Öğretmenlerin Öğretim Yöntemlerini Kullanma Amaçları ve Karşılaştıkları Sorunlar / Teachers’ Aim in Using Teaching Methods and Problems They Encounter

Year 2013, Volume: 17 Issue: 1, 163 - 188, 18.06.2013

Etem Yeşilyurt

Abstract

Öz: Bu araştırma, öğretmenlerin kullandığı öğretim yöntemlerini, bu yöntemleri kullanma

amaçlarını ve bu yöntemleri kullanırken karşılaştıkları sorunları tespit etmek amacıyla yapılmıştır.

Nitel araştırma yaklaşımı çerçevesinde tasarlanan bu çalışma “durum çalışması”

deseni kullanılarak yapılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2011-2012 akademik yılında

D.Bakır ili Kulp ilçe merkezi ve köylerinde ilköğretim kademesinde görev yapan 52 sınıf

öğretmen oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak, formun nasıl doldurulacağına yönelik

yönerge ile bir açık uçlu sorudan oluşan ve araştırmacı tarafından geliştirilen “yarı yapılandırılmış

bir görüşme formu” kullanılmıştır. Görüşme formlarından elde edilen veriler bilgisayar

aracılığıyla NVivo 8 nitel veri analizi programına aktarılarak “içerik analizi”yle çözümlenmiştir.

Sonuç olarak, öğretmenlerin en fazla kullandıkları öğretim yöntemlerinin anlatım,

soru cevap, gösterip yaptırma ve tartışma yöntemleri olduğu; en az kullandıkları yöntemlerin

ise, işbirlikli öğrenme, proje, kavram haritası yöntemi ile beyin fırtınası tekniği olduğu ortaya

çıkmıştır. Ayrıca bunların dışında kalan öğretim yöntemlerinden hiçbirisinin öğretmenler

tarafından kullanılmadığı tespit edilmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlar doğrultusunda

çeşitli öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler: Öğretim ilke ve yöntemleri, öğretim yöntemlerinin kullanılma amacı

ve karşılaşılan sorunlar.

Abstract: This study is conducted in order to determine teaching methods teachers’ use,

teachers’ aim at using these methods and the problems they encounter in using these methods.

This research making use of qualitative research framework is conducted as a “case study”.

The study group is composed of 52 classroom teachers, who work in primary schools of the

center and villages of Kulp district in Diyarbakır province during 2011-2012 academic year.

“Semi-structured interview form”, asking participants to answer one open-ended question, is

developed by the researcher and it is applied in this study. Data from interview form is first

recorded as a document and then by transferring this into NVivo 8 qualitative data analysis

program, it is analyzed by content analysis. The study results show that mostly used methods

by teachers are lecturing, question and answer, demonstrating and discussing; the least used

methods by teachers are cooperative learning, projects and mind map. In addition to this, it

is found that teaching methods apart from the stated ones are not used by teachers. Several

suggestions are provided based on the results obtained from this study.

Keywords: Teaching principles and methods, aim of using teaching methods and

encountered problems

Keywords

Öğretim ilke ve yöntemleri, öğretim yöntemlerinin kullanılma amacı ve karşılaşılan sorunlar.

