Psikolojik Sermaye ile İş Doyumu ve Performans İlişkisi: Türkiye’de Yapılan Araştırmalar Üzerinden Bir Meta Analizi

Year 2018, Volume: 32 Issue: 2, 289 - 314, 11.05.2018

Hilmiye Türesin Tetik , Lale Oral Ataç , Sevinç Köse

Abstract

Bu
araştırmada, psikolojik sermaye ile iş doyumu ve performans arasındaki
ilişkileri yerli literatürde inceleyen çalışmalarla bir meta analiz
yapılmıştır. Bu kapsamda herhangi bir yıl kısıtı koymadan, başlıkta, özette ve
anahtar kelimelerle “psikolojik sermaye”, “psikolojik sermaye ile iş doyumu” ve
“psikolojik sermaye ile performans” kalıpları Ulakbim, Google Scholar,
Ebsco’da, ScienceDirect’de, Springer, Web of Science, Jstor veri tabanlarında;
YÖK’ün ulusal tez merkezinde taranmıştır. Yine, bu kalıplar ulaşılabilen
Yönetim ve Organizasyon Kongreleri ve tüm Örgütsel Davranış Kongreleri
kitaplarında da taranmıştır. Ulaşılabilen yayınlar CMA 2.0 istatistiksel paket
programı ile analiz edilmiştir. Psikolojik sermaye ile iş doyumu ilişkisini
inceleyen 10, performans ilişkisini inceleyen 8 çalışma analize uygun
bulunmuştur. Psikolojik sermaye ile iş doyumu ve performans arasında pozitif
ilişki olduğuna yönelik hipotezler doğrulanmıştır. Her iki hipotezin de test
edildiği çalışmaların heterojen yapıda olduğu ve dolayısıyla rastgele etkiler
modeli altındaki etki büyüklüklerinin güçlü (EB=0,613-psikolojik sermaye ile
performans) ve orta (EB=0,404-psikolojik sermaye ile iş doyumu-) düzeyde olduğu
tespit edilmiştir.

Keywords

Psikolojik sermaye, iş doyumu, performans

References

• Abbas, M., & Raja, U. (2015). "Impact of psychological capital on innovative performance and job stress". Canadian Journal of Administrative Sciences, 32(2), 128–138. https://doi.org/10.1002/cjas.1314
• Abbas, M., Raja, U., Darr, W., & Bouckenooghe, D. (2014). "Combined Effects of Perceived Politics and Psychological Capital on Job Satisfaction, Turnover Intentions, and Performance". Journal of Management , 40(7), 1813–1830. https://doi.org/10.1177/0149206312455243
• *Akçay, V. H. (2011). Pozitif Psikolojik Sermayenin Kişisel Değerler Bakımından İş Tatminine Etkisi ve Bir Araştırma.Yayımlanmamış Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Akçay, V. H. (2012). "Pozitif Psikolojik Sermayenin İş Tatmini İle İlişkisi". Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(1), 123–140.
• Akçay, V. H., & Bilgin, K. U. (2016). "Kamu Performans Yönetimine Etkisi Açısından Psikolojik Sermaye". Kastamonu Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(12), 154–174.
• Akdoğan, A., & Polatcı, S. (2013). "Psikolojik Sermayenin Performans Üzerindeki Etkisinde İş Aile Yayılımı ve Psikolojik İyi Oluşun Etkisi". Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(1), 273–293.
• Avey, J. B., Reichard, R. J., Luthans, F., & Mhatre, K. H. (2011). "Meta-Analysis of the Impact of Positive Psychological Capital on Employee Attitudes, Behaviors, and Performance". Human Resource Development Quarterly, 22(2), 127–152. https://doi.org/10.1002/hrdq
• Badran, M. A. ., & Youssef-Morgan, C. M. . (2015). "Psychological capital and job satisfaction in Egypt". Journal of Managerial Psychology, 30(3), 354–370. https://doi.org/10.1108/JMP-06-2013-0176.
• Bakioğlu, A. ve Özcan, Ş. Meta Analiz. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık EğitimDanışmanlık.
