Pisidia Altıkapılı Kaya Kilisesi’ndeki Kaya Üstü Resimlerine (Petroglif) İlişkin Bir Gözlem

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 17 Prof.Dr. Hüseyin Sever Armağan Sayısı, 164 - 176, 28.12.2018

Hüseyin Metin

Öz

Pisidia bölgesi, Burdur-Isparta illerini,
Antalya’nın kuzeyini kapsamaktadır. Kremna antik kentinin güneybatı territoriumunda
bulunan Altıkapılı Kaya Kilisesi’ndeki kaya üstü resimler bu çalışmanın
konusunu oluşturmaktadır. Çalışma konusu Altıkapılı Kaya
Kilisesi’ndeki kaya üstü resimler, Kremna ve Çevresi Yüzey Araştırmalarının
2015 yılı araştırma sezonunda keşfedilmiştir. Kilise Burdur İli, Bucak İlçesi,
Avdancık Küyü’nün hemen kuzey batısındadır. Kilise altı kapılı olduğu için
bulunduğu alan da Altıkapılı mevkii olarak adlandırılmıştır.  Köy halkının verdiği bilgilere göre
kapılardan üçü yaklaşık 40-50 yıl önce sağlamdı. Ancak kaçak kazılarla
günümüzde tamamen tahrip durumdadır. Kiliseyi önemli kılan iki özellik
bulunmaktadır: Birincisi Pisidia Bölgesi’nde kaya kilisesinin bulunduğunu
kanıtlaması ve apsisinin üzerinde stil özellikleri bakımından Komnenoslar
Dönemi (1081-1185)
sanatsal
üslubunu yansıtan İsa’nın siklusuna ait freskoların olmasıdır. Diğer özellik,
freskoların üzerinde sonraki dönemlerde kazınan kaya üstü resimlerdir.
Freskolar üzerinde sekiz kollu yıldız, geyik ve dağ keçici motifleri çizilmiştir.
Özellikle sekiz kollu yıldız motifi bize önemli bilgiler sunar. Şöyle ki, en
azından Selçuklular bölgeye hakim olduktan sonra, kilisenin artık işlevini
kaybettiği ortaya çıkar. Bu görüş kilisenin temel fonksiyonunu yitirdiği 12.
yüzyıldan sonra Türkmen nüfusunun yoğunluk kazandığı düşüncesini akla getirir. 

Anahtar Kelimeler

Kaya Üstü Resimler, Petroglif, Dağ Keçisi, Kaya Kilisesi, Pisidia

An Observation on Rock Arts in The Altıkapılı Cave Church, Pisidia

Öz

Pisidia Region, covers the northern part of Antalya with provinces of Burdur-Isparta. Rock Arts (Petroglyphs or Pictogram) in The Altıkapılı Cave Church – the subject of this study – was discovered during research carried out for the surface surveys for Kremna and the nearby region in 2015. The church is situated near the city of Burdur in the district of Bucak to the northwest of the village of Avdancık. Since the church has six doors, the area where it is situated is named Altıkapılı, which literally means “with six doors”. According to information given by the villagers, three of the doors were intact until 40-50 years ago. However, as a result of illegal excavation work, they are completely ruined today. There are two features that make the church important. First, it proves that a cave church was situated in the Pisidia region, and and in its apse there are mural paintings belonging to the cycle of Jesus that reflect the artistic style of the period of Komnenos (1081-1185).  Another feature that makes the Altıkapılı Cave Church important is the rock paintings that were incised on the frescoes in following periods. the eight-pointed star, deer and chamois motifs, which are also carved are found on the frescoes. the eight-pointed star figure as well as the deer and chamois figures provide some ideas for us. For this reason, as Seljuk Turks in Anatolia began dominating the region, the function of the church was lost. shows especially that the Turkmen population began to grew denser in the 12th century and that the church lost its basic function thereafter

 

Anahtar Kelimeler

Rock Arts, petroglyph, Chamois, Cave Church, Pisidia

Сведения о наскальных рисунках (петроглифах) в наскальной церкви Алтыкапылы в Писидии

Öz

Писидия включает в себя области Бурдур-Ыспарта и север Антальи. Предметом этого исследования являются наскальные рисунки
в церкви Алтыкапылы Кая, расположенной на юго-западе древнего города Кремны. Наскальные рисунки в церкви
Алтыкапалы Кая были обнаружены во время «Исследований Кремны и его
поверхности» в 2015 году. Церковь находится на северо-западе области
Бурдур, района Буджак, деревни Авданджык. У церкви есть шесть дверей поэтому местность где
она находится называется Алтыкапылы. По сведениям, которые дали сельские жители 40-50 лет назад три двери из
шести были целыми. Однако
из-за незаконных раскопок церковь находится в плачевном состоянии. Есть две
особенности, придающие церкви ценность: Первая, тот факт, что церковь в скале
найдена в Писидии и стиль фресок в апсиде говорит о том, что они принадлежат
циклу об Иисусе отражающие художественный стиль периода Канонинов (1081-1185). Другая особенность, вырезанные
на фресках рисунки в последующих периодах. На фресках изображены мотивы
восьмиконечной звезды, олени и горной козы. Мотив
восьмиконечной звезды даёт нам важную информацию. Так, церковь перестала
действовать по крайней мере с тех пор как этот регион был завоеван Селджуками. С
этой точки зрения, предполагается, что после того как церковь перестала
действовать после 12 века население Туркменов увеличилось.

Anahtar Kelimeler

наскальные рисунки, петроглиф, горная коза, наскальная церковь, Писидия

Kaynakça

• DEMİR, N., Kaya Üstü Resmi (Rock Art) Olarak Dağ Keçisi/Elik ve Tarihi Alt yapısı, Zeitchrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks Vol.2, No. 2, Münih-Almanya, (2010): 5-23.
• ESİN, E., Türklerde Maddi Kültürün Oluşumu, Kabalcı Yayınları, İstanbul, 2006.
• GREGORY, T. E., Bizans Tarihi, (Çev. Esra Ermert) Yapı kredi Yayınları, İstanbul, (2011): 251-258.
• KHONIATES, N, Historia ( Ioannes ve Manuel Komnenos Devirleri), (Çev. Fikret Işıltan), Türk Tarih Kurumu, Ankara, 1995.
• METİN, H. – Polat B, B. A. – B, R. – SOSLU, S., “Kremna ve Çevresi Yüzey Araştırması 2015”, Anmed 16, (2016): 210-216.