Executive Description in the East: Hasan Bey-zade Ahmet Paşa’s Political Book

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 2, 225 - 241, 25.06.2023

Melih Ammar Demirci

Öz

Political books (treatises), which have an important place in Turkish-Islamic history, have been works that have guided the rulers throughout history. In this direction, when the management literature is examined, it is seen that the management studies in the Eastern world started centuries before those in the Western world, but today, the latter (ones) are more prominent than the former (ones). For this reason, in this study, in order to reveal the equivalent of the desired and undesirable features in the manager (executive) in the Eastern literature; The work of the 17th century statesman, Hasan Bey-zade Ahmed Paşa, called Wisdom Guide for the State Administration (Usuli'l-Hikem fi Nizami'l-Âlem) has been examined. In the study, the features that are expected to be and not to be in the managers were tried to reveal by the document analysis method, and the results were tabulated according to the word frequency. In addition to the definitions of the determined features in the work, stories, verses and hadiths are also included.

Anahtar Kelimeler

Hasan Bey-zade Ahmet Paşa, Political Books, State Administration, Executive, Turkish-Islamic Administrative Thought

Doğu’da Yönetici Tasviri: Hasan Bey-zade Ahmet Paşa’nın Siyasetnamesi

Öz

Türk İslam tarihinde önemli yere sahip olan siyasetnameler tarih boyunca hükümdarlara yol gösteren eserler olmuştur. Bu doğrultuda yönetim literatürü incelendiğinde; Doğu dünyasındaki yönetim çalışmalarının Batı dünyasındaki çalışmalardan yüzyıllar önce başladığı ancak günümüzde bu çalışmalardan daha çok Batı dünyasındaki yönetim çalışmalarının ön planda olduğu görülmektedir. Bu nedenle yöneticide olması istenen ve istenmeyen özelliklerin Doğu literatüründe karşılığının ortaya konulması amacıyla bu çalışmada; 17. yüzyıl devlet adamlarından Hasan Bey-zade Ahmed Paşa’nın Devlet Yönetimi İçin Bilgelik Kılavuzu (Usuli’l–Hikem fi Nizami’l-Âlem) adlı siyasetname türündeki eseri incelenmiştir. Çalışmada yöneticilerde olması beklenen özellikler ile olmaması istenen özellikler doküman analizi yöntemiyle ortaya çıkarılmaya çalışılmış ve elde edilen sonuçlar, kelime sıklığına göre tablolaştırılmıştır. Tespit edilen özelliklerin eserdeki tanımlarının yanı sıra hikâyeler, ayetler ve hadislere de yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hasan Bey-zade Ahmet Paşa, Siyasetname, Devlet Yönetimi, Yönetici, Türk-İslam Yönetim Düşüncesi

Kaynakça

• Adalıoğlu, H. H. (2004). Siyasetnamelerin Klasik Kaynakları. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5/2, 3.
• Avaner, T. & Özsoy, S. (2022). Türk Kamu Yönetiminde İstişarenin Önemi: Yüksek İstişare Kurulu Örneği. Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 9/25, 22.
• Aydın, A. H. (2018). Yönetim Bilimi, Seçkin Yayıncılık.
• Aykut. Ş. N. (2004). Hasan Bey-zade Tarihi, C. I, Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Baysun, M. C. (1952). Reisü'l-Küttab Küçük Hasan Bey. Tarih Dergisi 2, 3-4, 97.
• Baysun, M. C. (1953). Hasan Bey-zade Ahmed Paşa, Türkiyat Mecmuası, 10, 321.
• Canatan, K. (2014). İslam Siyaset Düşüncesi ve Siyasetname Geleneği. Doğu Yayınları.
• Coşar, M. (2012). Siyaset Ahlakı, Abdüsselâm El-Amasî, Büyüyenay Yayınları.
• Eren, E. (2011). Yönetim ve Organizasyon (Çağdaş ve Küresel Yaklaşımlar). Beta Yayınları.
• Eryılmaz, B. (2012). Kamu Yönetimi. Umuttepe Yayınları.
• Hasan Bey-zade Ahmed Paşa, Devlet Yönetimi İçin Bilgelik Kılavuzu. (2017). Ensar Köse (Düz.), Büyüyenay Yayınları.
• Karakoç, F. (2021). Kamu Yönetimi Disiplininde Yönetim-Siyaset Ayrımına Yönelik Bir Tenkit: Siyasetname’lerde Yönetim Düşüncesi. İşletme Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2, 409.
• Levend, A. S. (1963). Siyaset-Nâmeler. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı.
• Nohutçu, A. (2011). Kamu Yönetimi. Savaş Yayınları.
• Ortaylı, İ. (2004). Osmanlı İmparatorluğu'nda İktisadi ve Sosyal Değişim, Turhan Kitabevi.
• Türk Dil Kurumu Sözlüğü. 2023. https://sozluk.gov.tr