Research Article
BibTex RIS Cite

Belgelerle Türk Kütüphanecilik Tarihi (1938-1960): Retrospektif Bir Değerlendirme (I)

Year 2017, Volume: 21 Issue: 1, 49 - 70, 20.03.2017

Abstract

Türkiye Cumhuriyeti’nin Atatürk’ün gösterdiği hedeflere ulaşma
gayesiyle tüm alanlarda azim ve gayretle çalıştığı 1938-1960 dönemi,
kütüphanecilik mesleğinin sağlam temellerinin atıldığı önemli gelişmelere sahne
olmuştur. Çalışmada, kökleri eskiye dayanan ülkemizde cehaletle savaşın ve
toplumsal gelişimin önünü açan modern kütüphaneciliğin; köy enstitüleri,
halkevleri ile ivme kazanması, ilk kez üniversite düzeyinde eğitime başlanması,
mesleki örgütlenmeleri, yabancı uzman raporları ve diğer yayınlar bağlamında
kapsamlı olarak ele alınmaktadır.

References

  • 1920-1989 T.C. Hükümet programlarında kültür politikası. (1990). Ankara: Kültür Bakanlığı Araştırma Planlama ve Koordinasyon Kurulu Başkanlığı.
  • 1943 CHP halkevleri ve halkodaları. (1944). [Ankara]: Ulus Matbaası.
  • 1950 yılı bütçe kanunu tasarısı ve bütçe komisyonu raporu. (1950). T.B.M.M. Zabıt Ceridesi. Dönem-8, Cilt-24, İçtima-4, 45. Birleşim: 304306, (13.02.1950).
  • 1950-1957 yılları arasında tamirat ve tadilat yapılan kütüphanelerin durumu. (1958). DAGM. CADB. E-17, 91.569.9, 30.1.0..0.
  • 1959 mali yılı muvazene-i umumiye kanunu layihası ve bütçe encümeni mazbatası. (1959). T.B.M.M. Zabıt Ceridesi. Devre-11, Cilt-7, İçtima-2, 40. İnikat: 210, 251, (20.02.1959).
  • 1960 mali yılı muvazene-i umumiye kanunu layihası ve bütçe encümeni mazbatası. T.B.M.M. Zabıt Ceridesi. Devre-11, Cilt-12, İçtima-3, 41. İnikat: 229, (18.05.1942).
  • Acaroğlu, M. Türker. (1975). “Kütüphaneciliğimiz 50 yılı”. Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteni 24 (1): 7-13.
  • Akbulut, Mustafa. (1984). “Milli Kütüphaneler”. Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteni 33 (1): 1-10.
  • Alman Dr. Mme. Praetorius’un Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi kütüphane uzmanlığında çalıştırılması. (1947). DAGM. CADB. 3/5797, 27-338, 113.31.17, 30.18.1..2 (05.05.1947).
  • Alman Klaus G. Loeben’in İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi kütüphane uzmanlığında, Prof. Paul Raethjen’in Fen Fakültesi’nde, Prof. Karl Homann’ın da Sınai Kimya Enstitüsü’nde çalıştırılmaları. (1958). DAGM. CADB. 103754, 27-9/2, 149.28.16, 30.18.1..2 (04.05.1958).
  • Anameriç, Hakan ve Fatih Rukancı. (2009). “Cumhuriyet döneminden günümüze bilgi merkezlerinin Türkiye’de bilginin toplumsallaşmasındaki etkileri”. Tülin Aren’e Armağan içinde (29-54). Haz: İshak Keskin, Muhammet Hanifi Kutluoğlu ve Sevil Pamuk. İstanbul: Pamuk Yayıncılık.
  • Anameriç, Hakan. (2009). “Türkiye'de Cumhuriyetin ilanından çok partili döneme kadar olan dönemde siyasi yapı ve kütüphaneler”. Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi Bildiriler: Müzeler, Arşivler, Kütüphaneler, Yayınevleri, Telif Hakları = International Congress of North African and Asian Studies Papers: Museums, Archives, Libraries, Publishers, Copyright Issues - ICANAS38 10-15 Eylül 2007, Ankara içinde (45-67). Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu.
