Metinlerarasılık Bağlamında Gazel ve Mesnevi Arasındaki İlişkiye Bir Örneklem: Hayali Beg’in Gazellerinde Mesnevi Okumaları

Year 2018, Volume: 22 Issue: 1, 183 - 197, 10.04.2018

Nazire Erbay

Abstract

Metin okuma şekil ve usulü üzerinde
sürekli tartışılan konulardandır. Bu tartışma daha çok metni anlama ve
yorumlama üzerine odaklıdır. Hangi kültüre ait olursa olsun, her metin kendi
dönemine ait özellikleri yansıtır, ama kendinden önceki metinlerden de müstakil
düşünülemez. Diğer sanat dallarında olduğu gibi şiir de ortaya çıktığı kültüre
has özelliklerle ortaya çıkar. Klasik Türk şairlerinde değişik tür ve nazım
şekilleriyle yüzyılların ötesinden gelenleri eserlerinde devam ettirme geleneği
söz konusudur.

Mesnevilerde kahramanların ruh
halini anlatan ya da şairlerin olay örgüsünü keserek gazel yazdığı
bilinmektedir. Bazı şairlerin de gazellerinde mesnevi olay örgüsüne ait
unsurlardan faydalanarak şiir yazdığı görülmektedir.

Bu çalışmada, klasik Türk şiiri
şairlerinden Hayali Beg’in gazellerindeki mesnevilere ait olay örgüsüne yer vermesine
dikkat çekilmektedir. Çalışmada Hayali Beg’in gazellerinde bazı mesnevi
konularını özetlemesi metinlerarasılık bağlamında değerlendirilmektedir.

Keywords

Mesnevi, gazel, metinlerarasılık

References

• Ahmet Paşa Divanı, (1992). haz. Ali Nihat Tarlan, Ankara: Akçağ Yayınları
• Aktulum, K. (2000). Metinlerarası İlişkiler, Ankara: Öteki Yayınevi
• Baki Divanı, (2011). haz. Sabahattin Küçük, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları
• Fuzuli Divanı, (2000). haz. Kenan Akyüz, Süheyl Beken, Ankara: Akçağ Yayınları
• Hayali Beg Divanı, (1992). haz. Ali Nihat Tarlan, Ankara: Akçağ Yayınları
• Necati Beg Divanı, (1992). haz. Ali Nihat Tarlan, Ankara: Akçağ Yayınları
• İsen Mustafa, (2014). “Tezkireler Sadece Biyografi Kaynakları Değil Aynı Zamanda Eleştiri Tarihimizin de Kaynaklarıdır” İlmî Araştırmalar: Dil, Edebiyat, Tarih İncelemeleri
• Nedim Divanı, (2015), haz. Abdülbaki Gölpınarlı, İstanbul: İnkılap Yayınları
• Onay, A. T. (2000). Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar ve İzahı. haz. Cemal Kurnaz, Ankara: Akçağ Yayınları
• Özdemir, E. (1995). Eleştirel Okuma, Ankara: Ümit Yayıncılık
• Revani Divanı, Ziya Avşar, www.ekitap.kulturturizm.gov.tr
• Şeyh Galib Divanı, (2013). haz. Muhsin Kalkışım, Ankara: Akçağ Yayınları
• Şentürk, A. A. (2015) “Manzum Metinler Işığında Bir Kalender Dervişinin Profili, Turkish Studies, Volume 10/8 Spring s. 204