References

• Açıkgöz, K. Ü. (2007). Aktif öğrenme, İzmir, Biliş Yayıncılık.
• Aksoy, G., & Gürbüz, F. (2012). İşbirlikli öğrenme yönteminin 6. sınıf fen ve teknoloji dersinde öğrencilerin akademik başarılarına etkisi, Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 24-31.
• Aksu, H. H., & Keşan, C. (2011). İlköğretimde aktif öğrenme modeli ile geometri öğretiminin başarı ve kalıcılık düzeyine etkisi, Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi, 1(3), 94-113.
• Aktepe, V., & Aktepe, L. (2009). Fen ve teknoloji öğretiminde kullanılan öğretim yöntemlerine ilişkin öğrenci görüşleri: Kırşehir bilsem örneği, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 69-80.
• Aykaç, N. (2011). Hayat bilgisi dersi öğretim programında kullanılan yöntem ve tekniklerin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi (Sinop ili örneği), Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(1), 113-126.
• Bulut, G. (2010). İlköğretim (6–7–8. sınıf) fen ve teknoloji öğretmenlerinin öğretim yöntem ve tekniklerini kullanma alışkanlıkları (Hatay ili örneği), Yüksek Lisans Tezi, Fırat Ünv., Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Çelikkaya, H. (1999). Öğretmenlik mesleğine giriş (eğitim ve eğitimcilik), İstanbul, Alfa Yayınları.
• Çullu, F. (2003). Aktif öğrenmenin yüklemler, başarı ile hatırda tutma üzerindeki etkileri ve öğrenci görüşleri, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Demirel, Ö. (2007). Kuramdan uygulamaya eğitimde program geliştirme, Ankara, Pegem A Yayınclık.
• Demirel, Ö. (2007). Öğretim ilke ve yöntemleri, öğretmen sanatı, Ankara, Pegem A Yayıncılık.
• Demirezen, S. (2001). Öğretmenlerin öğretim stratejileri ile öğretim yöntem ve tekniklerine ilişkin görüşleri, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Erden, M. (1998). Eğitimde program değerlendirme, Ankara, Anı Yayıncılık.
• Fidan, N. (1986). Okulda öğrenme ve öğretme, Ankara, Kadıoğlu Matbaası.
• Fidan, N., & Erden, M. (1998). Eğitime giriş, İstanbul, Alkım Yayıncılık.
• Güven, E. (2011). Kaynaştırma uygulamasının yapıldığı sınıflarda işbirlikli öğrenmenin müzik öğretimi üzerindeki etkileri, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kalem, S., & Fer, S. (2003). Aktif öğrenme modeliyle oluşturulan öğrenme ortamının öğrenme, öğretme ve iletişim sürecine etkisi, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 3(2), 433-461.
• Karamustafaoğlu, S., & Kandaz, U. (2006). Okul öncesi eğitimde fen etkinliklerinde kullanılan öğretim yöntemleri ve karşılaşılan güçlükler, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(1), 65-81.
• Kılıç, C. (2010). İlköğretim okullarında (devlet–özel) ve dershanelerde görev yapan fen ve teknoloji öğretmenlerinin kullandıkları öğretim yöntem ve teknikleriyle ilgili öğrenci görüşleri, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kılıç, Ç. (2003). İlköğretim 5. sınıf matematik dersinde van hiele düzeylerine göre yapılan geometri öğretiminin öğrencilerin akademik başarıları, tutumları ve hatırda tutma düzeyleri üzerindeki etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Küçükahmet, L. (2006). Öğretimde planlama ve değerlendirme, Ankara, Nobel Yayın Dağıtım.
• Mayring, P. (1996). Einführung in die qualitative Sozialforschung, Weinheim, Psychologie Verlags Union. (Almanca’dan çevirenler: Adnan Gümüş & M. Sezai Durgun, 2000, Adana, Baki Kitabevi).
• Narlı, S. (2005). Geliştirilen başarı testi ile geleneksel ve aktif öğrenme yöntemlerinin sayısal denklik konusunun öğretiminde başarıya etkisinin değerlendirilmesi, Doktora Tezi, D.E.Ü., Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Ocak, G. (2007). Öğretim ilke ve yöntemleri, G. Ocak (Editör), Yöntem ve teknikler, (ss. 213-282), Ankara, Pegem A Yayıncılık.
• Önal, H., & Güngördü, E. (2008). Coğrafya öğretiminde aktif öğrenme uygulamaları (hava kirliliği), Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(19), 60-74.
• Önce, G., Kayabaşı, A., & Fettahlıoğlu, H. S. (2008).Öğrencilerin iş uyumlarının geliştirilmesi için etkin öğretim yöntemlerinin belirlenmesi üzerine bir uygulama, KMU İİBF Dergisi, 10(14), 384-400.
• Özay Köse, E. (2011). Öğretmen adaylarının öğretim yöntem ve tekniklerini kullanabilme düzeyleri, C.B.Ü., Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 71-88.
• Özbek, R. (2007). Öğretim ilke ve yöntemleri, G. Ocak (Editör), Öğrenme-öğretme süreci, (ss. 137-169), Ankara, Pegem A Yayıncılık.
• Özer, B. (2007). Öğrenci merkezli karma öğretim yönteminin öğretimde planlama değerlendirme dersinde akademik başarı ve eleştirel düşünmeye etkisi, Doktora Tezi, Fırat Ünv., Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sakallı, M., Hürsen, Ç., & Özçınar, Z. (2006). Öğretmen adaylarının gözlemlerine göre öğretmenlerin öğretim yöntemlerini kullanma sıklıkları, 6th International Educational Technology Conference, KKTC, Doğu Akdeniz Üniversitesi. Sansar, S. B. (2010). Okul öncesi öğretmenlerin fen öğretimine yönelik tutumları ile fen etkinliklerinde kullandıkları yöntemler arsındaki ilişkinin incelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Saracaloğlu, A. S., & Karasakaloğlu, N. (2011). Türkçe öğretmenlerinin öğretimde kullandıkları yöntem ve tekniklere ilişkin görüşleri, İlköğretim Online, 10(3), 951-960.
• Sağlam, U. G. (2011). 6-7-8. sınıf matematik öğretmenlerinin öğretim yöntem/ teknik ve materyallerine ilişkin görüşleri, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Seyhan, G., & Gür, H. (2002). İlköğretim 7. sınıf matematik öğretiminde aktif öğrenme yaklaşımı ile ilgili öğrenci görüşleri, V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Ankara, ODTÜ Kültür ve Kongre Merkezi.
• Soylu, Y. (2009). Sınıf öğretmen adaylarının matematik derslerinde öğretim yöntem ve teknikleri kullanabilme konusundaki yeterlilikleri üzerine bir çalışma, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 1-16.
• Sünbül, A. M. (2010). Öğretim ilke ve yöntemleri, Konya, Eğitim Akademi.
• Şeremet, M., & Okan, Y. (2010). Yükseköğretim coğrafya eğitiminde kullanılan öğretim yöntemleri ve materyallerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 675-702.
• Taşpınar, M. (2010). Kuramdan uygulamaya öğretim yöntemleri, Ankara, Data Yayınları.
• Uşun, S. (2007). Öğretim ilke ve yöntemleri, A. S. Saraçoğlu & H. H. Bahar (Ed.), Öğretim yöntem ve teknikleri, (ss. 137-183), İstanbul, Lisans Yay.
• Ünlü, M., & Aydıntan, S. (2011). İşbirlikli öğrenme yönteminin 8. sınıf öğrencilerinin matematik dersi “permütasyon ve olasılık” konusunda akademik başarı ve kalıcılık düzeylerine etkisi, Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 1-16.
• Varış, F. (1996). Eğitimde program geliştirme, Ankara, Alkım Yayınları.
• Vural, B. (2006). Eğitim-öğretimde planlama-ölçme ve stratejiler, İstanbul, Hayat Yayıncılık.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, Ankara, Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, H. (2011). Probleme dayalı öğrenme ve proje tabanlı öğrenme yöntemlerinin ilköğretim öğrencilerinin başarılarına ve tutumlarına etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Ünv., Eğitim Bilimleri Enstitüsü.