ŞARK MESELESİ ÇERÇEVESİNDE OSMANLI-İNGİLİZ İLİŞKİLERİNE GENEL BİR BAKIŞ (Başlangıcından Paris Barışı’na Kadar)

Year 2006, Volume: 12 Issue: 29, 213 - 237, 28.02.2010

Hasan Şahin

Abstract

Başlangıçta Osmanlı Devleti ile İngiltere arasındaki resmi
ilişkiler, iktisadi ve ticari gayelere dayanıyordu.Yüzyıllar boyu
devam eden siyasi ilişkilerinde de iktisadi amiller en büyük rolü
oynadı.
İngiltere’nin asıl hedefi, ticari ve koloniyal çıkarlarını
korumaktı. Bunu sağlamak amacıyla,19.yüzyılın başlarından
itibaren Osmanlı İmparatorluğu’nun toprak bütünlüğünün
korunmasını dış politikasının temel hedeflerinden biri olarak saydı.
Avrupa’nın Büyük Devletleri’nin bakışı açısından, Osmanlı
Devleti’nin güçsüzlüğü ve İmparatorluk parçalanır veya yıkılırsa
topraklarının kimin hakimiyetine geçeceği meselesi, ”Doğu
Sorunu”nu oluşturdu. Mevcut düzendeki değişiklik, Batı için temel
bir meseleydi; çünkü yalnız Ortadoğu’daki değil, aynı zamanda
Avrupa’daki güç dengesini de altüst edebilirdi. Bu yüzden,
Osmanlı İmparatorluğu’nun Avusturya ve Rusya’nın güneydoğu
Avrupa’daki yayılmacı emellerine karşı, kurulu düzenin bir parçası
olarak yaşatılması gerekli görülüyordu.