Niğde Sancağında İdarecilerde Görülen Suç Unsurları (1512-1859)

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 2, 275 - 291, 25.06.2023

Tuğba Aldemir

Öz

Yazılı veya yazısız kurallarla yasaklanmış, ahlak normlarına aykırı olarak tanımlanabilecek suç kavramı, insanlık tarihi içerisinde çeşitli medeniyetlerde olduğu gibi Osmanlı Devleti’nde de karşımıza çıkmaktadır. Bu doğrultuda işlenen suçlar, 16. ve 19. yy’lar arasında tutulan şer’iyye sicilleri ve mühimme defterleri kayıtlarından öğrenilmektedir. Toplumda hakların korunması konusunda yüksek gayret göstermiş olan Osmanlı Devleti, özellikle Tanzimat dönemi sonrasında II. Mahmut’un çıkardığı kanunnameler ile bu bağlamda suç ve suçlularla mücadele konusunu gündemde tutmuştur. Bu çalışmada, öncelikle Niğde Sancağı hakkında döneme ait idari bölünmeler ile ilgili bilgilendirme yapılmıştır. Suç ve cezanın tanımına değinilerek Osmanlı Devleti’nde uygulamanın nasıl olduğuna dair bilgiler verilmiştir. Niğde Sancağı’nda, idareciler tarafından işlenen, rüşvet ve birtakım suçlara ilişkin bilgiler arşiv taraması sonucunda ortaya çıkarılarak, 1512-1859 arası dönem incelenmiştir. Bazı idari ve adli görevlilerin, müşterek ve şahsi olarak rüşvet aldıkları ve çeşitli suçlarda bulunmaları nedeniyle, sancakta düzenin bozulması ile halkın maruz kaldığı olumsuz durumlar ortaya konulmuştur. Bu çalışmanın ana kaynağını arşiv kayıtları oluşturmakla birlikte çeşitli kitap, makale ve tezlerden de yararlanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Devleti, Niğde, İdareciler, Suç, Rüşvet

Destekleyen Kurum

BATMAN ÜNİVERSİTESİ LİSANSÜSTÜ EĞİTİM ENSTİTÜSÜ TAR,H ANABİLLİM DALI

Criminal Elements Seen in Administrators in Nigde Sanjak (1512-1859)

Öz

Prohibited by written or unwritten rules, the concept of crime, which can be defined contrary to moral norms, appears in the Ottoman Empire as well as in various civilizations in the history of humanity. The crimes committed in this direction are learned from the şer'iyye (sharia court) registers and mühimme books (Imperial Countil registers) kept between the 16th and 19th centuries. The Ottoman Empire, which made great efforts to protect the rights in the society, in this context, kept the issue of fighting against crime and criminals on the agenda, with the laws issued by Mahmut II after the Tanzimat period, in particular. In this study, first of all, information was given about the administrative divisions of the Niğde Sanjak. By referring to the definition of crime and punishment, information about how the practice was in the Ottoman Empire was given. information about bribery and some crimes, committed by the administrators in Niğde Sanjak, was revealed as a result of archive scanning, and the period between 1512 and 1859 was examined. Due to the fact that some administrative and judicial officials, jointly and personally,took bribes and committed various crimes, the disruption of order in the sanjak and the negative situations to which the people were exposed were revealed. While archival records are the main source of this study, various books, articles and theses were also used.

Anahtar Kelimeler

Ottoman Empire, Niğde, Administrators, Crime, Bribery

Kaynakça

• Alaca, H. (2022, Eylül 28-30). Şer’iyye Sicillerine Yansıyan Konular Üzerine Beşiri Nahiyesi’nde Suç Unsurları, Geçmiş Bugün Gelecek Batman[Uluslararası Batman Sempozyumu Bildirileri]. İdris Demir, Ferhat Korkmaz, Abdullah Manap (Ed.), Batman Üniversitesi Yayınları.
• Bebek, A. (1993). Ceza, TDV İslam Ansiklopedisi, (Cilt. 7, ss. 469-470). İstanbul. TDV Yayınları.
• Çetin, M. (2021), Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Türkiye’de Mülki İdare Amirliği, Hitit Ekonomi ve Politika Dergisi, (1), 91-100.
• Demir, M. (2016), 16. Yüzyılda Osmanlı Devletinde Suç ve Suçlular: İstanbul Örneği [Doktora Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Ebu, Zehra, M. İslam Hukukunda Suç ve Ceza. https://www.muharrembalci.com/hukukdunyasi/alintilar/924.pdf. 5.
• Fulin, N. (2019). Osmanlı’da Rüşvet ve Cezası, Akademik Tarih ve Araştırmalar Dergisi, 1, 26-36. Gül, A. (2013). Osmanlı Taşrası’nda Suç ve Suçlular (1919 Ayı Erzincan Sancağı Örneği). Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 17, 1-29.
• İlgürel, M. (2009). Subaşı. TDV İslam Ansiklopedisi, (Cilt. 37, ss. 447-448). İstanbul. TDV Yayınları.
• İnalcık, H. (1999). Osmanlı (Teşkilat). (Cilt. 6). Yeni Türkiye Yayınları.
• İnalcık, H. (2009). Devlet-i Aliyye Osmanlı Üzerine Araştırmalar. İş Bankası Yayınları.
• İslamoğlu, A. (2019). Osmanlı Devleti’nde Kadılık Kurumu’nun Tarihsel Gelişim Süreci. Adalet Dergisi, 1-2, 67-84.
• Karagül, V. (2013). Osmanlı Türk Modernleşme Sürecinde Mülki İdare ve Mülki İdare Amirliği [ Doktora Tezi]. Uludağ Üniversitesi.
• Keleş, E. (2005). Tanzimat Dönemi'nde Rüşvetin Önlenmesi İçin Yapılan Düzenlemeler (1839- 1858). Tarih Araştırmaları Dergisi, 24, 259-280.
• Levy, N. Toumarkine, A. (1986). Osmanlı’da Asayiş, Suç ve Ceza, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayını.
• Mumcu, A. (1969). Osmanlı Devletinde Rüşvet. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları.
• Oflaz, M. (2007). Niğde, TDV İslam Ansiklopedisi, (Cilt. 33, ss. 92-95), İstanbul. TDV Yayınları.
• Örenç, A. F. (2020). Mutasarrıf, TDV İslam Ansiklopedisi, (Cilt. 31, ss. 377-379), Ankara, TDV Yayınları.
• Sarıay, E. (2019). II. Meşrutiyet Döneminde Ankara’da Asayiş, Suç ve Ceza [ Doktora Tezi]. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi.
• Tuğlacı, P. (1985). Osmanlı Şehirleri. Milliyet Gazetesi Tesisleri.
• Utidjian, H. H. S. ve Bucknill, J. A. (1913). The İmperial Ottoman Penal Code. Published by Humphrey Milkorb, Oxford University Press.
• Uzunçarşılı, İ. H. (1988). Osmanlı Devleti’nin İlmiye Teşkilatı. Türk Tarih Kurumu Yayınları.