SİVİL TOPLUM BAĞLAMINDA II. MEŞRUTİYET DÖNEMİ’NDE (1908-1918) ÖĞRETMEN CEMİYETLERİ VE TERAKKİ-İ MAÂRİF VE İTTİHÂD-I MUALLİMİN CEMİYETİ \ TERAKKI-I MAÂRIF, ITTIHÂD-I MUALLIMIN AND TEACHERS’ COMMUNITIES DURING THE 2ND CONSTITUTIONAL PERIOD (1908-1918) IN TE

Year 2017, Issue: 58, 409 - 435, 18.01.2017

Serkan Erdal Selçuk Aydın

Abstract

Öz
Sivil toplum; bireysel özgürlükleri ve bireylerin temel haklarını korumaya çalışan, aynı zamanda gönüllülük prensibine dayalı örgütlenmelerin esas alındığı, toplumun devlet politikalarını denetleyip yönlendirebildiği, aktif bir yurttaşlık bilincine sahip olmayı gerektiren bir gelişmişlik düzeyi olarak tanımlanmaktadır. Bu kapsamda sivil toplum, devletle birey arasında bir denge unsuru vazifesi görmektedir. Sivil toplum kavramının çekirdeğini bireylerin devlet karşısındaki konumunu belirleyen bir takım örgütlenmeler oluşturmaktadır. Sivil toplum örgütleri aracılığıyla birey, devletle ilişkilerini temel bir düzende tuttuğu gibi, temel hak ve özgürlüklerini koruyarak devletin politikalarını doğrudan veya dolaylı bir şekilde yönlendirmeye çalışmaktadır.
II. Meşrutiyet dönemi de bu anlamda Osmanlıda sivil toplum anlayışının yaygınlık ve bu yönde sivil örgütlenmelerin yoğunluk kazandığı bir zaman dilimidir. Bu çalışmanın amacı da II. Meşrutiyet döneminde ortaya çıkan sivil toplum anlayışını ve bu anlayışın somut yansımasına örnek olabilecek öğretmen cemiyetleriyle Terakki-i Maârif ve İttihâd-ı Muallimin Cemiyeti’ni sivil toplum kavramı bağlamında analiz etmektedir.
Anahtar Kelimeler: Sivil Toplum, Sivil Toplum Kuruluşları, Osmanlı İmparatorluğu’nda Sivil Toplum

 

Abstract
Civil society is defined as a level of development that tries to protect individual rights and fundamental rights of individuals; also it is grounded on voluntariness based organizations. In civil society, the society can control and direct government policies and it requires having an active citizenship consciousness. Within this context, civil society serves as an equilibrant between the state and individual. The core of the civil society notion consists of a set of organizations which determine the position of individuals against the state. An individual tries to –directly or indirectly- lead government policies by protecting fundamental rights and freedoms as well as keeping the relations with the state in a fundamental order, via the civil society.

The Second Constitutional Period, in this sense, is a time period in which civil society understanding gained generality in the Ottoman Empire and in which civil organization occurred in this way. The aim of this study is to analyze the civil society understanding and the Terakki-i Maârif and İttihâd-ı Muallimin Society as well as Teachers’ Communities, which can be an example of a tangible representation of this understanding within the context of civil society notion.
Key Words: Civil Society, Non-Governmental Organizations, Civil Society in Ottoman Empire