• Baron, R. A., Franklin, R. J., & Hmieleski, K. M. (2016). "Why Entrepreneurs Often Experience Low, Not High, Levels of Stress: The Joint Effects of Selection and Psychological Capital". Journal of Management, 42(3), 742–768. https://doi.org/10.1177/0149206313495411
• Bergheim, K., Nielsen, M. B., Mearns, K., & Eid, J. (2015). "The relationship between psychological capital, job satisfaction, and safety perceptions in the maritime industry. Safety Science," 74, 27–36. https://doi.org/10.1016/j.ssci.2014.11.024
• *Bitmiş, G. (2015). "Psikolojik Sermayenin İş Tatminine Etkisinde Algılanan Örgütsel Desteğin rolü: Sağlık Sektöründe Bir Uygulama". 23. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Kitabı. (ss.811-815). Düzenleyen Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi. Muğla. 14-16 Mayıs 2015.
• Bouckenooghe, D., Zafar, A., & Raja, U. (2015). "How Ethical Leadership Shapes Employees’ Job Performance: The Mediating Roles of Goal Congruence and Psychological Capital". Journal of Business Ethics, 129(1), 251–264. https://doi.org/10.1007/s10551-014-2162-3
• Chaudhary, S., Bidlan, J. S., & C.R.Darolia. (2015). "A study of relationship of psychological capital with job satisfaction and turnover intention of LIC employees". Indian Journal of Health and Wellbeing, 6(8), 692–695.
• Chen, S.-L. (2015). "The Relationship of Leader Psychological Capital and Follower Psychological Capital, Job Engagement and Job Performance: a Multilevel Mediating Perspective". The International Journal of Human Resource Management, 26(18), 2349–2365. https://doi.org/10.1080/09585192.2015.1020443
• Choi, Y., & Lee, D. (2014). "Psychological capital, Big Five traits, and employee outcomes". Journal of Managerial Psychology, 29(2), 122–140. https://doi.org/10.1108/JMP-06-2012-0193
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2007). Research Methods in Education. The Handbook of Psychology - Vol2 Methods 2 Specific methods (Sixth Edit). New York: Routledge. https://doi.org/10.1111/j.1467-8527.2007.00388_4.x
• Çetin, F., & Varoğlu, A. K. (2015). "Psikolojik Sermaye, Performans, Ayrılma Niyeti ve İş Tatmini Etkileşimi: Cinsiyetin Düzenleyici Rolü". İş ve İnsan Dergisi, 2(2), 105–113. https://doi.org/10.18394/iid.61996.
• Dinçer, S. 2014. Eğitim Bilimlerinde Uygulamalı Meta Analiz. Ankara: Pegem Akademi
• Dinh Tho, N., Dong Phong, N., & Ha Minh Quan, T. (2014). "Marketers’ Psychological Capital and Performance: The Mediating Role of Quality of Work Life, Job Effort and Job Attractiveness". Asia-Pacific Journal of Business Administration, 6(1), 36–48. https://doi.org/10.1108/APJBA-04-2013-0026.
• *Doğan, S. ve Yardım, M. 2016. "Psikolojik Sermaye, İçsel Motivasyon ve İş Tatmini İlişkisi". 4. Örgütsel Davranış Kongresi. (ss. 157-165). Düzenleyen Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi. Adana. 4-5 Kasım 2016.
• Erdem, H. (2014). Algılanan Örgütsel Destek ve Kontrol Odağının Stresle Başa Çıkma Yöntemleri Üzerine Etkileri: Psikolojik Sermayenin Bu Süreçteki Rolü ve Bir Alan Araştırması. Yayımlanmamış Doktora Tezi. İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• Erkmen, T., & Esen, E. (2012). "Psikolojik Sermaye Konusunda 2003-2011 Yıllarında Yapılan Çalışmaların Kategorik Olarak İncelenmesi". Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(19), 89–103.
• *Erkuş, A., & Fındıklı, M. A. (2013). "Psikolojik Sermayenin İş Tatmini , İş Performansı ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisine Yönelik Bir Araştırma". İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 42(2), 302–318.
