The Medieval Culture of Nahçıvan in the Light of Archaeological Findings

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 2, 956 - 965, 03.06.2025

Toğrul Halilov

https://doi.org/10.46868/atdd.2025.901

Öz

In the deep study of the history of Azerbaijan, the study of the findings found in archaeological settlements is of great scientific importance. In this respect, the study of each sample of material culture of the Middle Ages is of scientific importance. As a result of the research carried out by us, it was determined that each sample of material culture was used for various purposes in this period, as in ancient times. Their quality, the form and characteristics of the patterns on them are related to the craftsmanship skills of the people. Each motif not only gives the objects an aesthetic appearance, but also carries a certain semantic meaning. The reason why these archaeological finds are not all the same and differ in form and characteristics is that they are not the products of the same artisan workshops, but were made by different craftsmen.

Anahtar Kelimeler

Nahçıvan , Middle Ages , Clay Vessels , Decorative Motifs

Arkeoloji Bulguların Işığında Nahçıvan'ın Orta Çağ Kültürü

Öz

Azerbaycan tarihinin derinden incelenmesinde, arkeolojik yerleşimlerde bulunan bulguların araştırılması büyük bilimsel önem taşımaktadır. Bu açıdan Orta Çağ dönemine ait her bir maddi kültür örneğinin incelenmesi bilimsel önem taşımaktadır. Tarafımızdan yapılan araştırma sonucunda, eski dönemlerde olduğu gibi bu dönemde de her bir maddi kültür örneğinin çeşitli amaçlarla kullanıldığı tespit edilmiştir. Onların kaliteli olması, üzerlerindeki desenlerin biçimi ve özellikleri insanların zanatkarlık yeteneğiyle bağlılık oluşturuyor. Her bir motif, objelere estetik bir görünüm kazandırmakla yanısıra belirli bir semantik anlam da taşımaktadır. Bu arkeolojik bulguların hepsinin aynı olmamasının, biçim ve özellik bakımından farklılık göstermesinin nedeni onların aynı sanatkar atölyelerinin ürünleri olmaması, ayrı-ayrı sanatkarlar tarafından yapılmasıdır.

Anahtar Kelimeler

Nahçıvan , Ortaçağ , Kil Kaplar , Dekoratif Motifler

Etik Beyan

Makale başka dergide yayımlanmamış ve yayımlanmak üzre başka dergiye gönderilmemişdir

Destekleyen Kurum

Azerbaycan Bilimler Akademisi, Nahçıvan Bölümü,

Teşekkür

Sayın Editöre teşekkür ediyorom

Kaynakça

• Aliyev, V. H. (1968). Culfa arxeoloji tapıntıları. Azerbaycan SSR Bilimlər Akademiyasının Xəbərləri: Tarix, fəlsəfə və hüquq seriyası, (3), 72–86.
• Albedil, M. F. (1991). Zabıtaya tsivilizatsiya v doline Inda. Nauka.
• Aqayev, Q. Q. (2000). Shahtahtı v epokhi pozdney bronzy i rannego zheleza. Agrydağ.
• Ardıç, M. A. (t.y.). Köşeli yıldızların sembolizmi. Gizli İlimler. https://gizliilimler.tr.gg/
• Astroset. (2010, Temmuz 7). Sembolizm: Daire sembolü.https://www.astroset.com/
• Bahşeliyev, V. B. (2004). Naxçıvanın qədim tayfalarının mənəvi mədəniyyəti. Bilim.
• Esger, R. (1987). İqlimdən iqlimə, təqvimdən təqvimə. İşıq.
• Gilqamış dastanı. (Çev. İ. Ömeroğlu). (1999). Azerbaycan Ensiklopediyası. NPB.
• İbrahimli, B. İ., Seferli, F. Y., & Yusifova, S. Q. (2015). Delmə qaləsinin arxeoloji tədqiqi. Azərbaycan¬da 2014-cü ildə aparılmış arxeoloji və etnoqrafik çöl tədqiqatlarının yekunlarına həsr olunmuş elmi sessiyanın materialları (24 aprel 2015-ci il) (ss. 76–77).
• İncil (Müqəddəs Şirkəti & Yeni Yaşam Yayınları (Ed.). (2012). Mat Yapım.
• Jorjikashvili, L. G., & Gogidze, E. M. (1974). Pamyatniki Trialeti epokhi ranney i sredney bronzy: raskopki 1936–1940, 1947–1948 gg. Metsniereba.
• Kalicz, N., & Makkay, J. (1977). Die Linienbandkeramik in der Großen Ungarischen Tiefebene. Akadémiai Kiadó.
• Kafesoğlu, İ. (2021). Türk milli kültürü (46.b.). Ötüken Neşriyat.
• Kerimov, L. (1983). Azerbaydzhanskiy kover (C.2). Gyanjlik.
• Kitabi-Dede Korkud: Əsil və sadələşdirilmiş mətnlər. S. Elizade (Ed.). (2004). Öndər Nəşriyyatı.
• Kramer, S. N. (1999). Sümer mitolojisi. Kabala Yayınevi.
• Kur’an-ı Kerim (Çev. Z. M. Bünyadov & V. M. Məmmədəliyev). (t.y.).(y.y.).
• Kushnareva, K. Kh., & Chubinishvili, T. N. (1970). Drevniye kultury Yuzhnogo Kavkaza. Nauka.
• Masson, V. M., & Sarianidi, V. I. (1969). O znakakh na sredneaziatskikh statuetkakh epokhi bronzy. Vestnik Drevney Istorii, (1), 86–99.
• Mify Drevney Gretsii. (Haz. I. Yavorskaya). (1990). Lenizdat.
• Naserifard, M. (2009). Iran petroglyphs (ideogram symbols). Self-published.
• Ögel, B. (2000). Türk kültür tarihine giriş (2. baskı, Cilt 1). Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Ögel, B. (2006). Türk mitolojisi (4. baskı). TTK Basımevi.
• Rzayev, Z. (2013). Nəhəcirin Orta Tunc dövrü abidələri. Əcəmi.
• Shanashvili, N. (1999). Znaki i simvoly na keramike Kuro-Arakskoy kultury. Akademiya Nauk Gruzii, Tsentr Arxeologicheskikh Issledovaniy.
• Seyidov, A. Q. (2003). Naxçıvan e.ə. VII–II minilliklərdə. Bilim.
• Tovrat–Tevrat (Azerbaycan Türkçesi). (2004). (Yayınevi belirtilmemiş).
• Zeynallı, H. (Ed.). (2005). Azerbaycan nağılları. (C.1). Şərq-Qərb.