Öğretmen Algılarına Göre Okul Müdürlerinin Vizyoner Liderlik Davranışlarının Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 1, 438 - 448, 02.04.2024

Ahmet Kaplan , Orhan Şık , Cahit Toprak , Çiğdem Hasar , Elif Hantaş , Meral Hasar , Ali Şeman

Öz

Günümüz toplumlarında genel olarak için geçerli bir yöneticilik türünden ya da liderlik davranışından bahsetmek imkânsızdır. Kişiler, içerisinde yaşadığı kültüre göre değer yargısın, misyon ve vizyon tutumları oluşturmaktadır. Vizyoner liderlikte yeni bir misyon, yeni bir vizyon ve liderlik özellikleri gerektirir. Çağdaş okullarda yöneticilerin varlığı ve vizyonu bir koordinasyon aracıdır ve bir katalizör görevi görmektedir. Bu bağlamda araştırmamızın amacı, okul müdürlerinin vizyoner liderlik davranışlarının bazı değişkenlere göre incelemektir. Araştırmanın evrenini, 2022-2023 eğitim öğretim yılında Diyarbakır merkez ilçelerinde çalışan 11874 öğretmenden oluşturmaktadır. Bu çalışma nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemi, evrenden tesadüfî örnekleme yoluyla ile belirlenen 290 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmanın verilerini elde edebilmek için Çınar ve Kaban (2012) tarafından geliştirilmiş olan “Vizyoner Liderlik Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmacılar ölçeği dört boyutlu ve beşli likert yapıda kurgulamışlardır. Araştırma verilerinin analizinde; aritmetik ortalama, standart sapma, frekans ve yüzde değerleri hesaplanmıştır. Ayrıca araştırmada, t-testi, ANOVA testi kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda; okul müdülerinin vizyoner liderlik davranışlarının cinsiyetlerine, kıdemlerine ve eğitim düzeylerine göre anlamlı farklılık göstermediği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Eğitim, Öğretmen, Okul, Yönetici, Vizyoner, Lider

Investigation of School Principals' Visionary Leadership Behaviours According to Teachers' Perceptions According to Some Variables

Öz

In today's societies, it is impossible to talk about a generally valid type of management or leadership behaviour. People form value judgements, mission and vision attitudes according to the culture they live in. Visionary leadership requires a new mission, a new vision and leadership characteristics. In contemporary schools, the presence and vision of administrators is a coordination tool and acts as a catalyst. In this context, the aim of our research is to examine the visionary leadership behaviours of school principals according to some variables. The population of the study consists of 11874 teachers working in the central districts of Diyarbakır in the 2022-2023 academic year. In this study, relational survey model, one of the quantitative research methods, was used. The sample of the study consists of 290 teachers determined by random sampling from the population. In order to obtain the data of the study, "Visionary Leadership Scale" developed by Çınar and Kaban (2012) was used. The researchers designed the scale in a four-dimensional and five-point Likert scale. In the analysis of the research data; arithmetic mean, standard deviation, frequency and percentage values were calculated. In addition, t-test and ANOVA test were used in the study. As a result of the analyses, it was seen that the visionary leadership behaviours of school principals did not differ significantly according to their gender, seniority and education level.

Anahtar Kelimeler

Education, Teacher, School, Administrator, Visionary, Leader

Kaynakça

• Aydoğan, İ. ve Bilgivar, O. O. (2022). Okul Müdürlerinin Vizyoner Liderlik Davranışlarının Okul İklimine Etkisi. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (23), 1740-1742.
• Babil, F. (2009). İlköğretim Okulu Müdürlerinin Vizyoner Liderlik Özelliklerine Sahip Olmaları ile Öğretmenlerin Örgütsel Adanmaları Arasındaki İlişki [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
• Covey, S. R. (1990). Principle Centered Leadership. Summit Books.
• Çelebi, F. (2021). Dijital çağda liderlik ve girişimcilik. İktisad Yayınevi.
• Çelik, V. (1997). Eğitim Yöneticisinin Vizyonu ve Misyonu. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 1 (1), 47-53.
• Deniz, Ü. ve Erdener, M. A. (2016). Öğretmenlerin İş Motivasyonlarını Etkileyen Etmenler. Sosyal Bilimlerde Stratejik Araştırmalar (s. 29-41). Lambert Academic Publishing.
• Eranıl, A. K. (2014) Mesleki Ortaöğretim Kurumlarında Görev Yapan Yöneticilerin Vizyoner Liderlik Özellikleri Ile Öğretmenlerin Iş Doyumu Düzeyleri Arasındaki Ilişki [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gaziosmanpaşa Üniversitesi.
• Erarslan, H. (2022). Okul Müdürlerinin Sergilemiş Olduğu Vizyoner Liderlik Davranışları ile Öğretmenlerin Motivasyonu Arasındaki İlişki: Adıyaman Örneği. Temel Eğitim, 16, 28-41.
• Erdoğan, İ. (2014). Eğitim ve okul yönetimi. Alfa Yayınları.
• Gül, R. (2019). Vizyoner Liderlik Davranışlarının Algılanan Kurum Kimliği Üzerine Etkileri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Kaçmaz, S. (2020). Okul Yöneticilerinin Vizyoner Liderlik Davranişlari İle Öğretmen Motivasyonu Arasındaki İlişki [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Siirt Üniversitesi.
• Kalyoncu, K. (2008). İlköğretim Okul Müdürlerinin Vizyoner Liderlik Özelliklerine Sahip Olma Yeterlilikleri [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Yeditepe Üniversitesi.
• Kılınç, T, D. (2013). Sınıf Öğretmenlerinin Okul Yöneticilerinin Dönüşümcü ve Etkileşimci Liderlik Stilleri ve Kendi Örgütsel Bağlılıklarını Algılamaları ile Okul Yöneticilerinin Sınıf Öğretmenlerinin Örgütsel Bağlılıklarını Algılamaları Arasındaki İlişki (Mersin İli Tarsus İlçesi Örneği) [Yüksek lisans tezi, Çağ Üniversitesi]. Yök Tez.
• Kocabaş, İ. ve Karaköse, T. (2005). Okul Müdürlerinin Tutum ve Davranışlarının Öğretmenlerin Motivasyonuna Etkisi (Özel ve Devlet Okulu Örneği). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3 (1), 79-93.
• Koçer, M. C. ve B.bostancı, A. (2021). Okul Yöneticilerinin Vizyoner Liderlik Yeterlilikleri. Avrasya Sosyal ve EkonomiAraştırmaları Dergisi, 8 (2), 119143.
• Küçük, Ö. ve Demirtaş, Z. (2016). Ortaöğretim Okullarında Görev Yapan Okul Müdürlerinin Vizyoner Liderlik Davranışları ile Öğrenci Akademik Başarısı Arasındaki İlişki. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, (7), 53-68.
• Lee, M. T. ve Raschke, R. L. (2016). Understandin gemployee motivationan dorganizational performance: Argumentsfor a set-theoreti capproach. Journal of Innovation & Knowledge, 1(3), 162-169.
• Lesourd, S. J.,Tracz, S., ve Grady, M. L. (1992). Attitude Tpward Visionary Leadership. Journal of School Leadership, 2 (1), 34-44.
• Özmen, A. (2017). Okul Yöneticilerinin Liderlik Davranışları ile Öğretmenlerin İş Motivasyonları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Yeditepe Üniversitesi.
• Sabancı, A. (2007). Müdürlerin Vizyoner Liderlik Özelliklerine İlişkin Müdürlerin, Müdür Yardımcılarının ve Öğretmenlerin Görüşlerinin Değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 174 (1), 333-342.