• Gooty, J., Gavin, M., Johnson, P. D., Frazier, M. L., & Snow, D. B. (2009). "In the Eyes of the Beholder: Transformational Leadership, Positive Psychological Capital, and Performance". Journal of Leadership & Organizational Studies, 15(4), 353–367. https://doi.org/10.1177/1548051809332021.
• *Gürbüz, S., Yıldırım, H.B. ve Derin, E. 2015. "Hangarda Çalışmak: Psikolojik Sermayenin Bakım Teknisyenlerinin İş Tutum ve Davranışlarına Etkisi". 3. Örgütsel Davranış Kongresi. (ss.313-319). Düzenleyen Gaziosmanpaşa Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi. Tokat. 6-7 Kasım 2015
• Idris, A. M., & Manganaro, M. (2017). "Relationships Between Psychological Capital, Job Satisfaction, and Organizational Commitment in the Saudi Oil and Petrochemical Industries". Journal of Human Behavior in the Social Environment, 27(4), 251–269. https://doi.org/10.1080/10911359.2017.1279098
• Kaplan, M., & Biçkes, D. M. (2013). "The Relationship Between Psychological Capital and Job Satisfaction: A Study of Hotel Businesses in Nevşehir". Celal Bayar Üniversitesi İİBF ,Yönetim ve Ekonomi, 20(2), 233–242. Retrieved from http://dergipark.ulakbim.gov.tr/yonveek/article/viewFile/5000069368/5000064272
• *Kara, A. U. (2014). Pozitif Psikolojik Sermaye ile Bireysel Performans İlişkisi: Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitütü, Ankara.
• Karatepe, O. M., & Karadas, G. (2014). "The Effect of Psychological Capital on Conflicts in the Work-family Interface, Turnover and Absence Intentions". International Journal of Hospitality Management, 43(1), 132–143. https://doi.org/10.1016/j.ijhm.2014.09.005
• *Korkmazer, F., Ekingen, E., & Yıldız, A. (2016). "Psikolojik Sermayenin Çalışan Performansına Etkisi: Sağlık Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma". Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 19(3), 271–281.
• *Korucu, G. (2016). Pozitif Psikolojik Sermaye Bağlamında Hizmet Sektörlerinde Kadın İşgücünün İş Tatminini Etkileyen Faktörler: Çanakkale İli Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitütüsü, Çanakkale.
• Kwok, S. Y. C. L., Cheng, L., & Wong, D. F. K. (2015). Family Emotional Support, Positive Psychological Capital and Job Satisfaction Among Chinese White-Collar Workers. Journal of Happiness Studies, 16(1), 561–582. https://doi.org/10.1007/s10902-014-9522-7
• Larson, M., & Luthans, F. (2006)."Potential Added Value of Psychological Capital in Predicting Work Attitudes". Journal of Leadership & Organizational Studies, 13(2), 75–92. https://doi.org/10.1177/10717919070130020601
• Lee, C. H., & Chu, K. K. (2016). "Understanding the Effect of Positive Psychological Capital on Hospitality Interns ’ Creativity for Role Performance". The International Journal of Organizational Innovation, 8(4), 213–223.
• Li, B., Ma, H., Guo, Y., Xu, F., Yu, F., & Zhou, Z. (2014)." Positive Psychological Capital: A new Approach to Social Support and Subjective Well-Being". Social Behavior and Personality, 42(1), 135–144. https://doi.org/10.2224/sbp.2014.42.1.135
• Lipsey, M. W., & Wilson, D. B. (2001). Practical Meta Analysis. (M. W. Lipsey & D. B. Wilson, Eds.), Applied Social Research Methods Series (Vol. 49). California: Sage Publications, Inc.
