The Role of Values Education in the Development of Democracy and Human Rights Awareness

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 3, 1008 - 1017, 28.07.2025

Fikri Gül

https://doi.org/10.5281/zenodo.17187856

Öz

When human rights, which are universal and indispensable, and the concept of democracy that feeds it are considered together, they appear as a value that forms the existential identity of human beings and is developed and enriched by education. The concepts of human rights and democracy, which cannot be separated from each other in terms of their essence, can be considered as concepts that should be considered together in terms of their relationality with education. Education, which continues throughout life and shapes the existential destiny of the individual, has an important function in the internalisation and development of the system of values whose subject is human. In this respect, it is possible to say that education, especially values education, has a very important place both in the development of human rights awareness and in the functioning of democracy with all its institutions and rules. In this article, the fact that values education has an important place in the development of both democracy and human rights awareness is emphasised by taking into account the privileged position of human beings in the universe due to their existence. Under the name of values education, a comprehensive analysis will be made on the basis of the concept of justice, which is an ethical virtue, and the concepts of responsibility and respect, which are the main concepts that constitute the essence of human existence.

Anahtar Kelimeler

Democracy , Human Rights , Values Education , Justice , Responsibility , Respect

Demokrasi ve İnsan Hakları Bilincinin Gelişmesinde Değerler Eğitiminin Rolü

Öz

Evrensel nitelikte vazgeçilmez olan insan hakları ve onu besleyen demokrasi kavramı birlikte ele alındığında insanın varoluşsal kimliğini oluşturan ve eğitimle geliştirilip zenginleştirilen bir değer olarak karşımıza çıkmaktadır. Özü itibariyle birbirinden ayrılması pek de mümkün olmayan insan hakları ve demokrasi kavramları tarihsel olarak bakıldığında eğitimle ilişkiselliği bakımından birlikte ele alınması gereken kavramlar olarak değerlendirilebilir. Yaşam boyu devam eden ve kişinin varoluşsal yazgısını şekillendiren eğitim, öznesi insan olan değerler sisteminin içselleştirilmesinde ve geliştirilmesinde önemli bir işleve sahiptir. Bu yönüyle ele alındığında hem insan hakları bilincinin gelişmesinde hem de demokrasinin bütün kurum ve kurallarıyla işlerlik kazanmasında eğitimin, özellikle de değerler eğitiminin oldukça önemli bir yere sahip olduğunu söylemek mümkündür. Bu makalede, insanın varlık yapısı gereği evrende sahip olduğu ayrıcalıklı konumu dikkate alınarak değerler eğitiminin hem demokrasi hem de insan hakları bilincinin gelişmesinde önemli bir yere sahip olduğu gerçeği vurgulanmaktadır. Değerler eğitimi adı altında da etik bir erdem olan adalet kavramı ile insani varoluşun özünü oluşturan başat kavramlardan sorumluluk ve saygı kavramları temelinde kapsamlı bir analiz yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Demokrasi , İnsan Hakları , Değerler Eğitimi , Adalet , Sorumluluk , Saygı

Kaynakça

• Akarsu, B. (1982). Ahlak Öğretileri. Remzi Kitabevi Yayınları.
• Atreya, J. P. (1986). Temel İnsan Hakları ve Barış. Dünya Problemleri Karşısında Felsefe Uluslararası Semineri. Bildiriler Kitabı (Yay. Haz. İ. Kuçuradi). Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları.
• Berktay, F. (2004). Kadınların İnsan Hakları Gelişimi ve Türkiye. Sivil Toplum ve Konferans Yazıları. Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Çüçen, A. K. (2011). İnsan Hakları. MKM Yayıncılık.
• Erdoğan, M. (2007). İnsan Hakları Teorisi ve Hukuku. Orion Kitabevi.
• Göze, A. (2000). Siyasal Düşünceler ve Yönetimler. Beta Yayınları.
• Kant, I. (2009). Ahlak Metafiziğinin Temellendirilmesi. (Çev. İ. Kuçuradi). Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları.
• Kant, I. (2006). Groundwork of the Metaphysics of Morals. (Çev. M. Gregor). Cambridge University Press.
• Öner, N. (2005). İnsan Hürriyeti, Vadi Yayınları.
• Platon (2001). Devlet. (Çev. S. Eyuboğlu-M. A. Cimcoz). İş Bankası Kültür Yayınları.
• Touraine, A. (2002). Demokrasi Nedir? (Çev. Olcay Kunal). Yapı Kredi Yayınları.
• Uslu, C. (2007). İnsan Haklarının Felsefi Temelleri: Doğal Hukuk ve Doğal Haklar [Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi]. Yök Tez.
• Vesey, G., & Foulkes, P. (1990). Collins Dictionary of Philosophy. Harper Collins.