TMS-11 ve 12 Standardı Kapsamında Ertelenmiş Vergilere İlişkin Muhasebe Kayıtları / Accounting Recording Related to Deferred Taxes in the Context of Tas- 11 And 12 Standards

Year 2013, Volume: 17 Issue: 1, 295 - 320, 18.06.2013

İhsan Yıldıztekin

Abstract

Öz: Muhasebenin temel kavramları, genel kabul görmüş muhasebe ilkeleri, uluslararası

muhasebe standartları ve raporlama standartlarıyla uyumlu olarak işletmelerin ekonomik faaliyetlerini

muhasebeleştirme sonucu oluşacak muhasebe kâr ile vergi yasalarına göre oluşan mali

kâr aynı olmayabilir. Çünkü vergi yasaları ülkeler ve bölgeler arasında farklılık gösterebileceği

gibi değerlendirme yöntemi farklılıkları da olabilmektedir. Bu şekilde oluşacak geçici farkların

etkilerin ortadan kalkacağı döneme kadar, kayıt dışı bırakılmadan finansal durum tablosunda

ertelenmiş vergi borcu ve alacağı olarak, ertelenmiş vergilerin gelir ve gider etkisi ise gelir tablosunda

izlenmelidir. Böylece, uluslararası finansal tablo düzenleme standartlarına uygun ve

karşılaştırılabilir tablolar oluşmaktadır. Yıllara yaygın inşaat sözleşmelerinin maliyet ve gelirin

işin tamamlandığı dönemde karşılaştırılarak kâr veya zararı belirleme uygulaması kaldırılmıştır.

TMS-11’e göre inşaat işinin tamamlama yüzdesi esas alınarak, gelirleri ve maliyetleri ait

oldukları dönemin sonuç hesaplarına aktarılması öngörülmüştür. İnşaat işinin tamamlanmadığı

(devam ettiği) sair hesap dönemlerinin de kârı veya zararı ortaya çıkarılabilecektir. Bu durum

TMS-12’e göre ertelenmiş vergilere konu olacaktır. Dönemin kârının veya zararının belirlemesi,

vergilerin ödenmesi ve ertelenmiş vergilerin kayıt edilmesi, karar almada muhasebe bilgi sistemini

kullanan bütün taraflar için oldukça önemlidir.

Anahtar Kelimeler: Yıllara yaygın inşaat onarım ve taahhüt işlerinde ertelenmiş vergiler

Abstract: Accounting profit obtained as a result of the basic concepts of accounting, generally

accepted accounting principles and economic transactions being processed in conformity

with international accounting and reporting standards may not be the same as financial profit

formed according to tax laws. This may be due to the differences of tax laws among countries, regions

and evaluation differences. Up to the period when the effects of such temporary differences

are finished, these can be followed on financial state records as deferred tax debt and revenue

without leaving it as records, and the effect of income and expenditure of deferred taxes should

be followed on income tables. Thus, tables can be formed comparable and suitable to international

financial reporting standards. The practice of determining the profit or loss by comparing

the cost and income in the period of work completion in construction agreements distributed to

years has been abolished. It is suggested that cost and income should be transferred to the final

accounts of the period taking the work completion percentage as the base according to TAS-11.

Thus, profit and loss of the other periods of the uncompleted construction work can be been, and

this situation will be the subject matter of deferred taxes according to TAS-12, for this reason,

recording the deferred taxes are very important for all the parties using accounting information

system in decision-making.

Keywords: Deferred taxes in construction repairmen and agreements distributed to years