  • Anatüzük ve bakanlar kurulu kararları. (1990). Ankara: Türk Kütüphaneciler Derneği.
  • Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Kütüphanecilik kürsüsü kılavuzu 1960-1961. [1960]. (Belge Teksirdir).
  • Atılgan, Doğan. (1999). “Türkiye’de kütüphanecilik eğitimi ve yeni bin yılda hedefler”. Bilginin Serüveni: Dünü, Bugünü ve Yarını… Türk Kütüphaneciler Derneği’nin Kuruluşunun 50. Yılı Uluslar arası Sempozyum Bildirileri 17-21 Kasım 1999, Ankara içinde (144-163). Ankara: Türk Kütüphaneciler Derneği.
  • Başlarken. (1952). Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteni 1 (1): 1.
  • Bayter, Mustafa. (2004). “Türkiye’de sürekli kütüphanecilik eğitiminde Türk kütüphaneciler derneği’nin Yeri”. Kütüphaneciliğin destanı uluslararası sempozyumu bildiriler: Saga of Libarianship International Symposium Proceedings içinde (268-274). Hazl: Sacit Arslantekin ve Fahrettin Özdemirci. Ankara: Ankara Üniversitesi DTCF Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü.
  • CHP yedinci büyük kurultay tutanağı. (1948). Ankara: [yayl.y.].
  • Committee on Information and Cultural Relations Turco-American Cultural Relations Note by the Turkish Delegation. (1955). Conseil de L’Atlantique Nord - North Atlantic Coulcil, Unclassified Document AC/52-D/74, Copy No: 179, (25 January 1955).
  • Cunbur, Müjgan. (1970). “Yazma kütüphanelerimiz bugünkü durumları ve meseleleri”. Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteni 19 (1): 3-17. Çeçen, Anıl. (2000). Atatürk’ün kültür kurumu: Halkevleri. İstanbul: Cumhuriyet Kitapları.
  • Devlet memurları aylıklarının tevhit ve teadülüne dair olan 3656 ve 3888 sayılı kanunlara bağlı (1) sayılı cetvelle 1941 mali yılı muvazene-i umumiye kanununa bağlı cetvellerin Maarif Vekaleti kısmında değişiklik yapılması hakkında kanun layihası ve Maarif Vekaleti bütçe encümenleri mazbataları. (1942). T.B.M.M. Zabıt Ceridesi. Devre-6, Cilt-25, İçtima-3, 59. İnikat: 165-166, (18.05.1942).
  • Dickerman, Watson. (1956). Türkiye’de halk eğitimi hakkında rapor. Ankara: Maarif Basımevi.
  • Ersoy, Osman. (1966). Halk kütüphaneleri üzerine bir araştırma. Ankara: Güven Matbaası.
  • Ersoy, Osman. (1963). “Gezici kütüphaneler II”. Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteni 12 (1-2): 31-42.
  • Fransız Milli Kütüphanesi şeflerinden Henri F. Raux’un Milli Kütüphane emrinde çalıştırılması. (1952). DAGM. CADB. 3/14807, 27-625, 128.29.18, 30.18.1..2 (09.04.1952).
  • Halkevleri Çalışma Talimatnamesi. (1940). Ankara: [yayl.y.].
  • Halkevleri’nin doğuşu. (1971). Ankara: Halkevleri Genel Merkez Yayını.
  • Hükümetler ve programları I. Cilt 1920-1960. (1988). Haz: Nuran Dağlı ve Belma Aktürk. Ankara: TBMM Kütüphane-Dokümantasyon ve Tercüme Müdürlüğü.
  • İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Enstitüsü ve seminer kütüphanelerinin tanzimi için Alman Yahudilerinden Prof. Gottschlak’ın getirilmesi. (1940). DAGM. CADB. 129092, 90.18.1, 30.18.1..2 (28.02.1940).
  • İngiliz Moholy’nin Milli Kütüphane emrinde 1 yıl süreyle çalıştırılması. (1952). DAGM. CADB. 3/16080, 27-661, 130.93.6, 30.18.1..2 (08.12.1952).
  • Karakaş, Sekine. (1999). “Türkiye’de ilk kütüphanecilik bölümü’nün kuruluşu ve Emily Dean”. Türk Kütüphaneciliği 13 (4): 376-396.
  • Karayalçın, Yaşar. (1952). “Kütüphanelerimize umumi bir bakış”. Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteni 1 (1): 1-24.
  • Keseroğlu, Hasan. (2002). “Okur gözüyle TKDB (1952-1986) / TK (1987-2001) Dergisi’nin 50. yılı”. Türk Kütüphaneciliği 16 (3): 217-236.
  • Köy enstitüleri kurulması. (1940). DAGM. CADB., 30..18.1.2 / 90.23..3, 05.03.1940.
  • Kuruluşundan bugüne Türk Kütüphaneciler Derneği 1949-1978. (1978). Ankara: Türk Kütüphaneciler Derneği.
  • Kuruluşunun 50. yılında köy enstitüleri. (1990). Ankara: Eğit-Der Yayınları.
  • Milli Kütüphane’nin kuruluş kanun tasarısı. (1950). DAGM. CADB., 30..18.1.2. / 121.108..3, 23.02.1950.
  • Milli Kütüphane kanunu. (1950). T.C. Resmi Gazete (23.03.1950, 5623).
  • Ötüken, Adnan. (1957). “Türkiye’de kütüphanecilik öğretiminin tarihçesi”. Türk Kütüphaneciler Derneği Bülten 6 (1-2): 1-35.
  • Rukancı, Fatih, Hakan Anameriç ve Kemal Tuzcu. (2016). Yazma eserlerin bibliyografik denetimi. İstanbul: Hiperlink Yayınları.
  • Subaşıoğlu, Fatoş ve Oya Gürdal Tamdoğan. (2014). Ankara Üniversitesi Kütüphanecilik Bölümü’nün kuruluş öyküsü”. Türk Kütüphaneciler Derneği Bülten 28 (4): 583-621.
  • Şenalp, Leman. (1974). “Cumhuriyet döneminde kütüphaneciliğimiz”. Türk Kütüphaneciler Derneği Bülten 23 (1): 38-47.
  • Thompson, Lawrence S. (1952). Türkiye’de kütüphaneleri geliştirme programı. [Ankara]: Milli Eğitim Bakanlığı.
  • Tonguç, İsmail Hakkı. (1976). Mektuplarla köy enstitüsü yılları. İstanbul.
  • Türk Kütüphaneciler Derneği ana tüzüğü. (1961). Türk Kütüphaneciler Derneği Bülten 10 (1-2): 91-110.
  • “Türk kütüphaneciliğine hizmet eden ecnebi mütehassıslar: Dr. Lawrence S. Thompson”. (1952b). Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteni 1 (1): 151-152.
  • “Türk kütüphaneciliğine hizmet eden ecnebi mütehassıslar: Mrs. Lucia Moholy”. (1952a). Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteni 1 (1): 147-150.
  • Türkiye kütüphaneleri rehberi. (1957). Ankara: Milli Kütüphane.
  • Türkmen, Hüseyin. (2009). Türkiye kütüphaneleri yazma eserler katalogları 1923-2006. İstanbul: Kitabevi.
  • “Umumi kütüphane fihristlerinin tanzimi hakkında tamim.” (1939). Maarif Vekaleti Tebliğler Dergisi 2 (23 Birinciteşrin 1939, 43): 59.
  • “Üçüncü ve dördüncü sınıf talebeleri için 1957-1958 ders yılı kursları”. [1957]. (Belge Teksirdir).
  • “Yedinci büyük kurultay’da halkevleri ve halkodaları”. (1947). Ülkü Halkevleri Dergisi 1 (12 Aralık 1947): 17-21.
Year 2017, Volume: 21 Issue: 1, 49 - 70, 20.03.2017

