Waiting for Lefty: Oluşumsal Yapısalcı Çözümleme Örneği

Year 2018, Volume: 22 Issue: Özel Sayı 3, 3011 - 3020, 31.12.2018

Ahmet Beşe

Abstract

Amerika’da 1929-1940 yılları
arasında yaşanan gelişmeler ülkenin toplumsal tarihi açısından en çarpıcı
dönemdir. ‘Büyük Bunalım’ (Great Depression) yılları olarak da kayda geçen bu
dönemde yaşanan ekonomik kriz, işsizlik ve kıtlık özellikle işçi sınıfında ve
alt-orta sınıfta yıkıma neden olur. Ülkenin dört bir yanında işçilerin
öncülüğünde kurulan sendikal gruplar sistemi sorgular ve çözüm yolları ararlar.
Dönemin yazar, sanatçı ve düşünürleri de işçi hareketine destek olmak amacıyla yazın
ve sanat üretme uğraşına girerler. Bütün sanatlar içinde topluma en yakın olan
tiyatro sanatı ve genç kuşak yazarlar kurdukları ‘İşçi Tiyatroları’ gruplarıyla
kışkırtıcı propaganda (agitation propaganda) türünde oyunlar sahnelerler. Bu
gruplardan ‘Group Tiyatrosu’ (Group Thatre) oyunculuğu yapmakta olan Clifford
Odets’in 1935 yılında sahneye koyduğu Waiting
for Lefty, dönemin sorunlarını yansıtan en etkili oyun olarak kabul
edilmektedir.  Waiting for Lefty,  5 Ocak
1935’te sahne bulmasının hemen ardından ülkenin her tarafında çeşitli iş
kollarındaki işçiler tarafından benimsenerek önce ulusal boyutta sonra da
etkisini uluslararası alanda gösterir. Bu çalışmanın amacı Amerika’da bir
döneme damgasını vuran ve dünyaca üne kavuşan oyunu oluşumsal yapısalcı (structuralisme
génétique) yöntemle çözümlemektir. 

Keywords

Waiting for Lefty

References

• Beşe, A., “Clifford Odets’in Awake and Sing! Adlı Yapıtına Oluşumsal Yapısalcı Bir Yaklaşım,” KKEFD, Sayı 14, Erzurum, 2006.
• Clurman, Harold, The Fervent Years: A Story of the Group Theatre and the Thirties, New York, Alfred A. Knopf,: yeniden basım Harcourt, 1975.
• Goldmann, Lucien. Roman Sosyolojisi. Derleyen ve Çeviren Ayberk Erkay. Ankara: Birleşik Yayınevi, 2005.
• Odets, Clifford, Six Plays, Methuen, London, 1987
• Reynolds, R.C. The Development of the American Social Drama in the Thirties. New York: The Whitston Publishing Company, 1986.
• Smiley, Sam. The Drama of Attack: Didactic Plays of the American Depression. Columbia: University of Missouri Press, 1972.
• Tilbe, Ali. “Albert Camus’nün Veba (La Petse) adlı Romanına Toplumbilimsel Bir Uygulama.” Edebiyat ve Toplum Sempozyumu. 4–5 Haziran 1999. Gaziantep: Ankara Üniversitesi Tömer Yay, Aralık 1999.