Felsefenin Diyarında Şairane İkamet: Oruç Aruoba’nın Şiir ve Felsefe İlişkisi Üzerine Düşünceleri

Year 2020, Issue: 67, 267 - 288, 31.01.2020

Ekrem Güzel

https://doi.org/10.14222/Turkiyat4195

Abstract

Bu makalenin amacı, Oruç Aruoba’nın şiir ve felsefe ilişkisi üzerine düşüncelerini incelemektir. Şiirle felsefeyi hangi anlamda yakın gördüğünü ortaya koymaktır. Bu ilişki bağlamında teorik düşüncelerinin eserlerine yansıtıp yansıtmadığı ile klasik felsefî algı ve akademik felsefeye olan mesafe ve eleştirilerini göstermektir. Bu anlamda Aruoba’nın şiir, felsefe üzerine yaptığı tanım ve tasavvurları ortaya konulmuş, altını çizdiği benzerlikler özellikle vurgulanmış, şiirsel ve felsefî bilgiyi nasıl gördüğü izah edilmeye çalışılmıştır. Gerçeklik ve hayal kavramları üzerinden şiir ve felsefeyi oturtmaya çalıştığı ortak düzlem tespit edilmiştir. Böylelikle Türk edebiyatı ve düşünce hayatında şiir ve felsefe ilişkisi üzerine düşünen Aruoba’nın çalışmalarına ve çabasına dikkat çekilmiştir. Haiku tarzı şiirler yazan, felsefeyle uğraşan bir yazar, şair olarak eserlerinin nasıl bir yapıda olduklarına da temas edilmiştir. Şiirle felsefe arasında bir yerde durmaya çalışan Aruoba’nın felsefe ve şiirlerinin alışılagelenin dışında bir yerde konumlandığı da belirtilmiştir. Türkçede kendine özgü bir tarzda eser veren yazarın şiir ve felsefe ile ilgili anlam dünyasının iz düşümleri sergilenmiştir. Bu yapılırken onun referans noktaları da ihmal edilmemiş, hangi Batılı filozoflara göndermede bulunduğu ya da hangilerine yakın düştüğüne de değinilmiştir.

Keywords

: Oruç Aruba, edebiyat ve felsefe

Poetic Dwelling in The Realm of Philosophy: Oruç Aruoba’s Thoughts on The Relationship Between Poetry and Philosophy

Abstract

The purpose of this study is to examine Oruç Aruoba’s thoughts on the relationship between poetry and philosophy and to reveal what kind of a connection between poetry and philosophy he considers. Also, the study aims to show whether he reflects his theoretical thoughts on his works and his criticisms against the classical philosophical perception and academic philosophy. In this sense, Aruoba’s definitions and envisions about poetry and philosophy are revealed, similarities underlined by the writer are particularly emphasized. It is tried to be explained how he sees and perceives poetical and philosophical knowledge. The common ground on which he tries to place poetry and philosophy is determined by using the concepts of reality and imagination. In this way, as a person contemplating upon the relationship between poetry and philosophy in Turkish literature and history of thought, Aruoba’s works and struggle are highlighted. As a poet and writer producing haiku and engaging in philosophy, what kind of a structure his works have is also mentioned. In addition, his reference points are not neglected and the western philosophers he refers and feels close to himself are mentioned in the study.

