Türkiye’de Okul Öncesinde Aile Katılımı ile İlgili Yapılan Çalışmaların İncelenmesi

Year 2022, Volume: 26 Issue: 4, 421 - 430, 27.12.2022

Elif Merve Çopur , Fatma Tezel Şahin

Abstract

Araştırmanın amacı Türkiye’de okul öncesinde aile katılımı ile ilgili yapılan çalışmaların incelenmesidir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi benimsenmiştir. Çalışmada 2000 ve 2021 yılları arasında okul öncesinde aile katılımı ile ilgili yapılan makale, yüksek lisans ve doktora tezleri incelenmiştir. Araştırmada 63 makale, 51 yüksek lisans tezi ve 9 doktora tezi ele alınmıştır. Bu dokümanlara ulaşmak için Ulusal Tez Merkezi, Google Akademik, Ulakbim, Dergipark sitelerinde alan yazın taraması yapılmıştır. Araştırma verilerinin çözümlenmesinde içerik analizi kullanılmıştır. Araştırmada incelenen makale, yüksek lisans ve doktora tezlerinin yayın yılı, amacı, çalışma yöntemi, çalışma deseni, örneklemi, veri toplama araçları ile ilgili sonuçlara ulaşılmıştır. Yapılan doküman incelemesi sonucunda, çalışmaların 2016-2020 yılları arasında toplandığı, daha çok anne, baba ve öğretmenlerin okul öncesinde aile katılımına ilişkin görüş, algı, tutum, inançlarının incelenmesine, aile katılımının etkilerinin belirlenmesine yönelik çalışmaların olduğu görülmüştür. Çalışmalarda nitel ve nicel yöntem benimsenerek, deneysel, tarama desenlerin kullanıldığı, ölçek, form ve görüşmelerle verilerin toplandığı görülmüştür.

Keywords

Okul öncesi eğitim, Okul-aile işbirliği, Aile katılımı.

Investigation of Studies on Family Participation in Preschool in Turkey

Abstract

The purpose of the research is to examine the studies on family participation in preschool in Turkey. In the research, document analysis, one of the qualitative research methods, was adopted. In the study, articles, master's and doctoral theses about family involvement in preschool between 2000 and 2021 were examined. In the research, 63 articles, 51 master's theses, and 9 doctoral theses were discussed. To reach these documents, a literature search was conducted on the sites of the National Thesis Center, Google Scholar, Ulakbim, Dergipark. Content analysis was used to analyze the research data. The results regarding the publication year, purpose, study method, study design, sample, and data collection tools of the articles, master's and doctoral theses examined in the research were obtained. As a result of the document review, it was seen that the studies were collected between the years 2016-2020, and there were mostly studies to examine the opinions, perceptions, attitudes, and beliefs of mothers, fathers, and teachers about family participation in preschool, and to determine the effects of family participation. It was observed that qualitative and quantitative methods were adopted in the studies, experimental and scanning designs were used, and data were collected through scales, forms, and interviews.

