Persian-Macedonian Struggle in History: The Battles of Granicus, Issus and Gaugamela

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 5, 2899 - 2920

Deniz Serhad Sezer

https://doi.org/10.46868/atdd.2024.798

Öz

From a historical point of view, the Persian-Macedonian wars stand out as the wars in which the rule of Asia Minor and the Near East changed hands and the new fate of Asia Minor and the Near East was determined for nearly two centuries. The Battle of Granicus gave Alexander the Great Asia Minor; the Battle of Issus opened the door to the Near East; and the Battle of Gaugamela led to the de facto end of the Persian Empire. In these battles, the Persians were very weak in terms of equipment and discipline and therefore suffered great defeats. The standard Persian military equipment did not include armour developed for close combat, resulting in fatal arm, neck and facial injuries. Similarly, wicker shields were inadequate against the long spears of the Macedonians, causing the infantry to take the full brunt of the blow. Therefore, this imbalance in equipment between the opponents made defeat inevitable. In this article, the causes, development processes and results of the Granicus, Issus and Gaugamela Wars between the Persians and Macedonians are discussed, and the military factors affecting the decline of the Persians are analysed in the context of these wars.

Anahtar Kelimeler

Persia, Macedon, Granicus, Issus, Gaugamela

Tarihte Pers-Makedon Mücadelesi: Granikos, İssos ve Gaugamela Savaşları

Öz

Pers-Makedon savaşları tarihsel açıdan özellikle Küçük Asya’nın ve Yakın Doğu’nun yaklaşık iki yüzyıldır devam eden yönetimin el değiştirdiği ve yeni kaderinin belirlendiği savaşlar olarak ön plana çıkmaktadır. Granikos Savaşı, Büyük İskender’e Küçük Asya’yı kazandıran; İssos Savaşı Yakın Doğu’nun kapısını açan; Gaugamela Savaşı ise Pers İmparatorluğunu fiilen bitirmesine neden olan gelişmelerdir. Bu savaşlarda; Persler, yapılan muharebelerde donanım ve disiplin açısından çok zayıf kalmış ve bu nedenle de büyük mağlubiyetler gelmiştir. Standart Pers askeri donanımında yakın dövüş için geliştirilmiş bir zırh olmayınca kol, boyun ve yüz yaralanmaları ölümcül seviyelerde oluşmuştur. Yine benzer şekilde hasırdan meydana gelen kalkanlar, Makedonların uzun mızraklarına karşı çok yetersiz kalarak bütün darbeyi piyadenin almasına yol açmıştır. Bu nedenle, rakipler arasında kıyaslanınca teçhizatlarda meydana gelen bu dengesizlik sonucunda da yenilgi kaçınılmaz son olmuştur. Bu makalede, Persler ve Makedonlar arasında yapılmış Granikos, İssos ve Gaugamela Savaşları’nın nedenleri, gelişim süreçleri ve sonuçları üzerinde durulmakla birlikte; Perslerin çöküş sürecini etkileyen askeri faktörler üzerinde bu savaşlar kapsamında analizler yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Pers, Makedon, Granikos, İssos, Gaugamela

