6. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersindeki Bazı Kavramların Algılanışları ve Kavram Yanılgıları

Year 2019, Cilt: 23 Özel Sayı, 2057 - 2072, 31.12.2019

Suat Polat , Ayfer Çalış

Abstract

Bu çalışmanın amacı, 6. sınıf öğrencilerinin Sosyal Bilgiler dersinde yer alan cumhuriyet, saltanat, yönetim şekilleri, küresel sorunlar, dış ticaret açığı, ithalat ve ihracat kavramları konusundaki algılarını ve kavram yanılgılarını incelemektir. Çalışma nitel araştırma yönteminde göre tasarlanmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden olgu bilim (fenomenoloji) desenine göre tasarlanan çalışmada, veriler yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Kars İli’nde yer alan bir ortaokulda 2018–2019 eğitim-öğretim bahar yarıyılında öğrenim görmekte olan 6. sınıf öğrencileri arasından gönüllük ilkesine göre seçilen 30 öğrenci araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Araştırmada elde edilen sonuçlara göre, 6. sınıf öğrencilerinin kavramları tek başına algılamadıkları görülmüştür. Öğrenciler cumhuriyet kavramını; Atatürk, halk, seçim, ülke, medeniyet, özgürlük ve demokrasi olarak algılamışlardır. Benzer şekilde saltanat kavramını; , padişah, sanat, yönetim şekli, ihtişam olarak; yönetim şekilleri kavramını ülkeyi yönetmek, sorumluluk, emir vermek adalet olarak; küresel sorunları; sıcaklık, dünya, buzul, ticaret, çevre kirliliği ve sorunlar olarak; dış ticaret açığını; ticaret, zarar, ithalat olarak; ithalat ve ihracatı da alım ve satım olarak algılamışlardır. Araştırma sonucunda birçok öğrencinin Cumhuriyet kavramını, asıl anlamını karşılayan yönetim ile ilişkilendiremediği, yönetim şekillerini tam olarak ifade edemedikleri ve küresel sorunlar kavramını doğru algılamadıkları görülmüştür.

