Türk Basınında Karikatürlerle İspanya İç Savaşı’nın İlk Yılı

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 1, 102 - 121

Beral Alacı

Öz

20. yüzyılın başından beri süregelen siyasi karmaşa, 1936 yılına gelindiğinde İspanya’yı kendi içinde iki cepheye ayırıp kanlı bir savaşa sürüklüyordu. 1936-1939 yılları arasında İspanya’da yaşanan ve II. Dünya Savaşı’nın öncesinde Avrupa’da savaşın soğuk yüzünü gösteren iç savaş tüm dünyada büyük yankı uyandırdı. Üç yıl boyunca İspanya’yı kan gölüne çeviren olaylar şüphesiz Türkiye’den de büyük merak ve ilgi ile takip edildi. Dönemin basın organlarında geniş yer bulan İspanya İç Savaşı’na ilişkin Türkiye’de akademik anlamda pek çok çalışma yapılmış olmasına rağmen konu basında yer alan karikatürler üzerinden değerlendirilmemiştir. Konuya dair çok fazla karikatürün olması makalenin savaşın ilk yılı ile sınırlandırılmasına sebep olmuştur. Bu çalışma ile Türk basınında yer alan karikatürlerde İspanya İç Savaşı’nın nasıl başladığı, mizah basınında savaşın ilk yılında yaşananlara nasıl yer verildiği aydınlatılmaya çalışılmıştır. Çalışmada içerik analizi yöntemi kullanılarak dönemin mizah dergileri ve gazetelerinde yayımlanan karikatürleri incelemiştir. Karikatürlerde yer alan görsel ve metinsel unsurlar, İspanya İç Savaşı’nın Türk kamuoyundaki algısını ve dönemin siyasi ortamına yönelik yansımalarını değerlendirmek amacıyla yorumlanmıştır. İnceleme sırasında karikatürlerde kullanılan semboller, mizah unsurları ve savaşın taraflarına yönelik eleştiriler sistematik olarak analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İspanya, İspanya İç Savaşı, Karikatür, Basın

The First Year of the Spanish Civil War with Cartoons in the Turkish Press

Öz

By 1936, the political turmoil that had been going on since the beginning of the 20th century was dividing Spain into two fronts and dragging it into a bloody war. The civil war in Spain between 1936 and 1939, which showed the cold face of war in Europe before World War II, had great repercussions all over the world. The events that turned Spain into a bloodbath for three years were undoubtedly followed with great curiosity and interest in Turkey. Although many academic studies have been conducted in Turkey on the Spanish Civil War, which was widely covered in the press organs of the period, the subject has not been evaluated through the cartoons in the press. The fact that there were too many cartoons on the subject caused the article to be limited to the first year of the war. In this study, it was tried to elucidate how the Spanish Civil War started in the cartoons in the Turkish press and how the humour press covered the events of the first year of the war. In the study, the cartoons published in humour magazines and newspapers of the period were examined by using the content analysis method. The visual and textual elements in the cartoons were interpreted in order to evaluate the perception of the Spanish Civil War in Turkish public opinion and its reflections on the political environment of the period. During the analysis, the symbols, humour elements and criticisms against the parties of the war were systematically analysed.

Anahtar Kelimeler

Spain, Spanish Civil War, Cartoon, Press

Kaynakça

• Akbaba. (1936).
• Karagöz. (1936).
• Karikatür. (1936).
• Yeni Köroğlu. (1936).
• Cumhuriyet Arşivi (BCA), Fon Kodu: 030.18.01.02.68.73.02 (1 Eylül 1936).
• Alacı, B. (2021). Atatürk’ün Diplomatlarından Tevfik Kamil Koperler ve Madrid Elçiliği Dönemindeki Çalışmaları (1934-1938). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 51, 445-464.
• Alacı, B. (2024). İspanyol Mülteciler Olayı Çerçevesinde Türkiye-İspanya İlişkileri, Bir Güzel İnsan Cengiz Çakaloğlu Armağanı. Nurettin Gülmez (Ed). 661-676, Akademisyen Yayınları.
• Aşukin, N. S., Butırskiy, N. P., Veber, A. B., Davıdov, A. İ., İlina, İ. V., Krillova, L. V., Lehin, İ. V., Lukovtseva, İ. İ., Struve, M. E. & Yunin, M. M. (1979). Politika Sözlüğü (Çev. Mazlum Beyhan). Sosyal Yayınları.
• Bertrand, L. (1940). İspanya Tarihi. (Çev. G. K. Söylemezoğlu & N. Ataç). Kanaat Kitabevi.
• Casanova, J. (2015). İspanya İç Savaşı’nın Kısa Tarihi. İletişim Yayınları.
• Conte, A. (2002). Diktatörler Yüzyılı. Boğaziçi Yayınları.
• Elliott, J. H. (2002). Imperial Spain 1469-1716. Penguin Books.
• Gürün, K. (1997). Savaşan Dünya ve Türkiye. İnkılap Yayınları.
• İskit, Ş. G. (1951). Cumhuriyet Tarihinde Mizah. (y.y.).
• Kamen, H. A. F. (2003). Empire: how Spain became a world power, 1492-1763. (No Title).
• Kayış, Y. (2020). Türk Karikatüründe İtalya’nın Habeşistan’ı İşgali. Uluslararası İlişkiler ve Diplomasi, 3 (1), 1-23.
• Palomares Lerma, G. (1989). Mussolini y Primo de Rivera: política exterior de dos dictadores. Mussolini y Primo de Rivera: política exterior de dos dictadores.
• Paz, A. (2011). Halk Silahlanınca: Durruti ve İspanya Anarşist Devrimi. (Çev. G. Zileli). Kaos Yayınları.
• Payne, S. G. (1970). The Spanish Revolution. New York.
• Payne, S. G. (2007). Fascist Italy and Spain (1922-1945). R. Rein (Ed). Spain and The Mediterranean Since 1898 (pp. 99-115). New York.
• Phillips Jr., W. D., & Phillips, C. R. (2016). İspanya’nın Kısa Tarihi. (Çev. T. Erkmen). Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
• Sertel, Z. (2015). Hatırladıklarım. Can Yayınları.
• Yıldız, A. (2014). İspanya Anayasal Sistemi Üzerine Kısa Notlar. A. Yıldız & F. Bakırcı (Eds). İspanya Anayasası ve Kongre İç Tüzüğü (pp. 19-24).