Türkiye’de İdari Coğrafya Değişiklikleri

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 6, 4438 - 4471

Oğuz Şimşek

Öz

Bu çalışma, Türkiye’de İl (Vilayet) sayıları ve sınırlarında yapılan değişikliklerin arka planını açıklayarak analize tabi tutmaktadır. Bu çerçevede ilk olarak, Osmanlı İmparatorluğu’ndan miras kalan mülki idare yapısına göz atılmıştır. Ardından cumhuriyet dönemindeki il sayıları ve sınırlarındaki değişikliklere yer verilmiştir. Osmanlı İmparatorluğu döneminde ve cumhuriyetin ilanından bu yana mülki idarenin merkezi ve taşra örgütlenmesinde, hem dünyada, hem de ülkemizin içinde bulunduğu siyasi, askeri ve iktisadi şartlar göz önünde tutularak değişikliklerin yapıldığı görülmektedir. Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulduğu yıllarda bazı iller coğrafi konum, iktisadi durum ve güvenlik gerekçesi gibi şartlar dikkate alınarak komşu olduğu il ile birleştirilerek sayı azaltılmıştır. Ancak daha sonraki yıllarda çeşitli gerekçeler ile bazı ilçeler tekrar il statüsüne yükseltilmiş ve sayı arttırılmıştır. Değişik dönemlerde kabul edilen anayasa, kanun ve kararnamelerle gerekçeler ortaya konulmuştur. 20. Yüzyılın son çeyreğinde il sayısı 81 yapılmıştır. Bu sayının değişmesi söz konusu olabilir.

Anahtar Kelimeler

Siyasi Coğrafya, Mülki İdare, İdari Yapı, Coğrafi Taksimat

Kaynakça

• Apan, A. (2014). Türkiye’de Mülki İdare: Tarihsel Gelişimi ve İşlevsel Dönüşümü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Bolat, C. (2000). Redif Askeri Teşkilatı (1836-1876), Ankara Üniv. Sos. Bil. Enst. Tarih (Yakınçağ Tarihi) Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, s. 13-54.
• Çadırcı, M. (1963). “Anadolu'da Redif Askeri Teşkilâtının kuruluşu”. Tarih Araştırmaları Dergisi 8, sayı. 14 (Mayıs 1963), s. 63-75.
• Çadırcı, M. (1970). “Türkiye’de Muhtarlık Teşkilatının Kurulması Üzerine Bir İnceleme”, Belleten, Cilt. 34, Sayı. 135, s. 409-420.
• Çadırcı, M. (1997). Tanzimat Döneminde Anadolu Kentlerinin Sosyal ve Ekonomik Yapısı, Türk Tarih Kurumu Yayını, Ankara.
• Çolak, Ç., Çolak, D. (2023). Türkiye Cumhuriyeti Mülki İdare Tarihinde İlçeye Dönüştürülen İller, CTAD, Yıl 19, Sayı 37 (Bahar 2023), s. 1-35.
• Çoker, F. (1995). Türk Parlamento Tarihi (1919-1923), TBMM Vakfı Yayını, C.I, Ankara, s.17-40.