www.biomedcentral.com/1471-2458/11/271, (10.06.2013).
• Koray, M., Demirbilek, S. ve Demirbilek, T. (1999) Gıda İşkolunda Çalışan Kadınların Koşulları ve Geleceği, KSGM Yayınları, Ankara.
• Kossek, E. ve Ozeki, C. (1998) “Work-Family Conflict, Policies, and the Joblife Satisfaction Relationship: A Review and Directions for Organizational Behavior Human Resources Research”, Journal of Applied Psychology, 83: 139-149.
• Köker, E. (1991) “Normal ve Sorunlu Ergenlerin Yaşam Doyumu Düzeylerinin Karşılaştırılması” Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Köker, E. ve Atauz, A. (1996) Kadın İstihdamını Geliştirme Projesi (KİG) Tanıtım Raporu, KSSGM, Ankara.
• Kuzulu, E., Kurtuldu, S. ve Özkan G. V. (2013) “İş Yaşam Dengesi ile Yaşam Doyumu İlişkisi Üzerine Bir Araştırma”, Sakarya İktisat Dergisi, 2(5), http://www.sakaryaiktisat.sakarya.edu.tr/dergimakale/say%C4%B15/3p df (04.2014).
• Livingston, M.M. ve Burley, K. (1996) “The Importance Of Being Feminine: Gender, Sex Role, Occupational And Marital Role Commitment, And Their Relationship To Anticipated Work Family Conflict”, Journal Of Social Behavior And Personality, 11(5): 179-192.
• Lobel, S.A. ve Clair, L. (1992) “Effects Of Family Responsibilities, Gender And Career Identitiy Saliance On Performance Outcomes”, Academy Of Management Journal, 5(5):1057-1069.
• Mercanlıoğlu, Ç. (2009) "Cinsiyete Dayalı Eşitsizlik; Kadın Yöneticilerin İş ve Özel Hayatlarını Dengeleme Zorlukları ve Bedelleri", Uluslararası Disiplinlerarası Kadın Çalışmaları Kongresi 05-07 Mart 2009, C.1, Sakarya Üniversitesi Basımevi: 41-50.
• Netemeyer, R.G., Boles, J.S. ve McMurrian, R. (1996) “Development and Validation of Work-Family Conflict and Family-Work Conflict Scales”, Journal of Applied Psychology, 81: 400-409.
• Özdevecioğlu, M. ve Doruk, N. Ç. (2009) “Organizasyonlarda İş-Aile ve Aile İş Çatışmalarının Çalışanların İş ve Yaşam Tatminleri Üzerindeki Etkisi”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, S.33 (Temmuz-Aralık): 69-99.
• Özmete, E. ve Eker, İ. (2012) “İş-Aile Yaşamı Çatışması ve Roller: Kamu Sektörü Örneğinde Bir Değerlendirme”, Çalışma İlişkileri Dergisi, 3 (2) (Temmuz): 1-23.
• Parasuraman, S. ve Simmers, A.C. (2001) “Type of Employment, Work-Family Conflict and Well-Being: A Comparative Study”, Journal of Organizational Behavior, 22: 551-568.
• Sevimli, F. ve İşcan, Ö. F. (2005) “Bireysel ve İş Ortamına Ait Etkenler Açısından İş Doyumu”, Ege Akademik Bakış, 5(1): 55-64.
• Turunç, Ö. ve Eruş, A. (2010) “İş-Aile Yaşam Çatışmasının İş Tatmini Ve Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkileri: İş Stresinin Aracılık Rolü”, Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 13(19): 4154
• Wayne, J.H., Musisca, N. ve Fleeson, W. (2004) “Considering the Role of Personality in the Work-Family Experience: Relationships of the Big Five to Work-Family Conflict and Facilitation”, Journal of Vocational Behavior, 64(1): 108-230.
• Yüksel, İ. (2005) “İş-Aile Çatışmasının Kariyer Tatmini, İş Tatmini ve İş Davranışları İle İlişkisi”, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19 (2): 3013