Abstract

References

  • 1920-1989 T.C. Hükümet programlarında kültür politikası. (1990). Ankara: Kültür Bakanlığı Araştırma Planlama ve Koordinasyon Kurulu Başkanlığı.
  • 1943 CHP halkevleri ve halkodaları. (1944). [Ankara]: Ulus Matbaası.
  • 1950 yılı bütçe kanunu tasarısı ve bütçe komisyonu raporu. (1950). T.B.M.M. Zabıt Ceridesi. Dönem-8, Cilt-24, İçtima-4, 45. Birleşim: 304306, (13.02.1950).
  • 1950-1957 yılları arasında tamirat ve tadilat yapılan kütüphanelerin durumu. (1958). DAGM. CADB. E-17, 91.569.9, 30.1.0..0.
  • 1959 mali yılı muvazene-i umumiye kanunu layihası ve bütçe encümeni mazbatası. (1959). T.B.M.M. Zabıt Ceridesi. Devre-11, Cilt-7, İçtima-2, 40. İnikat: 210, 251, (20.02.1959).
  • 1960 mali yılı muvazene-i umumiye kanunu layihası ve bütçe encümeni mazbatası. T.B.M.M. Zabıt Ceridesi. Devre-11, Cilt-12, İçtima-3, 41. İnikat: 229, (18.05.1942).
  • Acaroğlu, M. Türker. (1975). “Kütüphaneciliğimiz 50 yılı”. Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteni 24 (1): 7-13.
  • Akbulut, Mustafa. (1984). “Milli Kütüphaneler”. Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteni 33 (1): 1-10.
  • Alman Dr. Mme. Praetorius’un Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi kütüphane uzmanlığında çalıştırılması. (1947). DAGM. CADB. 3/5797, 27-338, 113.31.17, 30.18.1..2 (05.05.1947).
  • Alman Klaus G. Loeben’in İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi kütüphane uzmanlığında, Prof. Paul Raethjen’in Fen Fakültesi’nde, Prof. Karl Homann’ın da Sınai Kimya Enstitüsü’nde çalıştırılmaları. (1958). DAGM. CADB. 103754, 27-9/2, 149.28.16, 30.18.1..2 (04.05.1958).
  • Anameriç, Hakan ve Fatih Rukancı. (2009). “Cumhuriyet döneminden günümüze bilgi merkezlerinin Türkiye’de bilginin toplumsallaşmasındaki etkileri”. Tülin Aren’e Armağan içinde (29-54). Haz: İshak Keskin, Muhammet Hanifi Kutluoğlu ve Sevil Pamuk. İstanbul: Pamuk Yayıncılık.
  • Anameriç, Hakan. (2009). “Türkiye'de Cumhuriyetin ilanından çok partili döneme kadar olan dönemde siyasi yapı ve kütüphaneler”. Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi Bildiriler: Müzeler, Arşivler, Kütüphaneler, Yayınevleri, Telif Hakları = International Congress of North African and Asian Studies Papers: Museums, Archives, Libraries, Publishers, Copyright Issues - ICANAS38 10-15 Eylül 2007, Ankara içinde (45-67). Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu.
  • Anatüzük ve bakanlar kurulu kararları. (1990). Ankara: Türk Kütüphaneciler Derneği.
  • Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Kütüphanecilik kürsüsü kılavuzu 1960-1961. [1960]. (Belge Teksirdir).
  • Atılgan, Doğan. (1999). “Türkiye’de kütüphanecilik eğitimi ve yeni bin yılda hedefler”. Bilginin Serüveni: Dünü, Bugünü ve Yarını… Türk Kütüphaneciler Derneği’nin Kuruluşunun 50. Yılı Uluslar arası Sempozyum Bildirileri 17-21 Kasım 1999, Ankara içinde (144-163). Ankara: Türk Kütüphaneciler Derneği.
