Küreselleşme Sürecinde Egemenlik Kavramının Dönüşümü / The Transformation of the Concept of Sovereignty in the Process of Globalization

Year 2013, Volume: 17 Issue: 1, 23 - 36, 18.06.2013

M.nazan Arslanel Ertuğrul Eryücel

Abstract

Öz: Bu çalışma, küreselleşme sürecinde egemenlik kavramının dönüşümünü incelemektedir. Çalışmanın

amacı, küreselleşme sürecinin egemenlik kavramının anlamı üzerinde meydana getirdiği

değişiklikleri ortaya koymaktır. Çalışma, klâsik egemenlik anlayışının günümüzde değerini ve geçerliliğini

kaybetmiş olduğunu, bu süreçte yaşanan pek çok gelişmenin ulus devletlerin egemenliklerinin

aşınımına neden olduğunu, küreselleşme sürecinde egemenliğin sınırlandırıldığını ve demokratik niteliklere

kavuşturulduğunu iddia etmektedir.

Egemenlik kavramı, XVI. yüzyılda Avrupa’da, feodaliteden ulus devlete geçiş sürecinde ortaya

çıkmıştır. Egemenlik bu süreçte devletin hükmetme yetkisini meşrulaştıran başlıca araç olmuştur.

Jean Bodin ve Thomas Hobbes’un düşünceleri üzerine kurulan klâsik egemenlik teorisi, egemen

gücün “mutlak”, “sınırsız”, “tek”, “bölünemez” ve “devredilemez” olduğunu savunmuştur. Klâsik

egemenlik anlayışının bir sonucu olarak dönemin ulus devletleri, egemenliğin yegâne temsilcileri

olarak, hem kendi ülkelerinde hem de uluslararası ortamda hukukun, siyasetin, ekonominin ve kamu

politikalarının tek belirleyicisi olarak hareket etmişlerdir. Oysa küreselleşme sürecinde yaşanan pek

çok gelişme, artık egemenlik açısından farklı bir noktaya gelindiğine işaret etmektedir. Bu süreçte

federalizmin, kuvvetler ayrılığının, hukuk devletinin, insan haklarının, uluslararası hukukun, uluslarararası-

üstü örgütlerin, çok uluslu şirketlerin ve sivil toplum kuruluşlarının ortaya çıkmasıyla

“mutlak”, “sınırsız”, “tek”, “bölünemez” ve “devredilemez” gibi niteliklerle anılan klâsik egemenlik

anlayışının savunulması imkânsız hale gelmiştir.

Anahtar Kelimeler: Küreselleşme, egemenlik, ulus devlet, insan hakları.

Abstract: This study examines the transformation of the concept of sovereignty in the process

of globalization. The purpose of this study, the changes caused by the globalization process is to

determine the meaning of the concept of sovereignty. The study of classical concept of sovereignty

is lost today, the value and validity, has been brought into the process of globalization claim that

sovereignty is limited and democratic qualities.

The notion of sovereignty, XVI. century Europe, feudalism, nation-state emerged in the transition.

Sovereignty has been a primary instrument in this process legitimizes the authority to rule over

the state. Jean Bodin and Thomas Hobbes founded on ideas of the classical theory of sovereignty,

sovereign power “absolute”, “unlimited”, “single”, “indivisible” and “inalienable” advocated that.

As a result of the Classical period, the concept of sovereignty of nation states, as the representatives of

the sole sovereignty, both in their own countries as well as international law, politics, economics and

public policy acted as a single determinant. However, a lot of progress in the process of globalization,

is now interpreted as a different point in terms of sovereignty. In this process, federalism, separation of

powers, state of law, human rights, international law, international organizations, with the emergence

of multinational corporations and non-governmental organizations “absolute”, “unlimited”,

“single”, “indivisible” and “transferable” as classical concept of sovereignty has become impossible

for the defense of the said qualifications.

Keywords: Globalization, sovereignty, nation state, human rights.

Keywords

Küreselleşme, egemenlik, ulus devlet, insan hakları.

