Kollektivist Kültür Değerinin Sosyal Sorumlu Tüketim Üzerine Etkisini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma / A Study to Determine the Effect of the Value of Collectivist Culture on Socially Responsible Consumption

Year 2013, Volume: 17 Issue: 2, 0 - , 03.01.2014

Alpaslan Yüce

Abstract

Öz: Teknolojideki hızlı gelişmeler, insanoğlunun doğal kaynakların kısıtlı olduğunu unutarak tüketimi

sürekli artırmayı hedefleyen bakış açısı ve buna bağlı olarak üretimin artması günümüzde

dünya yaşamını tehdit eden ciddi çevre ve kaynak sorunları ile sosyal sorunları karşımıza çıkarmıştır.

Bu durum insanların tüketim alışkanlıklarında ve yaşam tarzlarında çevre ve sosyal hassasiyetleri

öncelikli olarak değerlendirmelerine neden olmuştur. Tüm bu gelişmeler bilinçi tüketim anlamına

gelen sosyal sorumlu tüketim kavramını gündeme getirmiştir.

Bu çalışmada, üniversite öğrencilerine verilen topluma hizmet uygulamaları derslerinin öğrencilerin

“sosyal sorumlu tüketim boyutları” olan sosyal sorumluk performansı, geleneksel satınalma

davranışı, geri dönüşüm davranışı ve çevreye karşı duyarlılık üzerine etkisi ele alınmıştır. Ayrıca öğrencilerin

kollektivist kültür değerleri ile sosyal sorumlu tüketim boyutları arasındaki ilişki incelenmiştir.

Bu doğrultuda Kafkas Üniversitesinde öğrenim gören öğrencilere anket çalışması yapılmıştır.

Gerçekleştirilen araştırma neticesinde öğrencilerin kollektivist kültür değeri ile sosyal sorumlu tüketim

boyutlarından geleneksel satınalma davranışı dışındaki diğer boyutlara yönelik algıları arasında

ilişki olduğu tespit edilmiştir. Öğrencilerin sosyal sorumlu tüketim boyutlarına yönelik algılarının

topluma hizmet uygulamaları dersi alıp almamalarına göre farklılık göstermediği belirlenmiştir.

Abstract: Rapid advances in technology, the perspective which aims to increase the consumption

by forgetting that natural resources of mankind are limited and accordingly rise in production have

confronted not only environmental and resource problems which threaten earth life but also social

problems in the world today. This situation has led to assessments of people’s habits of consumption,

lifestyles and primarily environment and social sensitivities. All these developments have raised the

concept of socially responsible consumption that means conscious consumption.

In this study, effects of the courses in community service applications for the students on social

responsibility, performance of the students who have “dimensions of socially responsible consumption”,

the traditional purchasing behaviour, the recycling behaviour and the environment-conscious have

been discussed. In addition, relationship between the students with values of collectivist cultural and

the dimensions of socially responsible consumption has been examined. In this direction, a survey

has been conducted over the students who have been receiving an education in Kafkas University.

As a result of the conducted research, it has been ascertained that there has been a connection with

the perception of other dimensions oriented apart from values of students’ collectivist culture and the

traditional purchasing behaviour which is one of the perceptions of socially responsible consumption.

It has been confirmed that perceptions of students on the dimensions of Socially Responsible

Consumption do not differ from their taking course of public service applications or not.

Anahtar Kelimeler: Sosyal Sorumlu Tüketim Anlayışı, Topluma Hizmet Uygulamaları Dersi,

Kollektivizm

Keywords: Conception of Socially Responsible Consumption, A Course of Community Service

