FEN EDEBİYAT FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN BİLİM KAVRAMINA İLİŞKİN METAFORİK ALGILARI

Year 2021, Issue: 42, 415 - 430, 30.06.2021

Nesip Demirbilek Fulya Atila

https://doi.org/10.33418/ataunikkefd.835347

Cited By: 2

Abstract

Bu araştırmanın amacı üniversite öğrencilerinin bilim kavramı hakkındaki algılarını metaforlar aracılığı ile nasıl kavramsallaştırdıklarını ortaya koymaktır. Araştırmada nitel araştırma yaklaşımlarından olgubilim deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunun belirlenmesinde amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme tekniği kullanılmıştır. Ölçüt örnekleme tekniğinde katılımcıların belirlenmesinde genel olarak araştırma konusu ile derin ilişkisi olan bireylerden yararlanılmaktadır. Araştırmanın amacı doğrultusunda, araştırma konusu ile ilgili bilgi sahibi olan ve bilimsel araştırmalara daha yakın olan üniversite son sınıf öğrencilerinin yer aldığı bir çalışma grubu belirlenmiştir. Bu bağlamda araştırma için belirlenen çalışma grubunda, 2019-2020 eğitim-öğretim yılında Bingöl Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi, çeşitli bölümlerinin son sınıfında öğrenim gören toplam 513 üniversite öğrencisi yer almıştır. Metafor cümlesi, öğrencilere online ortamda (Mail, What Sapp, Facebook, İnstagram) gönderilmiş ve tamamlamaları istenmiştir. Çalışmada elde edilen verilerin analizinde “içerik analizi” ve “betimsel analiz” tekniklerinden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda, üniversite öğrencileri “bilim” kavramı ile ilgili birbirinden farklı 255 metafor üretmiştir. Öğrencilerin ortaya çıkardığı bu metaforlar benzer yönleri göz önüne alınarak kategorileştirilmiştir. Üniversite öğrencilerinin oluşturduğu metaforlar, benzerlik durumlarına göre kategorileştirildiğinde 39 ayrı kategori ortaya çıkmıştır. Bu kategoriler ayrıca 9 farklı tema altında toplanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre öğrenciler tarafından en fazla “aydınlatıcı olması” kategorisinde metafor üretildiği görülmüştür (f=81). Ayrıca; üniversite öğrencilerinin bilim kavramına yönelik kişisel algılarını anlamak, açıklamak ve ortaya çıkarmak için metaforların etkin bir araştırma aracı olarak kullanılabileceği sonucuna varılmıştır.