Keywords

Preschool education, School – family cooperation, Family participation

References

• Aydoğan, Y. (2021). Okul öncesi eğitim programlarında aile katılımı. T. Güler Yıldız (Ed.), Aile eğitimi ve katılımı (5. baskı, s. 103-135) içinde. Ankara: Pegem Akademi.
• Bağçeli Kahraman, P., Eren, S., Şenol, S. (2017). Okul öncesi eğitimde ve ilkokulda aile katılım çalışmaları. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(51), 611-624.
• Boyle, A. E., ve Benner, A. D. (2020). Understanding parental educational ınvolvement: the roles of parental general and child-specific school readiness beliefs. Merrill-Palmer Quarterly, 66(2), 199-222.
• Büyüköztürk, Ş. (2016). Deneysel desenler: Ön test son test kontrol gruplu desen ve veri analizi. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2017). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (23. Baskı). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Creswell, J. W. (2017). Araştırma deseni: Nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları (S. B. Demir, Çev.; 3. baskı). Eğiten Kitap Yayıncılık.
• Creswell, J. W. (2021). Karma yöntem araştırmalarına giriş (M. Sözbilir, Çev.; 3. baskı). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Davies, D. (1997). Working with families, crossing boundaries:How to create successful partnership with families and communities. Early Childhood Journal Education, 25(1), 73-77.
• Driessen, G., Smit, S., ve Sleegers, P. (2005). Parental ınvolvement and educational achievement. British Educational Research Journal, 31(4), 509–532.
• Ekinci Vural, D., ve Doğan Altun, Z. (2021). Parental involvement in early childhood classrooms: Turkish teachers’ views and practices. African Educational Research Journal, 9(1), 60-68.
• Ekinci Vural, D., ve Gürşimşek, I. (2009). Okul öncesi eğitimde aile katılımlı sosyal beceri eğitimi. e-Journal of New World Sciences Academy Education Sciences, 4(3), 1110-1122.
• Epstein, J. L., Snaders, M. G., Simon, B. S., Salinas, K. C., Jansorn, N. R., ve Van Voorhis, F. L. (2002). School, family and community patternships: Your hanbook for action. Corwin Press, INC.
• Gay, B., Sonnenschein, S., Sun, S., ve Baker, L. (2021). Poverty, parent ınvolvement, and children’s reading skills: Testing the compensatory effect of the amount of classroom reading ınstruction. Early Educatıon and Development, 32(7), 981-993. https://doi.org/10.1080/10409289.2020.1829292
• Gülmez, H. (2014). Veli eğitimiyle desteklenmiş maddenin değişimi ünitesi öğretimi'nin öğrencilerin akademik başarılarına ve tutumlarına etkisi (Tez No. 360974) [Yüksek lisans tezi, Adıyaman Üniversitesi] YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giris.jsp
• Günay Bilaloğlu, R. (2014). Okul öncesi eğitimde aile katılımı etkinliklerinin uygulanmasında karşılaşılan sorunlar ve aile katılımı etkinliklerinin dil-matematik becerilerinin geliştirilmesine etkisi (Tez No. 398279) [Doktora tezi, Çukurova Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giris.jsp
• Gündoğdu, K., Turan, S., Kızıltaş, E., Çimen, N., ve Kayserili, T. (2010). 2002 ve 2006 okul öncesi öğretim programlarında yer alan değişikliklerin öğretmen algılarına göre karşılaştırılması. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (17), 47-71.
• Hornby, G., ve Lafael, R. (2011). Barriers to parental involvement in education: an explanatory model. Educational Review, 63(1), 37–52.
• İşmen, E. A., ve Yıldız, S. A. (1996). Okul öncesi dönemde aile-okul işbirliği ve ebeveynin eğitime katılımı. Yaşadıkça Eğitim, 44, 30-32.
• Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri (26. basım). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Keçeli Kaysılı, B. (2008). Akademik başarının arttırılmasında aile katılımı. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 9(1), 69-83.
• Kelty, N. E., ve Wakabayashi, T. (2020). Family engagement in schools: Parent, educator, and community perspectives. SAGE Open, 10 (4), 1-13. https://doi.org/10.1177/2158244020973024