Kaynakça

• Arrianos. (1976-1983). Aleksandrou Anabasis. (Çev. P. A. Brunt). Harvard University Press.
• Arrianos. (1803). Indica. (Çev. P. A. Brunt). Harvard University Press.
• Asclepiodotus. (1923). Tacticus. (Çev. W. A. Oldfather). Harvard University Press.
• Ctesias. (2010). Persica. (Çev. L. Llewellyn-Jones-J. R. Robson). Routledge.
• Quintus Curtius Rufus. (1946). Historiarum Alexandri Magni Macedonis (Çev. J. C. Rolfe). Harvard University Press.
• Diodoros Sicilus. (1906). Diodori Bibliotheca Historica. (Çev. F. Vogel-K. T. Fischer). Naedibus B.G. Teubneri.
• Iustinus. (1994). Epitoma Historiarum Philippicarum. (Çev. J. C. Yardley). Oxford University Press.
• Cornelius Nepos. (1984). On Great Generals, On Historians. (Çev. J. C. Rolfe). Harvard University Press.
• Plutarkhos. (2017). Alexandros. (Çev. I. Çokona). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Polyainos. (2010). Strategemata. (Çev. R. Shepherd). Kessinger Publishing.
• Polybius. (1923). Historiai. (Çev. W. R. Paton). Harvard University Press.
• Procopius. (1971). de Bello Persico. (Çev. H. B. Dewing). Harvard University Press.
• Ksenophon. (1960). Kyrou Paideia. (Çev. W. Miller). Harvard University Press.
• Modern Kaynaklar
• Abbot, J. (2020). Büyük İskender. (Çev. S. Müller). Kanon Yayınları.
• Alanyalı, H. S. (2001). Philoxenos ve İskender Mozaiği. Anadolu Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 1 (3), 13-30.
• Arslan, M. (2017). İskender’in Küçük Asya Seferi ve İssos Muharebesi. Persler, Anadolu’da Kudret ve Görkem, Yapı Kredi Yayınları, 136-158.
• Badian, E. (1977). The Battle of the Granicus: A new look. Ancient Macedonia II, 271-293.
• Badian, E. (1985). Alexander in Iran. CHI, 2, 420-501.
• Badian, E. (2000). Darius III. HSPh, 100, 241-267.
• Boshworth, A. B. (1980). Alexander and the Iranians. JHS, 100, 1-21.
• Boshworth, A. B. (2005). Büyük İskender’in Yaşamı ve Fetihleri. (Çev. H. Çalışkan). Dost Yayınları.
• Boshworth, A. B. (2006). Alexander the Great. CAH, VI, 791-875.
• Briant, P. (2002). From Cyrus to Alexander. A History of the Persian Empire. Eisenbrauns.
• Briant, P. (2009). The Empire of Darius III in Perspective. Alexander the Great: A New History, Wiley-Blackwell, 141-170.
• Briant, P. (2015). Darius: In the Shadow of Alexander. Harvard University Press.
• Briant, P. (2019). Büyük İskender: Fetihler ve Siyaset. (Çev. N. Özyıldırım). Alfa Yayınları.
• Brosius, M. (2003). Alexander and the Persians. Brill’s Companion to Alexander the Great, Brill, 169-193.
• Brosius, M. (2006). The Persians. Taylor and Francis Group Press.
• Brunt, P. A. (1962). Persian Accounts of Alexander's Campaigns. CIQ, 12, 141-155.
• Burchardt, L. (2021). Antik Çağ Askeri Tarihi. (Çev. H. Arslanbaba). Runik Kitap.
• Burn, A. R. (1952). Notes on Alexander’s Campaigns 332-330. The Journal of Hellenic Studies, 72, 81-91.
• Cook, J. M. (1983). The Persian Empire. Barnes and Noble.
• Devine, A. M. (1975). Grand Tactics at Gaugamela. Phoenix, 29 (4), 374-385.
• Devine, A. M. (1985). The Strategies of Alexander the Great and Darius III in the Issus Campaign (333 BC). AW, 12, 25-38.
• Devine, A. M. (1986). The Battle of Gaugamela: A Tactical and Source-Critical Study. AW, 13, 87-115.
• Devine, A. M. (1989). The Macedonian Army at Gaugamela: Its Strength and Length of Its Battle Line, AW, 19, 77-90.
• Droysen, G. (2007). Büyük İskender Tarihi. (Çev. B. S. Baykal). Dharma Yayınları.
• Ferrucci, S. (2018). Yeni Akhilleus: İskender Asya’da. (Çev. L. T. Basmacı). Antik Yunan, Alfa Yayınları, 174-180.
• Foss, C. (1977). The Battle of the Granicus: a new look. Ancient Macedonia 2, 495-502.
• Freeman, P. (2020). Büyük İskender. (Çev. C. C. Tarımcıoğlu). Kanes Yayınları.
• Fuller, J. F. C. (2004). The Generalship of Alexander the Great. Da Capo Press.
• Gartwaite, G. R. (2018). İran Tarihi. (Çev. F. Aytuna). İnkılap Kitabevi.
• Griffith, G. T. (1947). Alexander’s Generalship at Gaugamela. JHS, 67, 77-89.
• Hackel, W. (1992). The Marshals of Alexander’s Empire. Routledge.
• Hammond, N. G. L. (1980). The Battle of the Granicus River. JHS, 100, 73-88.