  • Başlarken. (1952). Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteni 1 (1): 1.
  • Bayter, Mustafa. (2004). “Türkiye’de sürekli kütüphanecilik eğitiminde Türk kütüphaneciler derneği’nin Yeri”. Kütüphaneciliğin destanı uluslararası sempozyumu bildiriler: Saga of Libarianship International Symposium Proceedings içinde (268-274). Hazl: Sacit Arslantekin ve Fahrettin Özdemirci. Ankara: Ankara Üniversitesi DTCF Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü.
  • CHP yedinci büyük kurultay tutanağı. (1948). Ankara: [yayl.y.].
  • Committee on Information and Cultural Relations Turco-American Cultural Relations Note by the Turkish Delegation. (1955). Conseil de L’Atlantique Nord - North Atlantic Coulcil, Unclassified Document AC/52-D/74, Copy No: 179, (25 January 1955).
  • Cunbur, Müjgan. (1970). “Yazma kütüphanelerimiz bugünkü durumları ve meseleleri”. Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteni 19 (1): 3-17. Çeçen, Anıl. (2000). Atatürk’ün kültür kurumu: Halkevleri. İstanbul: Cumhuriyet Kitapları.
  • Devlet memurları aylıklarının tevhit ve teadülüne dair olan 3656 ve 3888 sayılı kanunlara bağlı (1) sayılı cetvelle 1941 mali yılı muvazene-i umumiye kanununa bağlı cetvellerin Maarif Vekaleti kısmında değişiklik yapılması hakkında kanun layihası ve Maarif Vekaleti bütçe encümenleri mazbataları. (1942). T.B.M.M. Zabıt Ceridesi. Devre-6, Cilt-25, İçtima-3, 59. İnikat: 165-166, (18.05.1942).
  • Dickerman, Watson. (1956). Türkiye’de halk eğitimi hakkında rapor. Ankara: Maarif Basımevi.
  • Ersoy, Osman. (1966). Halk kütüphaneleri üzerine bir araştırma. Ankara: Güven Matbaası.
  • Ersoy, Osman. (1963). “Gezici kütüphaneler II”. Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteni 12 (1-2): 31-42.
  • Fransız Milli Kütüphanesi şeflerinden Henri F. Raux’un Milli Kütüphane emrinde çalıştırılması. (1952). DAGM. CADB. 3/14807, 27-625, 128.29.18, 30.18.1..2 (09.04.1952).
  • Halkevleri Çalışma Talimatnamesi. (1940). Ankara: [yayl.y.].
  • Halkevleri’nin doğuşu. (1971). Ankara: Halkevleri Genel Merkez Yayını.
  • Hükümetler ve programları I. Cilt 1920-1960. (1988). Haz: Nuran Dağlı ve Belma Aktürk. Ankara: TBMM Kütüphane-Dokümantasyon ve Tercüme Müdürlüğü.
  • İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Enstitüsü ve seminer kütüphanelerinin tanzimi için Alman Yahudilerinden Prof. Gottschlak’ın getirilmesi. (1940). DAGM. CADB. 129092, 90.18.1, 30.18.1..2 (28.02.1940).
  • İngiliz Moholy’nin Milli Kütüphane emrinde 1 yıl süreyle çalıştırılması. (1952). DAGM. CADB. 3/16080, 27-661, 130.93.6, 30.18.1..2 (08.12.1952).
  • Karakaş, Sekine. (1999). “Türkiye’de ilk kütüphanecilik bölümü’nün kuruluşu ve Emily Dean”. Türk Kütüphaneciliği 13 (4): 376-396.
  • Karayalçın, Yaşar. (1952). “Kütüphanelerimize umumi bir bakış”. Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteni 1 (1): 1-24.
