İlköğretimde Çalışan Okul Yöneticilerinin Stratejik Liderlik Davranışlarının Öğretmen Algılarına Göre İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 1, 472 - 483, 02.04.2024

İbrahim Kurutkan , Mahsun Yerlikaya , Mehmet Kaplan , Mehmet Demir , Gülcan Arslan , Huseyin Dinçerler , Hakan Güzel

Öz

Çalışmanı amacı, ilköğretimde çalışan okul müdürlerinin stratejik liderlik davranışlarının öğretmen algılarına göre incelenmesidir. Araştırmanın evrenini 2022-2023 eğitim öğretim yılında Diyarbakır merkez Bağlar ve Sur ilçelerinde çalışan 5986 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi, evrenden tesadüfî örnekleme yolu ile belirlenen 240 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmanın verileri stratejik liderlik davranışlarını belirlemek için Pisapia ve diğerleri (2005) tarafından geliştirilen Uğurluoğlu (2009) tarafından yönetici değerlendirme özelinde Türkçeye uyarlanan Stratejik Liderlik Ölçeği (SLA) 64 sorudan oluşmaktadır. Ölçek 4 boyuttan oluşmaktadır. Araştırma verilerinin analizinde; aritmetik ortalama, standart sapma, frekans ve yüzde değerleri hesaplanmıştır. Ayrıca araştırmada, t-testi, ANOVA testi kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda; okul yöneticilerinin stratejik liderlik davranışlarının cinsiyet, görev yaptığı okul türü, eğitim düzeyi ve kıdem durumlarına göre anlamlı farklılık göstermediği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Eğitim, İlköğretim, Yönetici, Stratejik, Liderlik, Öğretmen

Investigation of Strategic Leadership Behaviours of Primary School Administrators According to Teachers' Perceptions

Öz

The aim of the study is to examine the strategic leadership behaviours of school principals working in primary education according to teacher perceptions. The population of the study consists of 5986 teachers working in Diyarbakır central Bağlar and Sur districts in the 2022-2023 academic year. The sample of the study consists of 240 teachers determined by random sampling from the population. The Strategic Leadership Scale (SLA), which was developed by Pisapia et al. (2005) to determine strategic leadership behaviours and adapted into Turkish by Uğurluoğlu (2009) for executive evaluation, consists of 64 questions. The scale consists of 4 dimensions. In the analysis of the research data; arithmetic mean, standard deviation, frequency and percentage values were calculated. In addition, t-test and ANOVA test were used in the study. As a result of the analyses, it was seen that the strategic leadership behaviours of school administrators did not show significant differences according to gender, type of school, education level and seniority.

Anahtar Kelimeler

Education, Primary Education, Administrator, Strategic, Leadership, Teacher

Kaynakça

• Akman, Y. (2017). Etkili Okulların Oluşturulmasında Stratejik Liderliğin Rolünün Öğretmen Görüşlerine Göre İncelenmesi. VII. Uluslararası Eğitimde Araştırmalar Kongresi’nde sunulmuş bildiri. 18 Mart Üniversitesi, Çanakkale.
• Aktan, C.C. (2008). Stratejik Yönetim ve Stratejik Planlama.https://www.researchgate.net/publication/318700935] Erişim Tarihi: 01.12.2023.
• Altınkurt, Y. (2007). Eğitim Örgütlerinde Stratejik Liderlik ve Okul Müdürlerinin Stratejik Liderlik Uygulamaları [Doktora tezi, Anadolu Üniversitesi]. Yök Tez. Arslanoğlu, Ş. (2016). Lise müdürlerinde liderlik düzeylerinin öğretmenlerin motivasyonuna etkisi (Yüksek lisans tezi, KTO Karatay Üniversitesi]. Yök Tez.
• Aydın, M. (2014). Çağdaş Eğitim Denetimi. Gazi Kitapevi.
• Aydın, M. K. (2012), Kamu ve Özel İlköğretim Okulu Müdürlerinin Stratejik Liderlik Özellikleri İle Kurumlarının Örgütsel Öğrenme Düzeyleri Arasındaki İlişki [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi]. Yök tez.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri (17. b). Pegem
• Can, N. (2013). Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. Pegem Akademi.
• Can, A. (2014). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Coşkun, Ö. (2017). Öğretmenlerin Algılarına Göre Okul Müdürlerinin Stratejik Liderlik Davranışlarının İncelenmesi [Yüksek lisans tezi, Türk Hava Kurumu Üniversitesi]. Yök Tez.
• Drucker, P. F. (1996). Yeni Gerçekler (Çev. B. Karanakçı). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Drucker, P. F. (2000). 21. Yüzyıl İçin Yönetim Tartışmaları (Çev. İ. Bahçıvangil ve G. Gorbon), (2. B). Epsilon Yayınları.
• Kılınçkaya, B. (2013). İl Milli Eğitim Müdürlerinin Stratejik Liderlik Özellikleri Araştırması [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Koçel, T. (2001). İşletme Yöneticiliği. Beta Yayınları.
• Oğuz, A. (2015). İlkokul Müdürlerinin Öğretmen Algılarına Göre Vizyoner Liderlik Davranışı İle Öğretimsel Liderlik Davranışı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi [Yüksek lisans tezi, Zirve Üniversitesi]. Yök Tez.
• Pisapia, J. (2006). Mastering change in a globalizing world: New directions in leadership. Education Policy Studies Series No. 61. The Hong Kong Institute of Educational Research, The Chinese University of Hong Kong
• Şişik, Ş. K. (2015). Öğretmen Perspektifinden Okul Müdürlerinin Stratejik Liderlik Davranışlarının Değerlendirilmesi [Yüksek lisans tezi, Okan Üniversitesi]. Yök Tez. Şişman, M. (2004). Öğretim Liderliği. Pegem A Yayıncılık.
• Taş, A. (2000). İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Öğretim Liderliği Rollerini Gerçekleştirme Düzeyleri [Yayınlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Taş, Y. F. (2009). Toplam Kalite Yönetimi ve Stratejik Liderlik [Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi]. Yök Tez.
• Uğurluoğlu, Ö. (2009). Hastane yöneticilerinin stratejik liderlik özelliklerinin değerlendirilmesi [Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi]. Yök Tez.
• Ülker, M. (2009). Okul Yöneticilerin Stratejik Liderlik Özelliklerine İlişkin Öğretmen Algıları [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Kocaeli Üniversitesi:
• Walker, R. (2005). Putting life into educational research. In R. R. Sherman & R. B. Web (Eds.). Qualitative research in education: Focus and Methods (pp. 108-121). Routledge Falmer