References

• Ağaoğulları, M. A. ve Köker, L. (2000). Kral Devlet ya da Ölümlü Tanrı. Ankara: İmge Kitabevi.
• Acar, M. (2002). “Ekonomik, Siyasal, Sosyo-Kültürel Boyutlarıyla Küreselleşme: Tehdit mi, Fırsat mı?”. Liberal Düşünce Dergisi, Kış-Bahar, ss.13-26.
• Arsava, A. F. (2011). “Kuvvet Kullanma Yasağı-Egemenlik Prensibi ve İnsani Müdahale”. 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü Dergisi, Sayı:34, ss.1-17.
• Aslan, G. (2000). Milletlerarası Hukuk (Temel Belgeler-Örnek Kararlar). İstanbul: Beta Yayınevi.
• Atar, Y. (2002). Anayasa Hukuku. Konya: Mimoza Yayınevi.
• Başak, C. (2010). Uluslararası Örgütler. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Beriş, H. E. (2006). “Egemenliğin Dönüşümü: Tarihsel ve Siyasal Açıdan Egemenlik Kavramının Yeni Anlamı. (Doktora Tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi Anabilim Dalı.
• Bozkurt, E. (2011). İnsan Hakları Temel Metinler. Ankara: Asil Yayıncılık.
• Brownlie, I. (1995). Principles of Public İnternational Law. Oxford: Clarendon Press. Bulut, N. (2003). “Küreselleşme Sosyal Devletin Sonu mu?”. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:52, Sayı:2, Ankara.
• Çaha, Ö. (2008). Sivil Toplum Aydınlar ve Demokrasi. İstanbul: Plato Film Yayınları. Çam, E. (2000). Çağdaş Devlet Sistemleri. İstanbul: Der Yayınları.
• Donnelly, J. (1995). Teoride ve Uygulamada Evrensel İnsan Hakları. (Çev. Mustafa Erdoğan ve Levent Korkut). Ankara: Yetkin Yayınevi.
• Davutoğlu, A. (2008). “Küreselleşme ve AB-Türkiye İlişkileri Çerçevesinde Ulusal
• Egemenliğin Geleceği”. Erişim Tarihi: 04 Haziran 2012, http://www.anayasa.gov.tr/eskisite/anyarg20/davutoglu.pdf
• Elwood, W. (2002). Küreselleşmeyi Anlama Kılavuzu. (Çev. Betül Dilan Genç). İstanbul: Metis Yayınları.
• Erdoğan, M. (2002) “Siyaset ve Hukuk Perspektifinden Küreselleşme”. Cemal Uşak (Ed.).
• Siyasi, Ekonomik ve Kültürel Boyutlarıyla Küreselleşme. (s.25-43). İstanbul: Ufuk Kitapları. Falk, R. A. (2005). Dünya Düzeni Nereye: Amerikan Emperyal Jeopolitikası. (Çev. Neşenur Domaniç ve Nusret Arhan). İstanbul: Metis Yayınevi.
• Görmez, K. (2005). Küreselleşme ve Yerelleşme. Ankara: Odak Yayınevi.
• Göze, A. (2007). Siyasal Düşünceler ve Yönetimler. İstanbul: Beta Yayınevi.
• Gözler, K. (2010). Anayasa Hukukuna Giriş. Bursa: Ekin Yayınevi.
• Gözübüyük, Ş. (2010). Anayasa Hukuku. Ankara: Turhan Kitabevi.
• Hakyemez, Y. Ş. (2004). Mutlak Monarşilerden Günümüze Egemenlik Kavramı. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Hinsley, F. H. (1966). Sovereignty. New York: Basic Books.
• Hoffman, J. (1998). Sovereignty. Buckhingam: Open University Press.
• Kapani, M. (1992). Politika Bilimine Giriş. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Kazgan, G. (2000). Küreselleşme ve Ulus-Devlet. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Keskin, F. (1998). Uluslararası Hukukta Kuvvet Kullanma: Savaş, Karışma ve Birleşmiş Milletler. Ankara: Mülkiyeliler Birliği Vakfı Yayınları.
• Kongar, E. (2001). Küresel Terör ve Türkiye. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Özgöker, U. (2006). Uluslararası Siyasi, Askeri ve Ekonomik Örgütler. İstanbul: Der Yayınları.
• Özman, M.A. (1964). “Devletlerin Egemenliği ve Milletlerarası Teşekküller”. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:21, Sayı:1-4, s.53-121.
• Sander, O. (1999). Siyasi Tarih: İlkçağlardan 1918’e. Ankara: İmge Kitabevi.
• Şaylan, G. (2003). Değişim, Küreselleşme ve Devletin Yeni İşlevi. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• Şenel, A. (1996). Siyasal Düşünceler Tarihi. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Teziç, E. (1996). Anayasa Hukuku. İstanbul: Beta Yayınevi.
• Tokol, A. (2001). “Çokuluslu Şirketler ve Endüstri İlişkilerine Etkileri”, “İş, Güç”. Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 2.
• Uludağ, M. ve Hasgüler M. (2010). Uluslararası Örgütler. İstanbul: Alfa Yayınevi.
• Uygun, O. (1999). “Üniter ve Federal Devlet Açısından Egemenliğin
• Bölünmezliği İlkesi”. Cumhuriyetin 75. Yıl Armağanı İ.Ü.H.F. Yayını, İstanbul, s.3894
• Uygun, O. (2011). “Üç Büyük Küreselleşme Dalgası”, Erişim Tarihi: 10 Nisan 2012, http://www.stratejik.yildiz.edu.tr/makale7.htm
• Vayrynen, R. (2011). “Sovereignty, Globalization and Transnational Social
• Movements”. İnternatinal Relations of the Asia-Pacific, Vol:1, pp.227-246. Yayla, A. (1998). Siyaset Teorisine Giriş. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Yıldırım, İ. (2004). Demokrasi Sivil Toplum Kuruluşları ve Yönetişim. Ankara: Seçkin Yayıncılık.