Keywords

Yıllara yaygın inşaat onarım ve taahhüt işlerinde ertelenmiş vergiler

References

• İndirilebilir Geçici Farklar Vergilendirilebilir Geçici Farklar (Bilançoda) Ertelenmiş Vergi Varlığı (alacağı) (Bilançoda) Ertelenmiş Vergi Yükümlülüğü (Gelir Tablosunda) Ertelenmiş Vergi Geliri Ertelenmiş Vergi Gideri (Kaval, 2008, 408) Ertelenmiş vergi varlığı < Ertelenmiş vergi yükümlülüğü olumlu fark vergi gideri.
• Ertelenmiş vergi varlığı > Ertelenmiş vergi yükümlülüğü olumsuz fark vergi geliri. “Toplam vergi karşılığı = Dönemin vergi karşılığı + vergi gideri Toplam vergi karşılığı = Dönemin vergi karşılığı–vergi geliri” (Kavak, 200817) (http:// www,vergipotali.com)
• Akdoğan, Nalan (2006). “UMS-12 Gelir Vergileri Standart Hükümlerine Göre Dönem Karından İndirilecek Vergi Giderinin Hesaplanması ve Ertelenmiş Vergilerin Muhasebeleştirilmesi”. Muhasebe ve Denetime Bakış, 5(17), 1-18.
• Aslan, Sinan (2010) “Envanter Değerleme Uygulamaları” (1.Baskı). İstanbul: Beta Basım A.Ş.
• Akdoğan, Nalan ve Sevilengül, Orhan (2007). Türkiye Muhasebe Standartları ile
• Uyumlu Tekdüzen Muhasebe Sistemi Uygulaması (12. Baskı). Ankara: Gazi Kitabevi. Akgül, Ataman Başak ve Akay, Hüseyin (2004). “Uluslararası Muhasebe Standartları ve Türkiye’de Uygulama Etkinliğine İlişkin Bir Araştırma” 2.Baskı, Türkmen kitapevi, İstanbul
• Dinç, Engin (2007). “Muhasebe ve Vergi Kuralları arasındaki ilişki ve Gelir Vergileri (TMS 12) Standart Muhasebe Uygulamalarına Etkileri” Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 28, ss.21-48 http:// iibf.erciyes.edu.tr/dergi/sayi28/edinc.pdf
• Epstein, Barry J and Abbas Ali Mirza (2006) Interpretation and Application of International Accounting and Financial Reporting Standards. John Wiley&Sons Inc. Göğüş, E. Hale Sümer (2010), “Ertelenmiş Vergi ve Muhasebeleştirilmesi”. Marmara Üniversitesi, İ.İ.B.E Almanca İşletme Bölümü Çözüm Dergisi sayı 13, Eylül-Ekim 2010, ss 1-18
• Gücenme Ümit ve Poroy, Aylin (2007). “Vergilerin Muhasebeleştirilmesi, Ertelenen Vergi Varlık ve Yükümlülükleri”. Muhasebe ve Denetime Bakış, 6(21), ss.1-16.
• Greunıng, H. V. (2005). “International financial reporting standards: a practical guide”. The World Bank, USA.
• Kavak, Ahmet (2008). “TMS 12 GV Standardı Uygulamaları ve Vergi değeri ile Muhasebe Değeri Arasındaki Farkların Analizi”, http://www.vergiportali,com.
• Kaval, Hasan (2008). Muhasebe Denetimi. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Kıeso, D. E. Weygandt, J. J. ve Warfield, T. D. (2001). Intermediate accounting (10 th edition). USA: Wiley.
• Kılıç, Elçin (2009). “TMS/UMS 12 Gelir Vergisine İlişkin Türkiye Muhasebe Standardı”. http:/www.batiymm.com.tr.
• Özkan, Azzem, (2009), “TMS-12 Gelir Vergileri Standardına Göre Ertelenmiş Vergiler ve Muhasebe Uygulamaları” Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 32, Ocak 2009, ss.97-112 (www.pdffactory.com)
• Örten, Remzi, Karapınar, Aydın. (2009). “Dönem sonu muhasebe uygulamaları”