• Luthans, B. C., Luthans, K. W., & Avey, J. B. (2014). "Building the Leaders of Tomorrow: The Development of Academic Psychological Capital". Journal of Leadership & Organizational Studies, 21(2), 191–199. https://doi.org/10.1177/1548051813517003
• Luthans, F. (2002a). "Positive organizational behavior: Developing and managing psychological strengths". Academy of Management Executive, 16(1), 57–75. https://doi.org/10.5465/AME.2002.6640181
• Luthans, F. (2002b). "The Need for and Meaning of Positive Organizational Behavior". Journal of Organizational Behavior, 23(6), 695–706. https://doi.org/10.1002/job.165
• Luthans, F., Avey, J. B., Avolio, B. J., & Peterson, S. J. (2010). "The Development and Resulting Performance Impact of Positive Psychological Capital". Human Resource Development Quarterly, 21(1), 41–67. https://doi.org/10.1002/hrdq
• Luthans, F., Avey, J. B., Clapp-Smith, R., & Li, W. (2008). "More Evidence on the Value of Chinese workers’ Psychological Capital: A Potentially Unlimited Competitive Resource?". The International Journal of Human Resource Management, 19(5), 818–827. https://doi.org/10.1080/09585190801991194
• Luthans, F., Avey, J. B., & Patera, J. L. (2008). "Experimental Analysis of a Web-Based Training Intervention to Develop Positive Psychological Capital". Academy of Management Learning & Education, 7(2), 209–221.
• Luthans, F., Avolio, B. J., Avey, J. B., & Norman, S. M. (2007). "Positive Psychological Capital : Measurement and Relationship with Performance and Satisfaction". Personal Psychology, 60, 541–572.
• Luthans, F., Avolio, B. J., Walumbwa, F. O., & Li, W. (2005). "The Psychological Capital of Chinese Workers : Exploring the Relationship with Performance". Management and Organization Review, 1(2), 249–271. https://doi.org/10.1111/j.1740-8784.2005.00011.x
• Luthans, F., & Jensen, S. M. (2002). "Hope: A New Positive Strength for Human Resource Development". Human Resource Development Review, 1(3), 304–322. https://doi.org/10.1177/1534484302013003
• Luthans, F., Luthans, K. W., & Luthans, B. C. (2004). "Positive Psychological Capital: Beyond Human and Social Capital". Business Horizons, 47(1), 45–50. https://doi.org/10.1016/j.bushor.2003.11.007
• Luthans, F., Norman, S. M., Avolio, B. J., & Avey, J. B. (2008). "The mediating role of psychological Capital in the Supportive Organizational Climate- Employee Performance Relationship". Journal of Organizational Behavior, 29(2), 219–238. https://doi.org/10.1002/j
• Luthans, F., & Youssef, C. M. (2004). "Human, Social, and now Positive Psychological Capital Management: Investing in People for Competitive Advantage". Organizational Dynamics, 33(2), 143–160. https://doi.org/10.1016/j.orgdyn.2004.01.003
• Luthans, F., & Youssef, C. M. (2007). "Emerging Positive Organizational Behavior". Journal of Management, 33(3), 321349.https://doi.org/10.1177/0149206307300814
• Naran, V. (2013). "Psychological Capital and Work-Related Attitudes: The Moderating Role of a Supportive Organisational Climate". University of the Witwatersrand, Johannesburg.
• Olaniyan, O. S., & Hystad, S. W. (2016). "Employees’ Psychological Capital, Job satisfaction, Insecurity, and Intentions to Quit: The Direct and Indirect Effects of Authentic Leadership". Journal of Work and Organizational Psychology, 32(1), 163–171. https://doi.org/10.5093/tr2013a6
• *Özer, P. S., Topaloğlu, T., & Özmen, Ö. N. T. (2013). "Destekleyici Örgüt İkliminin, Psikolojik Sermaye ile İş Doyumu İlişkisinde Düzenleyici Etkisi". Ege Akademík Bakiş, 13(4), 437–447.
• Özyılmaz, A. (2012). "Ümit, İyimserlik, Toparlanma ve Özyeterlilik, Çalışanın Görev Performansı ve Bireysel Örgütsel Vatandaşlık Davranışının Ne Kadarını Açıklıyor?". 20.Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Kitabı (ss.698-704). Düzenleyen Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi. İzmir. 24-26 Mayıs 2012.