Keywords

Sosyal Bilgiler, kavram

References

• Akbaş, Y. (2008). Ortaöğretim 9. sınıf öğrencilerinin iklim konusundaki kavram yanılgılarının giderilmesinde kavramsal değişim yaklaşımının etkisi. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Akbaş, Y. ve Ekiz, D. (2005). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin astronomi ile ilgili kavramları anlama düzeyi ve kavram yanılgıları. Milli Eğitim Dergisi, (165), 61-78.
• Akdeniz, A. R., Yıldız, İ. ve Yiğit, N. (2001). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin ışık ünitesindeki kavram yanılgıları. Çukurova Üniversitesi. Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(20), 72-78
• Akınoğlu, O. ve Arslan, Y. (2007). Türkiye’de ortaöğretim öğrencilerinin Tarih kavramlarını kazanma durumu ve değerlendirilmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 59-70.
• Aydoğan, S. Güneş, B. ve Gülçiçek, Ç. (2003). Isı ve sıcaklık konusunda kavram yanılgıları, Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2),111-124.
• Bal, M. S. (2011). Misconceptions of high school students related to the conceptions of absolutismand constitutionalism in historycourses. Educational Research and Reviews, 6 (3), 283-291.
• Bal, M. S. ve Akış, A. (2010). Sosyal Bilgiler dersi “insanlar ve yönetim” ünitesinde karşılaşılan kavram yanılgılar. Education Sciences, 5(4), 2061-2070.
• Bal, M. S. ve Gök, S. (2011). İlköğretim 5. Sınıf öğrencilerinin Sosyal Bilgiler dersindeki cumhuriyet, saltanat ve liderlik kavramlarını algılayışları. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilgiler Dergisi, 10(3).1183-1198.
• Balcı, A. (2005). Sosyal Bilimlerde araştırma: yöntem, teknik ve ilkeler. (5. Baskı). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Baysen, E., Güneyli, A. ve Baysen, F. (2012). Kavram öğrenme-öğretme ve kavram yanılgıları: fen bilgisi ve Türkçe eğitimi örneği. International journal of New Trends in Arts, sports. 1(2).108-117.
• Berti, A. E. (1994). Children’s understanding the of concept of the state in: Carretero. M. James F. V. (eds) Cognitive and instructional processes ın history and the social sciences. Madrid. 49-77.
• Büyükkasap , E., Düzgün, B., Ertuğrul, M. ve Samancı, O. (1998). Bilgisayar destekli Fen öğretiminin kavram yanılgıları üzerine etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi,(2).59-66.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. (18.Baskı), Ankara: Pegem Akademi.
• Ceylan, H. (2008). İlköğretim Fen ve Teknoloji dersinde altıncı sınıf öğrencilere elektrik konusunun öğretiminde kavramsal değişim yaklaşımının öğrenci başarısına ve tutumuna etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Coştu, M. ve Ayas, A. (2001). Kavram öğretiminde çalışma yapraklarının kullanılması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Dergisi, 2(14),33-48.
• Creswell, J. W. (2015). Nitel araştırma yöntemleri. (Çev. Edt. M. Bütün ve S. B. Demir). (2.Baskı). Ankara: Siyasal Kitabevi. (Eserin orijinali 2013’te yayımlandı).
• Çakır, Y. (2005). İlköğretim öğrencilerinin sahip oldukları kavram yanılgılarının belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Çakmak, F.(2006), İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin Sosyal Bilgiler dersi “nüfus ve yerleşme” konusunda geçen kavramları anlama düzeyleri ve kavram yanılgıları. Yüksek Lisans Tezi, Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Çalık, M. ve Ayas, A. (2003). Çözeltilerde kavram başarı testi hazırlama ve uygulama. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Dergisi, 2(14),1-17.
• Çaycı, B., (2007). Kavram değiştirme metinlerinin kavram öğrenimi üzerindeki etkisinin incelenmesi. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(1). 87-102.
• Demirkaya, H. ve Karacan, H. (2016). Ortaokul 6. sınıf öğrencilerinin Sosyal Bilgiler dersindeki bazı coğrafi kavramları anlama düzeyleri ve kavram yanılgıları. Uluslararası Alan Eğitimi Dergisi, 2(2), 38-57.
• Doğanay, A. (2002). Öğretimde kavram ve genellemelerin genişletilmesi. Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Kitabı İçinde (Edt. Cemil Öztürk ve Dursun Dilek). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Efe, S. (2007), Üç aşamalı soru tipi geliştirerek ilköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin ses konusundaki kavram yanılgılarının belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
• Köksal, M. S. (2006). Kavram öğretimi ve çoklu zekâ teorisi. Kastamonu Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2).473-480.
• Lee, P. (2005). Putting principles into practice: national research council staff how students learn: history, mathematics, and science in the classroom. in: donovan M S. Bransford J. D. (eds) Washington: DC. National Academies Press.
• MEB (2007). İlköğretim Sosyal Bilgiler dersi öğretmen kılavuz kitabı. İstanbul: Devlet Kitapları: 22.
• Miles, M. B. and Huberman, A. M. (2015). Nitel veri analizi. (Çev. Edt. S.A. Altun ve A. Ersoy). (Eserin orijinali 1994’te yayımlandı.).
• Mintzes, J. J., Wandersee, J. H. and Novak, J. D.(2001). Assessing understanding in Biology. Journal of Biological Educatian, 35(3),125.
• Nas, R. (2006). Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler öğretimi program, yöntem ve teknikler. Bursa: Ezgi Kitapevi, 191.
• Patton, M. Q. (1987). How to use qualitative methods in evaluation. Newbury Park, CA: Sage.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (Çev. Edt. M. Bütün ve S. B. Demir). (3. Baskı), Ankara: Pegem Akademi. (Eserin Orijinali 1990’da yayınlandı).
• Senemoğlu, N. (2005). Gelişim öğrenme ve öğrenme: Kuramdan uygulamaya. Ankara: Gazi Kitabevi: 511.
• Silverman, D. (2000). Doing Qualitative Research: a practical handbook. London: Sage.
• Sözbilir, M. (2009). Nitel veri analizi. Retrived from http://fenitay. files. wordpress. com/2009/02/1112-nitel-arac59ftc4b1rmada-veri analizi. pdf on, 17, 2014.
• Subaşı, S. (2013). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin Sosyal Bilgiler dersi ‘Adım Adım Türkiye’ ünitesinde yer alan kavramları öğrenme düzeyleri ile derse yönelik tutumları arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Şimşek, A. (2005). İlköğretim öğrencilerinde tarihsel zaman kavramının gelişimi ve öğretimi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Tesch, R. (1990). Qualitative Research: analysis types & software tools. London: Routledge/Falmer.
• Tural, A. (2011). Sosyal Bilgilerde yapılandırmacı yaklaşımla kavram öğretimine yönelik model geliştirme. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara:13.
• Ulusoy, K. ve Yanpar Yelken, T. (2009). İlköğretim 4. ve 5.sınıf öğrencilerinin Atatürkçülük ile ilgili kavramları algılamaları. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22, 213-223.
• Ülgen, G. (2004). Kavram geliştirme (kuramlar ve uygular).4. Baskı, Ankara: Nobel Yayınları.
• Ülger, F. (2003). İlköğretim 7. sınıf Sosyal Bilgiler dersi kavramlarının kazanılmışlık düzeyi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Vygotsky, L. S. (1998). Düşünce ve dil. (2. Baskı), İngilizceden Çeviren: S. Koray (1998) İstanbul: Toplamsal Dönüşüm Yayınları.
• Yılar, B.(2007), İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin bazı coğrafi kavramlarını anlama düzeyleri ve kavram yanılgılar. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yılmaz, K. ve Çiviler, M. (2012). İlköğretim 6. sınıf Sosyal Bilgiler dersi “Yeryüzünde Yaşam” ünitesinde yer alan tarih kavramlarının öğretiminde karşılaşılan kavram yanılgılar üzerine bir eylem araştırması. Marmara Üniversitesi, Türk Tarih Eğitim Dergisi, 1(1), 1-31.
• Yılmaz, S. (2008). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin Sosyal Bilgiler dersi“Haklarımı Öğreniyorum” ünitesi ile ilgili kavramları anlama düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.