• Ankara: Gazi Kitabevi. ÖRTEN, Remzi; Kaval, Hasan ve KARAPINAR, Aydın. (2007). “Türkiye muhasebe –finansal raporlama standartları TMS – TFRS”. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Pirtini, Ali Türker, (2006) “Ertelenmiş Vergi Nedir” 14 Aralık, http:/ www.alomaliye. com./ali-piritini- ertelenmiş/ htm.27.08.210 saat 11
• Sayarı, M. (2004).” İnşaat taahhütleri (yıllara yaygın inşaat ve onarım sözleşmeleri) standardı”. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 6 (3): 61-76.
• Sayarı, M. (2010). “İnşaat taahhüt sözleşmelerinin muhasebeleştirilmesi” Türkiye Birinci Sektörel Muhasebe Uygulamaları Sempozyumu. Kayseri, SMMMO 2010: 107-1
• Selimoğlu, Seval, Kardeş ve Özbilecikli,M., Kurt, G., Uzay, Ş., Alagöz, A. Yanık, S. (2008). “Muhasebe Denetimi” Ankara: Gazi Kitapevi.
• Sevilengül, Orhan (2011). Genel Muhasebe (16.Baskı). Ankara: Gazi kitabevi, ss.363370.
• Susmuş, Türker ve Zengin, Yasemin (2008). “Muhasebe standartları, temel kavramlar ve yaklaşımlar; Türkiye muhasebe standartları, temel kavramlar ve yaklaşımlar”: Türkiye Muhasebe Standartları Sempozyumu XII, İnşaat Sözleşmeleri Standardı (TMS 11) ve Uygulamaları, 26-30 Kasım 2008, KIBRIS: 180-241-.248.
• Tekşen, Ömer (2010). “TMS-12 Gelir Vergisi Standardına Göre Ertelenmiş Vergilerin İncelenmesi Ve Muhasebeleştirilmesi”. Süleyman Demirel Üniversitesi İ.İ.B Fakültesi Dergisi, 15(2), 297-317.
• Tunç, Mehmet Akif, (2007). “TMS-11 Çerçevesinde Yıllara Sari İnşaat İşlerinin Muhasebeleştirilmesi”. Yaklaşım Dergisi, Sayı: 42.
• Usul, Hayrettin (2012). TMS -11 İnşaat Sözleşmeleri Standardına Göre İnşaat Muhasebesi. Ankara: Detay Yayınları.
• Ünkaya, Gülümser, Aslan, Sinan (2009). Finansal Muhasebe (1.Baskı). İstanbul: Beta Basım A.Ş.
• Yereli, Ayşe N, Kayalı, Nilgün, Demirlioğlu, Lale (2011). “İnşaat Sözleşmelerine İlişkin Türkiye Muhasebe Standardı (TMS 11) Çerçevesinde Yıllara Yaygın İnşaat Taahhüt İşlerinin Muhasebeleştirilmesi”. Dokuz Eylül Üniversitesi SBE Dergisi, 13(3), 113-135.
• Yükçü, Süleyman, İcerli, M. Yılmaz, “TMS-16 Maddi Duran Varlıklar Standardına İlişkin Uygulama Önerileri” http://www.tmsk.org.tr/makaleler/tms%2016/ TMS-16%20MADDI%20DURAN%20VARLIKLAR%20STANDARDIN A%20ILISKIN%20UYGULAMA%20ONERILERI.doc
• Yüksel O. (2002). Yapı işlerinde ihale düzenimiz. İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.
• Gelir Vergilerini İlişkin TMS 12 Hakkındaki Tebliğde Değişiklik yapılmasana İlişkin Tebliğ Sıra No,83. http://www.tmsk.org.tr/tms_seti/TMS/EK18-TMS-12_ Degisiklik_Tebligi.doc Gelir Vergisi Kanunu, 193 kanun nolu 06.01.1961 tarihli 10700 sayılı resmi http://www.denetimnet.net/UserFiles/Documents/UFRS/UFRS2007/UMS%2012%20. pdf http:/www.denetimnet.net/userFiles. UMS 16. Maddi Duran Varlıkların Uygulama Örneği http:/www.tmsk.org.tr/makaleler/TFRS%203/TFRS3.pdf
• Kurumlar Vergisi Kanunu, 5520 kanun nolu 21.06.2006 tarihli 26305 sayılı Resmi gazete.
• Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (IFRS /IAS) ile Uyumlu Türkiye Muhasebe Standartları (TMS) (2008) Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu, TMSK Yayınları:3 UMS 12 Gelir Vergisi, Türkiye Muhasebe Standartları ve Türkiye Finansal Raporlama Standartları, http:/www. tmsk.org.tr.