İklim Değişikliği ve Küresel Isınma: Çevre ve Afet Sosyolojileri Açısından Bir Değerlendirme

Year 2018, Volume: 22 Issue: 3, 1559 - 1575, 30.09.2018

Yonca Odabaş

Abstract

İnsanı fiziksel çevreye karşı daha üstün gören “İnsan İstisnai
Paradigma”dan, insanı ekolojik oluşumun bir unsuru olarak değerlendiren “Yeni
Ekolojik Paradigma”ya doğru yaşanan dönüşüm modernitenin ikiliklerini aşmaya
çalışan bir girişim olarak değerlendirilebilir. Kültür-Doğa iki ayrı uç değil;
birbirleri besleyen, birbirlerinin varlık nedeni olan iki taraf olarak kabul
edilmelidir. Kültürün doğaya yönelik acımasız yaklaşımı “İnsan İstisnai
Paradigması”nın pratiği olarak karşımıza çıkmaktadır. Daha iyi yaşam,  daha verimli yaşam, daha modern, daha insani
yaşam sloganları ile kendi meşruluğunu sürdürmeye çalışan bu eğilim; refleksif
modernite kavramının dile getirdiği gibi gerçek yüzünü göstermeye başlamış ve bilimin
ikiyüzlülüğü geniş toplumsal kesimler tarafından eleştiriye maruz kalmıştır. Bu
çalışmanın odak noktası olan iklim değişikliği ve küresel ısınma olgusu da
dualitelerin birer inşa olduğu gerçeğini bir kez daha karşımıza çıkmaktadır.
Beck’in (2002) “Dünya Risk Toplumu” kavramsallaştırmasında ifade ettiği gibi,
ulus-devlet sınırlarını aşan riskler ile yüz yüze gelmekteyiz.  Bu yazıda, ulus-devlet aşan iklim değişikliği
ve küresel ısınma olgusu, madalyonun iki yüzü olarak kabul edilebilecek olan
çevre ve afet sosyolojilerinde yer alan kavramsal ve kuramsal tartışmalar
açısından incelenmektedir. 

Keywords

İnsanı fiziksel çevrey

References

• Adger, W.N., Dessai, S., Goulden, M.,Hulme, M., Lorenzoni, I., Nelson, D.R., Naess, L. O.,Wolf, J. ve Wreford, A. (2009) Are There Social Limits to Adaptation to Climate Change?. Climatic Change, 93,335–354
• Beck, U. (2002) The Terrorist Threat World Risk Society Revisited. Theory, Culture & Society, 19,39–55
• Beck, U. (2012) Living and Coping with World Risk Society: The Cosmopolitan Turn, Çevrimiçi Erişim Adresi: www.gorby.ru/userfiles/ulrich_beck_final_version_moscow.pdf. 07.Çevrimiçi Erişim Tarihi: 02.2016
• Benson, C. ve Twigg, J. (2004) ‗Measuring Mitigation‘ Methodologies for Assessing Natural Hazard Risks and the Net Benefits of Mitigation A Scoping Study. Çevrimiçi Erişim Adresi: http://www.reliefweb.int/rw/lib.nsf/db900sid/OCHA- 6BCM2U/$file/Measuring_Mitigation_report.pdf?openelement. Çevrimiçi Erişim Tarihi: 12.03.2016
• Brauch, H.G. ve Spring, U.O. (2011) Introduction: Coping with Global Environmental Change in the Anthropocene, iç. Coping with Global Environmental Change, Disasters and Security
• Threats, Challenges, Vulnerabilities and Risks (Ed. H.G. Brauch, U.O. Spring, J. Grin, P.Kameri-Mbote, B.Chourou, P.Dunay,J.Birkman) Berlin:Springer
• Buttel, F.H. (2003) ‘Environmental sociology and the exploration of environmental reform’, Organization and Environment, 16(3), 306–44.
• Catton, W.R. ve Dunlap, R.E. (1980) A New Ecological Paradigm for Exuberant Sociology. American Behavioral Scientist, 24,15-47
• Desonie, D. (2008) Climate: Causes and Effects of Climate Change, New York: Chelsea House.
• Depelteau, F. (2015) Relational Sociology, Pragmatism, Transactionsand Social Fields, International Review of Sociology, 25(1), 45-64.
• Dryzek, J.S, Norgaard, R.B. ve Schlosberg, D. (2011) Climate Change and Society: Approaches and Responses, iç. The Oxford Handbook of Climate Change and Society (Ed. J.. Dryzek, R. B. Norgaard, D. Schlosberg), Oxford University Press: Oxford.
• Duncan, O.D. (1961) From Social System to Ecosystem. Sociological Inquiry, 31, 140–9.
• Dunlap, R.E. ve Marshall, B.K. (2007) Environmental Sociology, iç. 21st Century Sociology: A Reference Handbook (C.D. Bryant ve D..L.Peck, Ed.), California: Sage.
• Fisher, D. R. (2003) Global and Domestic Actors within the Global Climate Change Regime: Toward a Theory of the Global Environmental System, International Journal of Sociology and Social Policy, 23(10),5–30.
• Fritz, C.E. (1961) Disaster, iç. Contemporary Social Problems (R. Merton ve R. Nisbet Ed.), New York: Harcourt, Brace and World Inc. Hannigan, J. (2006) Environmental Sociology, London: Routledge.
• Kumar, G.S.J. (2000) Disaster Management and Social Development. International Journal of Sociology and Social Policy, 20, 66–81. Latour, B. (1993) We Have Never Been Modern. Cambridge, MA:Harvard University Press.
• Lindell, M.K. (2013) Disaster Studies, Current Sociology Review, 61(5-6), 797-825.
• Lockie, S. (2004) Social Nature: the Environmental Challenge to Mainstream Social Theory, iç. Controversies in Environmental Sociology, (ed. R. White), Cambridge: Cambridge University Press
• Mileti, D. S. (1999) Disasters by Design: A Reassessment of Natural Hazards in the United States, Washington: Joseph Henry Press.
• Moss, J. (2009) Introduction, iç. Climate Change and Social Justice (Ed. J.Moss) Melbourne: Melbourne University Press.
• Murphy, R. (2004) Disaster or Sustainability: The dance of Human Agents with Nature’s Actants, The Canadian Review of Sociology and Anthropology,
• Murphy, R. (2011)The Challenge of Anthropogenic Climate Change for the Social Sciences, International Review of Social Research, 1(3),167-181
• Odabaş, Z. Y. (2010) Sürdürülebilir Afet Yönetimi ve Kadın, Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları
• Park, R.E. (1952) Human Communities: The City and Human Ecology , New York: The Free Press
• Redclift, M. (1986) Red and Green: Redefining the Environmental Crisis in the South’, iç. The New Politics of the Environment (Ed. J. Weston ), London: Pluto Press.
• Ritzer, G. (2014) Toplumun McDonaldlaştırılması, İstanbul: Ayrıntı
• Schnaiberg, A. (1980) The Environment: From Surplus to Scarcity, New York: Oxford University Press
• Silver, J. (2008) Global Warming and Climate Change Demystified, New York: McGrawHill
• Spaargaren, G. ve Mol, A.P J. (1992) Sociology, Environment and Modernity: Ecological Modernization as a Theory of Social Change, Society and Natural Resources, 5, 323–344.
• Stalling, R.A. (1997) Sociological Theories and Disaster Studies, Çevrimiçi Erişim Adresi: http://www.udel.edu/DRC/preliminary/249.pdf.Çevrimiçi Erişim Tarihi: 10.02.2016