Uzun Hasan's Personality in Italian Sources

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 2, 676 - 684, 03.06.2025

Aynur Orucova

Öz

The article analyses the personality of Uzun Hasan, one of the powerful Azerbaijani rulers of the 15th century, based on the accounts of Italian ambassadors. Both his human qualities and his qualities as a ruler attracted the attention of Italian ambassadors. Since it is known that local sources were written at the behest of the rulers, we do not find any comments or criticisms on the characteristics of any of our ruler. Because in local sources, the ruler is usually praised and the description of his victories is preferred. The descriptions given in Italian sources are very valuable. It is known that the alliance between the Republic of Venice and the Akkoyunlu state became stronger starting from the second half of the 15th century. The Ottoman state was a source of danger for both sides. Uzun Hasan, considered a strong ally against the Ottoman threat, was especially valued by Venice. Because Uzun Hasan was interested in joint actions against the Ottoman state. For this reason, several ambassadors were sent to the Akkoyunlu palace by the Venetian Senate. The Italian ambassadors Zeno, Barbaro, Contarini stayed with Uzun Hassan for a long time. For this reason, they had an opportunity to follow the life and activities of the ruler. They tried to interpret and present the characteristics of Uzun Hasan in different ways, both as a person and as a ruler. It is interesting to pay attention to the writings of these ambassadors and learn about the personality of Uzun Hassan on the basis of the mentioned. In these descriptions, we can see and examine both the physical characteristics and moral aspects of Uzun Hasan, his life and behaviour.

Anahtar Kelimeler

Uzun Hasan , Contarini , Tabriz , Venice , Zeno

İtalyan Kaynaklarında Uzun Hasan'ın Kişiliği

Öz

Bu makale, 15. yüzyılın güçlü Azerbaycan hükümdarlarından biri olan Uzun Hasan'ın kişiliğini İtalyan elçilerin anlatılarına dayanarak analiz etmektedir. Uzun Hasan'ın hem insani özellikleri hem de bir hükümdar olarak nitelikleri İtalyan elçilerin dikkatini çekmiştir. Yerel kaynakların hükümdarların emriyle yazıldığı bilindiğinden, herhangi bir hükümdarımızın özellikleri hakkında yorum veya eleştiriye rastlamıyoruz. Çünkü yerel kaynaklarda genellikle hükümdar övülür ve zaferlerinin tasviri tercih edilir. İtalyan kaynaklarında verilen tasvirler çok değerlidir. Venedik Cumhuriyeti ile Akkoyunlu Devleti arasındaki ittifakın 15. yüzyılın ikinci yarısından itibaren güçlendiği bilinmektedir. Osmanlı Devleti her iki taraf için de bir tehlike kaynağıydı. Osmanlı tehdidine karşı güçlü bir müttefik olarak görülen Uzun Hasan, Venedik tarafından özellikle önemseniyordu. Çünkü Uzun Hasan, Osmanlı Devleti'ne karşı ortak hareket etmekle ilgileniyordu. Bu nedenle Venedik Senatosu tarafından Akkoyunlu sarayına birkaç elçi gönderildi. İtalyan elçiler Zeno, Barbaro, Contarini Uzun Hasan'ın yanında uzun süre kaldılar. Bu nedenle hükümdarın hayatını ve faaliyetlerini takip etme fırsatı buldular. Uzun Hasan'ın hem bir insan hem de bir hükümdar olarak özelliklerini farklı şekillerde yorumlamaya ve sunmaya çalıştılar. Bu elçilerin yazılarına dikkat etmek ve bahsedilenlere dayanarak Uzun Hasan'ın kişiliği hakkında bilgi edinmek ilginçtir. Bu tasvirlerde, Uzun Hasan'ın hem fiziksel özelliklerini hem de ahlaki yönlerini, yaşamını ve davranışlarını görebilir ve inceleyebiliriz.

Anahtar Kelimeler

Uzun Hasan , Contarini , Tebriz , Venedik , Zeno

Kaynakça

• A Narrative of italian travels in Persia in the fifteenth and sixteenth centuries. (1873). (Trans and edited by Charles Grey). Hakluyt Society.
• Barbaro, J. (2016.) Anadolu ve İrana seyahat. (Çev. T. Gündüz).Yeditepe Yayınevi.
• Berchet, G. (1865). La Repubblica di Venezia e La Persia. Tipografia G.B.Paravia e Comp.
• Hinz, W. (1992). Uzun Hasan ve Şeyh Cüneyd. XV. yüzyılda İranın milli bir devlet haline yükselişi. (Çev. T. Bıyıklıoğlu). Türk Tarih Kurumu. (Original work published 1936)
• Mahmudov, Y. (2011). Səyyahlar Azərbaycana gəlir. (Travelers come to Azerbaijan) Selected works. (333-454) Volume I. Tehsil.
• Necefli, T. (2012). Azərbaycan Qaraqoyunlu və Ağqoyunlu dövlətləri (Müasir Türkiyə tarixşünaslığında) (Garagoyunlu and Akkoyunlu states of Azerbaijan (in modern Turkish historiography). Çaşıoğlu.
• Rumlu, H. (2017). Əhsənüt-təvarix (Ehsenut-Tevarix). (Çev. O. Əfəndiyev & N. Musalı). Uzanlar.
• Rumlu, H. (2022). Tarixlərin ən yaxşısı (Əhsənüt-təvarix). (Çev. Ş. Fazil (Ş. F.Fərzəliyev). Elm.
• Tihrani, E. (2014). Kitab-i Diyarbekriyye. (Çev. M. Öztürk). Türk Tarih Kurumu.
• Travels to Tana and Persia by Josafa Barbaro and Ambrogio Contarini. (1873). (T. William & S. A. Roy, Trans., Lord Stanley of Alderley, Ed.). Hakluyt Society.
• Viaggi fatti da Vinetia, alla Tana, in Persia, in İndia et in Costantinopoli: con la descrittione particolare di città, luoghi, siti, costumi et della Porta del gran turco: di tutte le intrate, spese, modo di gouerno suo, della ultima impresa contra portoghesi. (1543). (A cura di Antonio Manuzio). Venegia.
• Woods, J. E. (1999). The Aqquyunlu: clan, confederation,empire. The University of Utah Press.
• Yıldız, M. K. (2019). İtalyan seyyahlarına gore Akkoyunlu-Osmanlı ilişkileri ve türkmenler [Yüksek lisans tezi, Mimar Sinan Üniversitesi]. Yök Tez.
• Zeno, C. & Contarini, A. (2021). Uzun Hasan ve Fatih mücadelesi döneminde Doğu’da Venedik Elçileri. (Çev. T. Gündüz). Yeditepe Yayınevi.