Keywords

Bilim,, Metafor,, Üniversite öğrencisi

References

• Aktamış, H. ve Dönmez, G. (2016). Ortaokul öğrencilerinin fen bilimleri dersine, bilime, fen bilimleri öğretmenine ve bilim insanına yönelik metaforik algıları. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(1), 7-30.
• Arslan, M. ve Bayrakçı, M. (2006). Metaforik düşünme ve öğrenme yaklaşımının eğitim-öğretim açısından incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 171, 100- 108.
• Aydoğdu, E. (2008). İlköğretim okullarındaki öğrenci ve öğretmenlerin sahip oldukları okul algıları ile ideal okul algılarının metaforlar (mecazlar) yoluyla analizi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Osmangazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Bağcı Kılıç, G. (2003). Üçüncü uluslararası matematik ve fen araştırması (TIMSS): Fen öğretimi, bilimsel araştırma ve bilimin doğası. İlköğretim-Online: http//:ilkogretimonline org.tr, 2(1), 42-51.
• Bıyıklı, C., Başbay, M. ve Başbay, A. 2014. Ortaokul ve lise öğrencilerinin bilim kavramına ilişkin metaforları. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17 (1), 413-437.
• Bletzer, K. V. (2015). Visualizing the qualitative: Making sense of written comments from an evaluative satisfaction survey. Journal of Educational Evaluation for Health Professions, 12, 12.
• Bruner, J. 2009. Eğitim süreci. (Çev. T. Öztürk), Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Bybee, R. W., Powell, J. C., ve Trowbridge, L. W. 2008. Teaching secondary school science. Pearson, New Jersey.
• Creswell, J. W. (2016). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. M. Bütün ve S. B. Demir (Çev. Edt.). Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Çepni, S., Ayas, A., Akdeniz, A. P., Özmen, H., Yiğit, N. ve Ayvacı, H.Ş. (2005). Kuramdan uygulamaya: Fen ve teknoloji öğretimi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Dönmez, G. (2017). Ortaokul öğrencilerinin fen bilimleri dersine, bilime, fen bilimleri öğretmenine ve bilim insanına yönelik metaforik algıları ve imajları (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Aydın.
• Er Tuna, Y. ve Mazman Budak, F. (2013). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının “tarih” kavramına ilişkin algılarının mecazlar/ metaforlar yardımıyla analizi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 609-642.
• Girmen, P. (2007). İlköğretim öğrencilerinin konuşma yazma sürecinde metaforlardan yararlanma durumları (Yayımlanmamış doktora tezi). Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Güveli, E., İpek, A. S., Atasoy, E. ve Güveli, H. (2011). Sınıf öğretmeni adaylarının matematik kavramına yönelik metafor algıları. Türk Bilgisayar ve Matematik Eğitimi Dergisi, 2(2), 140-159.
• Kalaycı, S. (2018). İlkokul öğrencilerinin “bilim” ve “fen bilimleri dersi” kavramlarına yönelik algılarının metafor yoluyla belirlenmesi. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 5 (9), 1-21. DOI: 10.20860/ijoses.351611.
• Kaleli Yılmaz, G. ve Güven, B. (2015). Öğretmen adaylarının uzaktan eğitime yönelik algılarının metaforlar yoluyla belirlenmesi. Türk Bilgisayar ve Matematik Eğitimi Dergisi, 6(2), 299-322.
• Kaptan, S. (1998). Bilimsel araştırma ve istatistik teknikleri, (11. Baskı). Ankara: Tekışık
• Karasar, N. (2004). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel
• Kılcan, B. (2017). Metafor ve eğitimde metaforik çalışmalar için bir uygulama rehberi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Lakoff, G. ve Johnson, M. (2003). Metaphors we live by , Chicago: University of Chicago Pres.
• Mayring, P., Gümüş, A. ve Durgun, S. M. (2011). Nitel sosyal araştırmaya giriş: nitel düşünce için bir rehber. Ankara: Bilgesu Yayıncılık.
• Miles M.B. ve Huberman A.M. (1994). Qualitative data analysis. Sage Publications, Thousand.
• Oxford, R. L., Tomlinson, S., Barcelos, A., Harrington, C., Lavine, R. Z., Saleh, A. ve Longhini, A. (1998). Clashing metaphors about classroom teachers: Toward a systematic typology for the language teaching field. System, 26(1), 3-50.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri, (M. Bütün ve S. B. Demir, Çev.). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Şenel, T. ve Aslan, O. (2014). Okul öncesi öğretmen adaylarının bilim ve bilim insanı kavramlarına ilişkin metaforik algıları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2).
• Şişman, M. (2002). Öğretmenlik mesleğine giriş. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Temizyürek, K. (2003). Fen öğretimi ve uygulamaları. Ankara: Nobel
• Turgut, M. F., Baker, D., Cunningham, R., Piburn, M. ve Cunningham, R. (1997). İlköğretim fen öğretimi. Ankara: YÖK/DB Milli Eğitimi Geliştirme Projesi Hizmet Öncesi Öğretmen Eğitimi.
• Türk Dil Kurumu, (2020). Online Türkçe Sözlük. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option =com_gtsvearama=gtsveguid=TDK. GTS.5cca21be0b54f3.43240071 adresinden erişilmiştir.
• Türkmen, L. (2006, Eylül). Farklı alanlardaki öğretmen adaylarının bilimsel işlem beceri düzeyleri. VII. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Yıldırım A. ve Şimşek H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (10. bs.) Ankara: Seçkin Yayıncılık.