Keywords

Oruç Aruba, literature and philosophy

References

• Altuğ, T. (2007). Kant Estetiği. İstanbul: Payel Yayınları. Aruoba, O. (1978). “Nietzsche: Şair-Filozof”. Yazı Dergisi. 3 https://issuu.com/adabeyi/docs/sairfilozof Aruoba, O. (1980). Yerli-Yersiz Felsefe. Yazı Dergisi. 8. Aruoba, O. (2008). Haiku Üzerine Düşünceler (Sunuş Yazısı). Kelebek Düşleri. (O. Aruoba Çev.). İstanbul: Metis Yayınları. Aruoba, O. (2013). Olmayalı. İstanbul: Metis Yayınları. Aruoba, O. (2014). de ki işte. İstanbul: Metis Yayınları. Aruoba, O. (2017). Hani. İstanbul: Metis Yayınları. Aruoba, O. (2014). Uzak. İstanbul: Metis Yayınları. Aruoba, O.-Aruoba, Z. (1982). “İşi Halley’e Bırakmayalım”. Tan. 7. http://zaferyalcinpinar.com/aruobabirsel.jpg Atahan D.-Aşkın Z. (2017). Platon ve Heidegger’de Aletheia ve Sanat Yapıtı İlişkisi. Kilikya Felsefe Dergisi. 2. Ayhan, E. (2010). Bütün Yort Savul’lar!. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. Barfield, R. (2011), The Quarrel between Philosophy and Poetry. New York: Cambridge University Press. Brown, N. (2017). Poiessis. (N. Brown-P. M. Zager Edit). Multimedijalni institut, Cassirer, E. (2005). Sembolik Formlar Felsefesi II/Mitik Düşünme. (Çev. Milay Köktürk) Ankara: Hece Yayınları. Cruickshank, J. (2016). Albert Camus ve Başkaldıran Edebiyat. (Çev. R. Güran). İstanbul: Zepros Yayınları. Deleuze, G.-Guattari, F. (2001). Felsefe Nedir?. (Çev.T. Ilgaz). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. Demir, G. Y. (2010). Metafora Dönüş” (Çevirenin Önsözü). Metaforlar Hayat, Anlam ve Dil. (Çev. G. Y. Demir). İstanbul: Paradigma Yayınları. Demir, G. Y. (2016). Borges’in Dediği Gibi. İstanbul: Nora Yayınları. Derrida, J.( 2010). Edebiyat Edimleri. (Çev. A. Utku-M. Erkan). İstanbul: Otonom Yayınları. Dilthey, W. (1985). Poetry and Experience. (Translated by L. Agosta- R. Makkareel). Princeton: Princeton University Press. Foucault, Michel. (2006). Kelimeler ve Şeyler. (Çev. M. A. Kılıçbay). İstanbul: İgme Yayınları. Gündoğan, A. O. (2014). “Edebiyat ve Felsefe ilişkisi Üzerine”. Felsefe ve Edebiyat. (Ed. M. Günay-A. A. Gündoğan) Konya: Çizgi Yayınları. Güzel, E. (2015). Şiir ve Felsefe Bağlamında Cahit Koytak Şiiri. Doktora Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi. Heidegger, M. (2001). Poetry, Language, Thought. (transl. A. Hofsadter), New York: Harper Perennial Modern Classics. Heidegger, M. (1991). Nietzsche-1: The Will to Power as Art-2: The Eternal Recurrance of the Same, (Trans. D. F. Krell), San Francisco: Harper & Row. Huizinga, J. (2013). Homo Ludens, (Çev. M. A. Kılıçbay) İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Kant, I. (1998). Critique of Pure Reason. (trans. P. Guyer - A. W. Wood), Cambridge: Cambridge University Press. Keklik, N. (1990). Felsefede Metafor Felsefi Problemlerin Metafor Yoluyla Açıklanması. İstanbul: Edebiyat Fakültesi. Lakoff, G.-Johnson, M. (2010), Metaforlar Hayat, Anlam ve Dil. (Çev. G. Y. Demir). İstanbul: Paradigma Yayınları. Megill, A. (2009). Aşırılığın Peygamberleri. (Çev. Tuncay Birkan) Ankara: Ayraç Yayınları. Murray, E. L. (2008). Muhayyileye Dayalı Düşünmek. (Çev. Y. Kaplan). İstanbul: Açılım Yayınları. Nietzsche, F. (1968). The Will to Power. (Translated by W. Kaufmann). New York: Vintage Books. Nietzsche, F. (2002). Güç İstenci. (Çev. Sedat Umran) İstanbul: Birey Yayınları. Oruç Aruba ile Söyleşi, Kuzey Yıldız Dergisi. https://kuzeyyildizi.com/dergi/5/soylesi.oruc.aruoba Oruç Aruoba ile Söyleşi, “Gürültü İçinde Sessiz, Kalabalık İçinde Yalnız”, Söyleşiyi Yapan: Kaan Özkan, Notos Edebiyat Dergisi-23, Ağustos-Eylül 2010. Öktem, Ü. (2010). “Felsefe-Edebiyat Etkileşimi: Felsefî Roman”. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 50 (1). Özel, İ. (2005). Erbain. İstanbul: Şule Yayınları. Özel, İ. (2007). Şiir Okuma Kılavuzu. İstanbul: Şule Yayınları. Sarı, A. (2016). Felsefe Edebiyata Kendini Nasıl Eklemler?. Konya: Çizgi Yayınları. Schiller, F. (1999). Estetik Üzerine, (Çev. M. Özgü). İstanbul: Kaknüs Yayınları. Steadman, G. (2014). Plato’s Symposium Greek Text with Facing Vocabulary and Commentary. Puplished by Geoffrey D. Steadman. Tunalı, İ. (1983). İfade Bilimi ve Genel Linguistik Olarak Estetik. İstanbul: Remzi Yayınları. Tuncel, Y.-Hanshe, R. J. (2010). Not A Bad Metaphysic, eh (An Interview with Oruç Aruoba) The Agonist. A Nietzsche Circle Journal. http://www.nietzschecircle.com/AGONIST/2010_03/PDFs/AgonistMAR2010OrucInterview.pdf Ulağlı, S. (2006). İmgebilim “Öteki”nin Bilimine Giriş. Ankara: Sinemis Yayınları. Utku, A. (2016). Felsefe ve Edebiyat: Hakikat Sorunundan Etiğe, Söylemler Çatallaşmasından Bir Tarihsel Çatışma/Uzlaşı, Karabatak Dergisi, 26. Utku. A-Erkan M. (2010). “Jacques Derrida: Edebiyat Sahnesinde Tekillik Deneyimleri”. Edebiyat Edimleri. (Çev. A. Utku-M. Erkan). İstanbul: Otonom Yayınları. Wimsat, W. K. Jr. and Beardsley, M. C. (1946). “The Intentional Fallacy”, The Sewanee Review, 54 (3). https://is.muni.cz/el/1421/jaro2016/ESB070/um/61694259/Wimsatt__Beardley_The_Intentional_Fallacy__1946.pdf Irwin W. (2002). “Philosophy and Philosophical, Literature and Literary”. Literary Philosophers: Borges, Calvino, Eco. London: Routledge. Winnicott, D. W. (2017). Oyun ve Gerçeklik. (Çev. T. Birkan). İstanbul: Metis. Wittgenstein, L. (2008). Tractatus Logico-Philosopicus, (Çev. O. Aruoba). İstanbul: Metis Yayınları. Zweig, S. (2016). Kendileriyle Savaşanlar Hölderlin - Kleist - Nietzsche. (Çev. N. Ermiş) İstanbul: İş Bankası Yayınları.