Applications, Collectivism

Keywords

Sosyal Sorumlu Tüketim Anlayışı, Topluma Hizmet Uygulamaları Dersi, Kollektivizm

References

• Alnıaçık, U., Alnıaçık, E., Genç, N. (2011). “How Corporate Social Responsibility Information Influences Stakeholders’ Intentions”. Corporate Social Responsibility and Environmental ManagementCorp. Soc. Responsib. Environ. Mgmt,18, ss.234–245.
• Balıkçıoğlu, B. (2008). “Tüketici Etnosantrizminin Satinalma Davranışı Üzerindeki Etkisi: Ankara Örneği” (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı.
• Bayraktar, M. (2001). “Sürdürülebilir Bir Toplum İçin Sorumlu Tüketim Modeli”. Standart Ekonomik ve Teknik Dergisi, Mayıs, No:481, ss.51-53.
• Çiftci, S., Koçak, A. (2008). “Sosyal Sorumlu Tüketim Anlayışının Boyutları ve Ölçümüne İlişkin Ankara Üniversitesi Öğrencilerine Yönelik Bir Uygulama”. Ulusal Pazarlama Kongresi, 25-29 Ekim, Nevşehir.
• Dinçer, B. (2011). “Do the Shareholders Really Care about Corporate Social Responsibility?”. International Journal of Business and Social Science,Vol:2, No:10, June.
• Erdem T., Swait, J.- Valenzuela, A. (2006). “Brands as Signals: A Cross-CountryValidation Study Brands”. Journal of Marketing, Vol:70, January, ss.34–49.
• Ertürk, S. (1997). Eğitimde Program Geliştirme. Ankara: Meteksan A.Ş.
• Fraj, E., Martinez, E. (2006). Environmental values and lifestyles as determining factors of ecological consumer behaviour.An emprical analysis, Journal of Consumer Marketing, 23 (3), 113-144.
• Hayta, A.B. (2009). “Sürdürülebilir Tüketim Davranışının Kazanılmasında Tüketici Eğitiminin Rolü”. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt:10, Sayı:3, Aralık, ss.143-151.
• Hofstede, G. (1994). “Management Scientists Are Human”. Management Science, Vol:49, No:1, January.
• Hofstede, G. (2001). Cultures Consequences : Comparing Values, Behavior, Institutions and Organizations Across Nations (2 nd Eddition). Thousand Oaks; CA: Sage Publications.
• Rice, G. (2006). “Pro-environmental Behavior in Egypt: Is there a Role for Islamic Environmental Ethics?”. Journal of Business Ethics, June, Volume: 65, Issue: 4, pp 373-390.
• Karalar, R., Erdoğan, Z., Kiracı, H. (2008). “Çevreye İlişkin Bilgi Düzeyi ve Sürdürülebilir Tüketim Davranışı İlişkisi: Üniversite Öğencileri Üzerine Bir Uygulama”. 13. Ulusal Pazarlama Kongresi, Adana: ss. 340-358.
• Kim, Y., Choi, S. M. (2005). “Antecedents of Green Purchase Behavior: An Examination Of Collectivism, Environmental Concern, and PCE”, Advances in Consumer Research, Volume: 32, 592-599.
• Kocabaş, İ., Erdem, R. (2006). “Kurum yöneticilerinin kültürel eğilimlerinin yatay-dikey bireycilik ve kolektivizm boyutunda incelenmesi”. 14. Yönetim ve Organizasyon Kongresi.
• Mohr, L.A., Deborah, J.W. (2005). “The Effects Corporate Social Responsibility and Price on Consumer Responses”. The Journal of Consumer Affairs, Vol:39, No:1, ss.121-147.
• Mohr, L. A., Webb, D. J. and Harris, K. E. (2001). Do Consumers Expect Companies to be Socially Responsible? The Impact of Corporate Social Responsibility on Buying Behavior. The Journal of Consumer Affaires, Yıl: 35, sayı:1. Nadiri, H., Tümer, M. (2008). “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde Üniversite Öğrencilerinin Çevreye Duyarlı Tüketici Davranışlarını Belirlemeye Yönelik Bir Saha Çalışması”. 13. Ulusal Pazarlama Kongresi, Adana: ss. 130-1
• Odabaşı, Y., Barış, G. (2002). Tüketici Davranışı. İstanbul: MediaCat Yayınları.
• Özalp, İ., Tunus, H.Z. Sarıkaya, M. (2008). “İİBF öğrencilerinin kurumsal sosyal sorumluluk algılamaları üzerine bir araştırma”. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:8, Sayı:1, ss.69-84.
• Realo, A., Allik, J., Vadi, M. (1997). “The hierarchical structure of collectivism”.Journal of Research in Personality (31), ss.93-116.
• Rice, G. (2006). “Pro-environmental Behavior in Egypt: Is there a Role for”.
• Şeker, H., Gençdoğan, B. (2006). Psikolojide ve Eğitimde Ölçme Aracı Geliştirme. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Şener, A., Hazer, O. (2007). “Volues and Sustainable Consuption Behavior of Women: a Turkish Sample”. Sustainable Development, DOI:10.1002/sd.329.
• Topluma Hizmet Uygulamaları Dersi Yönergesi. Erişim: 21/12/2012, http://egitim.erciyes.edu.tr/formlar/thu.pdf
• Yamaguchi, S. (1994). Collectivism among the Japanese: A perspective from the self. U. Kim, U., Triandis, H. C., Kağıtçıbağı, C., Choi, C., Yoon, G. Individualism and collectivism: Theory, method and applications, Newbury Park, CA: Sage, ss.175-188.
• Webb, J., Deborah, M., Lois and A., Harrise, K. (2008). “A re-exemination of socially responsible consumption and its measurement”. Journal of Business Research, Volume:61, ss.91-98.