• Hammond, N. G. L. (1992). Alexander’s Charge at the Battle of Issus in 333 BC. Historia, 41, 395-406.
• Head, D. (1992). The Achaemenid Persian Army. Montvert.
• How, W. W. (1923). Arms, Tactics and Strategy in the Persian War. JHS, 43, 117-132.
• Jursa, M. (2018). Büyük İskender’in Fetihleri. (Çev. L. T. Basmacı). Antik Yakındoğu, Alfa Yayınları, 271-272.
• Keegan, J. (2019). Savaş Sanatı Tarihi. (Çev. S. Koçak). Say Yayınları.
• Körpe, R. (2011). Büyük İskender’in Troas’ta İzlediği Rota ve Granikos Savaşı. Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, 10-11, 95-108.
• Körpe, R. (2012). Pers Hakimiyetinde Troas Bölgesi: Demografik Yapı ve Pers Yönetim Sistemi. İsmail Fazlıoğlu Anı Kitabı, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınları, 157-166.
• Körpe, R. (2014). Son Yapılan Araştırmaların Işığında Granikos Savaş Alanı. 17. Türk Tarih Kongresi, 401-413.
• Körpe, R. (2019). Granikos Savaşı’nda Pers Ordusunun Harekat Merkezi Zeleia Antik Kenti ve Lokolizasyonu. 2. Uluslararası Bandırma ve Çevresi Sempozyumu, 192-250.
• Körpe, R. (2022). Troas Bölgesi Arkeolojik Yüzey Araştırmalarının Işığında Pers Savunma Sistemi, OANNES, 4 (2), 557-578.
• Körpe R. & Yavuz M. F. & Rose B. (2010). Persian Hilltop Settlements and Military Strategy in the Troad. Archaeological Institute of America 111th Annual Meeting, 127.
• Kuhrt, A. (2007). The Persian Empire: A Corpus of Sources from the Achaemenid Period. Vol. 2, Routledge.
• Lendering, J. (2018). Büyük İskender. (Çev. B. Sungur). Kronik Yayınları.
• Marsden, E. W. (1964). The Campaign of Guagamela. Liverpool University Press.
• Mccoy, W. J. (1989). Memnon of Rhodes at the Granicus. The American Journal of Philology, 110 (3), 413-443.
• Murrison, C. L. (1972). Darius III and the Battle of Issus. Historia 21, 399-423.
• Nawotka, K. (2010). Alexander the Great. Cambridge Scholars Publishing.
• Nikolitsis, N. (1974). Τhe Battle of the Granicus. Aströms Förlag.
• O’Brien J. M. (1992). Alexander the Great: The Invisible Enemy: A Biography. Routledge.
• Olmstead, A. T. (1948). History of the Persian Empire. University of Chicago Press.
• Parker, G. (2014). Cambridge Savaş Tarihi. (Çev. F. Tayanç & T. Tayanç). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Perlman, S. (1985). Greek Diplomatic Tradition and the Corinthian League of Philip of Macedon. Historia: Zeitschrift für Alte Geschichte, 34 (2), 153-174.
• Pomeroy, S. B. (2018). Antik Yunan’ın Kısa Tarihi. (Çev. O. Yarlıgaş). Alfa Yayınları.
• Rose, B. & Körpe R. (2005). The Granicus River Valley Survey Project 2004. 23. Araştırma Sonuçları Toplantısı Kitabı, 2, 323-332.
• Rose, B. & Körpe R. (2006). The Granicus River Valley Survey Project 2005. 24. Araştırma Sonuçları Toplantısı Kitabı, 2, 67-78.
• Rose, B. & Körpe R. (2007). The Granicus River Valley Survey Project 2006. 25. Araştırma Sonuçları Toplantısı Kitabı, 2, 103-116.
• Rose, B. & Körpe R. (2008). The Granicus River Valley Survey Project 2007. 26. Araştırma Sonuçları Toplantısı Kitabı, 2, 343-357.
• Sandys, W. & Vaux W. (2022). Persler, Parthlar, Sasaniler. (Çev. B. A. Uzun). Say Yayınları.
• Sachs, A. (1977). Achaemenid Royal Names in Babylonian Astronomical Texts. AJAH, 2, 129-147.
• Sekunda, N. (1992). The Persian Army 560-330 BC. Osprey Publishing.
• Sheppard, R. (2008). Alexander The Great at War, His Army, His Battles, His Enemies. Osprey Publishing.
• Tarn, W. W. (1948). Alexander the Great, II Sources and Studies. Cambridge University Press.
• Tekin, O. (2019). Büyük İskender: Doğu Seferi ve Hellenistik Çağ. Hellenistik ve Roma Dönemlerinde Anadolu: Krallar, Devletler ve Kent Devletleri, Yapı Kredi Yayınları, 2-11.
• Thompson, M. (2007). Granicus 334 BC. Alexander's First Persian Victory. Osprey Publishing.
• Warry, J. (1991). Alexander 334-323 BC. Conquest of the Persian Empire. Osprey Publishing.
• Wiesehöfer, J. (2003). Antik Pers Tarihi. (Çev. M. A. İnci). Telos Yayıncılık.
• Worthington, I. (2014). By the Spear: Philip II, Alexander the Great and Rise and Fall of the Macedonian Empire. Oxford University Press.