• Peng, J., Jiang, X., Zhang, J., Xiao, R., Song, Y., Feng, X., … Miao, D. (2013). "The impact of Psychological Capital on job Burnout of Chinese Nurses: The Mediator Role of Organizational Commitment". PLoS ONE, 8(12), 1–7. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0084193
• Peterson, S. J., Luthans, F., Avolio, B. J., Walumbwa, F. O., & Zhang, Z. (2011). "Psychological Capital and Employee Performance: A Latent Growth Modeling Approach". Personnel Psychology, 64(2), 427–450. https://doi.org/10.1111/j.1744-6570.2011.01215.x
• *Polatcı, S. (2014). "Psikolojik Sermayenin Görev ve Bağlamsal Performans Üzerindeki Etkileri: Polis Teşkilatında Bir Araştırma". Ege Akademík Bakiş, 14(1), 115–124. Retrieved from internal-pdf://203.99.104.148/1.pdf
• *Polatcı, S. (2011). Psikolojik Sermayenin Performans Üzerindeki Etkisinde İş-Aile Yayılımı ve Psikolojik İyi Oluşun Rolü. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Kayseri.
• Schulz, S. A., Luthans, K. W., & Messersmith, J. G. (2014). "Psychological Capital a New Tool for Driver Retention". International Journal of Physical Distribution & Logistics Management, 44(8/9), 621–634. https://doi.org/10.1108/IJPDLM-06-2013-0174
• Sweetman, D., Luthans, F., Avey, J. B., & Luthans, B. (2011). "Relationship Between Positive Psychological Capital and Creative Performance". Canadian Journal of Administrative Sciences, 28(1), 4–13.
• *Şen, C., Mert, İ.S. ve Aydın, B.O. 2015. "Psikolojik Sermayenin Çalışanın Stresle Başa Çıkmasına, İş Tatminine ve Örgütsel Bağlılığa Etkisi". 23. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Kitabı. (ss.816-824). Düzenleyen Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi. Muğla. 14-16 Mayıs 2015.
• Taştan, S. B. (2016). "Psychological Capital: A Positive Psychological Resource and Its Relationship with Creative Performance Behavior". Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(2), 101–118.
• *Topaloğlu, T. (2013). Psikolojik Sermaye: Psikolojik Sermaye ile İş Performansı Arasındaki İlişkiye Otantik Liderliğin Düzenleyci Etkisi. Yayımlanmış Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İzmir.
• Topaloğlu, T., & Özer, P. S. (2014). "Psikolojik Sermaye ile İş Performansı Arasındaki İlişkiye Otantik Liderliğin Düzenleyici Etkisi". Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 6(1), 156–171.
• *Topçu, M.K. ve Ocak, M. (2012). "Psikolojik Sermayenin Tükenmişlik Algısı Üzerine Etkisinde İş Tatmininin Aracılık Rolü: Türkiye ve Bosna-Hersek Sağlık Çalışanları Örneği". 20.Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Kitabı (ss.685-690). Dokuz Eylül Üniversitesi. İzmir. 24-26 Mayıs 2012.
• Turgut, T., & Agun, H. (2016). "The Relationship between Organizational Justice and Organizational Cynicism: The Mediating Role of Psychological Capital and Employee Voice". Journal of Behavior at Work, 1(1), 15–26.
• Tüzün, İ. K., Çetin, F., & Basım, H.N. (2014). "The role of psychological capital and supportive organizational practices in the turnover process". METU Studies in Development, 41(August), 85–103.
• *Uslu, T., Özer, P.S., Şanlı, Z.G. ve Arat, M. (2011). "Psikolojik Sermaye İş Tatmini ve İş Performansını Arttırır mı? Kişi-Örgüt ve Kişi-İş Uyumunun Şartlı Değişken Olarak Rolü?" 19. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Kitabı (ss.495-500). Düzenleyen Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi. Çanakkale. 26-28 Mayıs 2011. Yardley, K. (2012). Psychological Capital As A Positive Resource To Assist With The Organisational Outcomes Of Work Family Conflict. Massey University, Albany, New Zealand.
• Yeşil, S., Yetiş, E., & Telli, S. (2016). "Psikolojik Sermaye ve Çalışanlar Üzerinde Etkisi: Banka Sektöründe Bir Alan Çalışması". Internatonal Journal of Academic Value Studies, 2(1), 25–40.
• Yildiz, H. (2015). Pozitif Psikolojik Sermaye, Örgütsel Güven ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Bir Alan Arastirmasi. . Yayımlanmamış Doktora Tezi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Balıkesir.