  • Keseroğlu, Hasan. (2002). “Okur gözüyle TKDB (1952-1986) / TK (1987-2001) Dergisi’nin 50. yılı”. Türk Kütüphaneciliği 16 (3): 217-236.
  • Köy enstitüleri kurulması. (1940). DAGM. CADB., 30..18.1.2 / 90.23..3, 05.03.1940.
  • Kuruluşundan bugüne Türk Kütüphaneciler Derneği 1949-1978. (1978). Ankara: Türk Kütüphaneciler Derneği.
  • Kuruluşunun 50. yılında köy enstitüleri. (1990). Ankara: Eğit-Der Yayınları.
  • Milli Kütüphane’nin kuruluş kanun tasarısı. (1950). DAGM. CADB., 30..18.1.2. / 121.108..3, 23.02.1950.
  • Milli Kütüphane kanunu. (1950). T.C. Resmi Gazete (23.03.1950, 5623).
  • Ötüken, Adnan. (1957). “Türkiye’de kütüphanecilik öğretiminin tarihçesi”. Türk Kütüphaneciler Derneği Bülten 6 (1-2): 1-35.
  • Rukancı, Fatih, Hakan Anameriç ve Kemal Tuzcu. (2016). Yazma eserlerin bibliyografik denetimi. İstanbul: Hiperlink Yayınları.
  • Subaşıoğlu, Fatoş ve Oya Gürdal Tamdoğan. (2014). Ankara Üniversitesi Kütüphanecilik Bölümü’nün kuruluş öyküsü”. Türk Kütüphaneciler Derneği Bülten 28 (4): 583-621.
  • Şenalp, Leman. (1974). “Cumhuriyet döneminde kütüphaneciliğimiz”. Türk Kütüphaneciler Derneği Bülten 23 (1): 38-47.
  • Thompson, Lawrence S. (1952). Türkiye’de kütüphaneleri geliştirme programı. [Ankara]: Milli Eğitim Bakanlığı.
  • Tonguç, İsmail Hakkı. (1976). Mektuplarla köy enstitüsü yılları. İstanbul.
  • Türk Kütüphaneciler Derneği ana tüzüğü. (1961). Türk Kütüphaneciler Derneği Bülten 10 (1-2): 91-110.
  • “Türk kütüphaneciliğine hizmet eden ecnebi mütehassıslar: Dr. Lawrence S. Thompson”. (1952b). Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteni 1 (1): 151-152.
  • “Türk kütüphaneciliğine hizmet eden ecnebi mütehassıslar: Mrs. Lucia Moholy”. (1952a). Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteni 1 (1): 147-150.
  • Türkiye kütüphaneleri rehberi. (1957). Ankara: Milli Kütüphane.
  • Türkmen, Hüseyin. (2009). Türkiye kütüphaneleri yazma eserler katalogları 1923-2006. İstanbul: Kitabevi.
  • “Umumi kütüphane fihristlerinin tanzimi hakkında tamim.” (1939). Maarif Vekaleti Tebliğler Dergisi 2 (23 Birinciteşrin 1939, 43): 59.
  • “Üçüncü ve dördüncü sınıf talebeleri için 1957-1958 ders yılı kursları”. [1957]. (Belge Teksirdir).
  • “Yedinci büyük kurultay’da halkevleri ve halkodaları”. (1947). Ülkü Halkevleri Dergisi 1 (12 Aralık 1947): 17-21.
There are 52 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Journal Section Makaleler
Authors

Hakan Anameriç 0000-0003-4520-4421

Fatih Rukancı 0000-0003-4520-4421

Publication Date March 20, 2017
Published in Issue Year 2017 Volume: 21 Issue: 1

Cite

APA Anameriç, H., & Rukancı, F. (2017). Belgelerle Türk Kütüphanecilik Tarihi (1938-1960): Retrospektif Bir Değerlendirme (I). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(1), 49-70.

Creative Commons Lisansı
ATASOBEDAtatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari-AynıLisanslaPaylaş 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.