• Kınık, B., Okyay, Ö., ve Aydoğan, Y. (2016). 24-36 aylık çocuklarda aile katılımlı çevre eğitiminin dil gelişimine etkisinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(5), 2143-2156.
• Köyceğiz, M., Ağaçdan, M., Akaydın, D., Yorgun, E., ve Tezel Şahin, F. (2016). Milli eğitim bakanlığı okul öncesi eğitim programlarında aile katılımının dünü ve bugünü. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 9(45), 619-625.
• Kuzucu, Y. (2011). Değişen babalık rolü ve çocuk gelişimine etkisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(35), 79-91.
• MEB (2013a). 0-36 ay çocukları için eğitim programı ile bütünleştirilmiş aile destek eğitim rehberi (EBADER) eğitimci kitabı. Millî Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü.
• MEB (2013b). Okul öncesi eğitim programı ile bütünleştirilmiş aile destek eğitim rehberi (OBADER). Millî Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü.
• MEB (2013c). Okul öncesi eğitim programı. Milli Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü.
• Ogg J., Clark, K., Strissel, D., ve Rogers, M. (2021). Parents’ and teachers’ ratings of family engagement: Congruence and prediction of outcomes. School Psychology, 36(3), 142–154. https://doi.org/10.1037/spq0000379
• Öcal, S. H., ve Akpınar, E. (2020). İlköğretim okullarında ev ziyaretlerinin öğrenci başarısına etkisi (Öğretmen görüşleri). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(Aralık Özel Sayı), 223-238.
• Özdinç, T. (2014). Okul öncesi eğitimde aile katılımında sosyal medya kullanımı: Bir durum çalışması (Tez No. 383893) [Yüksek lisans tezi, Bahçeşehir Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giris.jsp
• Özel, E., ve Zelyurt, H. (2016). Anne baba eğitiminin aile çocuk ilişkilerine etkisi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi,16(36), 9-34. http://dx.doi.org/10.21560/spcd.60151
• Şimşek, H., ve Tanaydın, D. (2001). İlköğretimde veli katılımı: Öğretmen-veli-psikolojik danışman üçgeni. İlköğretim Online, 1(1), 12-16. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ilkonline/issue/8615/107288
• Temel, Z. F., Aksoy, A. B., ve Kurtulmuş, Z. (2020). Erken çocukluk eğitiminde aile katılım çalışmaları. Z. F. Temel (Ed.), Aile eğitimi ve erken çocukluk eğitiminde aile katılım çalışmaları (6.baskı, s. 267-298) içinde. Anı Yayıncılık.
• Tezel Şahin, F., Akıncı Coşgun, A., ve Aydın Kılıç, Z. N. (2017). Babaların çocuklarıyla vakit geçirme durumlarına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Gazi University Journal of Gazi Educational Faculty (GUJGEF), 37(1), 319-343.
• Tezel Şahin, F., ve Özyürek, A. (2016). Anne baba eğitimi ve aile katılımı. İstatistik Dünyası.
• Tezel Şahin, F., ve Ünver, N. (2005). Okulöncesi eğitim programlarına aile katılımı. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(1), 23-30.
• Uğur Ulusoy, R. (2018). Okul öncesi dönem çocukları için duygu düzenleme becerilerine yönelik hazırlanan aile katılımlı eğitim programının etkililiğinin incelenmesi (Tez No. 533139) [Yüksek lisans tezi, Karabük Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giris.jsp
• Wach, E., ve Ward, R. (2013). Learning about qualitative document analysis. IDS PRACTICE PAPER IN BRIEF 13. https://opendocs.ids.ac.uk/opendocs/bitstream/handle/20.500.12413/2989/PP%20InBrief%2013%20QDA%20FINAL2.pdf?sequence=4
• Yakıcı, A. P. (2018). Okulöncesi velilerinin aile katılımını yordayan değişkenlerin incelenmesi (Tez No. 530056) [Yüksek lisans tezi, Uşak Üniversitesi] YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giris.jsp
• Yazar, A., Çelik, M., ve Kök, M. (2010). Aile katılımının okul öncesi eğitimde ve 2006 okul öncesi eğitim programındaki yeri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(2), 233-243.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yücetaş Artan, G. (2019). Eğitimde veli katılımı: Doküman incelemesi (Tez No. 567449) [Yüksek lisans tezi, Gaziantep Üniversitesi] YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giris.jsp
• Zembat, R., ve Unutkan, Ö. P. (2001). Okul öncesi dönemde çocuğun sosyalleşmesinde ailenin yeri (aile katılım programı uygulama örnekleriyle). Ya-Pa Yayıncılık.