Imam al-Bāqillānī and the Discovery of I'jāz al-Qur'ān on the Trail of the Miracles of the Holy Qur'ān

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 3, 946 - 955, 28.07.2025

Zubaır Waleed Saaduldeen Hamdı , Hüseyin Aydın

https://doi.org/10.5281/zenodo.17185449

Öz

This article contains al-Bāqillānī's (d. 403/1013) literary analyses of the miraculous aspect of the Qur'ān. He criticised the style of important literary figures such as al-Jāḥiẓ (d. 255/869) and Ibn al-'Amīd (d. 360/970) and emphasised the weaknesses and deficiencies in the language. The miraculousness of the Qur'an is discussed in terms of its uniqueness in language, its power to foretell the future, and its deep meanings. Al-Bāqillānī argued that the Qurʾān is different from traditional poetry and measured words, which reinforces its miraculousness. In addition, the Qur'ān's literal elements, depths of meaning in language, and aesthetic features were discussed as important elements indicating the miraculous dimension of the text. With his emphasis on eloquence, al-Bāqillānī stated that the language of the Qur'ān could not be understood only through analyses based on literary rules, and argued that it was so unique and profound that it could never be imitated by traditional poetry or other literary genres. He also stated that to understand the miraculous aspect of the Qur'an is to master the subtleties of language. This is a fundamental perspective that explains the uniqueness and miraculous aspect of the Qur'an. The aim of this article is to reveal how al-Bāqillānī justifies the uniqueness of the Qur'ān by analysing his literary and rhetorical approaches to the miraculousness of the Qur'ān. In the study, first of all, al-Bāqillānī's Iʿjāz al-Qurʾān was analysed through content analysis, and his intellectual interactions with other representatives of classical literature were evaluated through comparative reading technique. Thus, in the context of the literary miracle of the Qur'ān, al-Bāqillānī's theoretical framework is tried to be revealed systematically.

Anahtar Kelimeler

Al-Bāqillānī , Qur , Miracle , İ , Rhetoric

Kur’ân-ı Kerîm Mucizelerinin İzinde İmam Bâkıllânî ve İ‘Câzü’l-Kur’ân’ın Keşfi

Öz

Bu makale, Bâkıllânî’nin (ö. 403/1013) Kur’ân’ın mucizevî yönünü derinlemesine inceleyen edebî analizlerini içermektedir. Bâkıllânî, Câhız (ö. 255/869) ve İbnü’l-Amîd (ö. 360/970) gibi önemli edebî şahsiyetlerin üsluplarını eleştirerek, dildeki zayıflıkları ve eksiklikleri vurgulamıştır. Kur’ân’ın mucizeliği, dilindeki eşsizlik, geleceği haber verme gücü ve derin anlamlarıyla ele alınmıştır. Bâkıllânî, Kur’ân’ın geleneksel şiir ve ölçülü sözlerden farklı olduğunu, bunun da onun mucizeliğini pekiştirdiğini savunmuştur. Ayrıca, Kur’ân’daki bedîî unsurlar, dildeki anlam derinlikleri ve estetik özellikler, metnin mucizevî boyutunu gösteren önemli öğeler olarak tartışılmıştır. Bâkıllânî, belâgat üzerine yaptığı vurgularla, Kur’ân’ın dilinin sadece edebî kurallara dayalı incelemelerle anlaşılamayacağını belirtmiş, geleneksel şairlik veya diğer edebî türlerle asla taklit edilemeyecek kadar benzersiz ve derin olduğunu savunmuştur. Ayrıca Kur’ân’ın mucizevî yönünü anlamanın, dilin inceliklerine hâkim olmaktan geçtiğini ifade etmiştir. Bu, Kur’ân’ın benzersizliğini ve mucizevî yönünü açıklayan temel bir bakış açısıdır. Bu makalenin amacı, Bâkıllânî’nin Kur’ân’ın mucizevîliğine dair geliştirdiği edebî ve belâgat merkezli yaklaşımları analiz ederek, onun Kur’ân’ın eşsizliğini nasıl temellendirdiğini ortaya koymaktır. Çalışmada, öncelikle Bâkıllânî’nin İʿcâzü’l-Kur’ân adlı eseri içerik analizi yöntemiyle incelenmiş; ayrıca karşılaştırmalı okuma tekniğiyle diğer klasik edebiyat temsilcileriyle olan düşünsel etkileşimleri değerlendirilmiştir. Böylece Kur’ân’ın edebî mucizeliği bağlamında Bâkıllânî’nin teorik çerçevesi sistematik olarak ortaya konylmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bâkıllânî , Kur’ân , Mucize , İ‘Câz , Belâgat

Kaynakça

• Abbas, F. H. (2005). el-Belâga’n-nevʿıyye. Dâru’n-Nefâis.
• Aydın, H. (2010). Meydan Okumaları Bakımından Kur’an Mucizesi. Kelam Araştırmaları Dergisi, 8 (1), 53–76.
• Bâkıllânî. (1995). İʿcâzü’l-Kur’ân (thk. Sâlih Mehdî el-Mutlî). Dâru’l-Maʿrife.
• Bardakcı, S. (2010). Ebü’l-Muîn en-Nesefî’de Allah-İnsan İlişkisi. Adal Ofset.
• Buhturî. (1911). Dîvân (C. 2). Mektebetü’l-Âdâb.
• Büzurcmihri. (t.y.). Kelâm-ı Hikmet. Fars Yazmaları Arşivi.
• Câhız. (t.y.). el-Beyân ve’t-tebyîn (C. 1). Cemâ‘atü’t-Te’lîf ve’t-Terceme ve’n-Neşr.
• Cürcânî, A. (2000). Delâilü’l-iʿcâz (thk. Mahmûd Şâkir). Dârü’l-Medenî.
• Çiftçi, B. (2011). Kur’ân’ın İ‘câzı ve Tahaddi Meselesi. Marife Dergisi, 11(1), 89–90.
• Dayf, Ş. (1977). el-Belâga: Tetavvur ve târîh. Dâru’l-Meʿârif. Demirtaş, Y. (2017). Bâkıllânî’nin İʿcâzü’l-Kur’ân Anlayışı [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. Yök Tez.
• Ebû Hilâl el-Askerî. (t.y.). Kitâbü’s-sınâʿateyn. el-Halebî.
• Eş‘arî, E. H. (1323). Makâlâtü’l-İslâmiyyîn. Matba‘atü’s-Seʿâde.
• Gutas, D. (2008). Cāhiz and the Miraculousness of the Qurʾān. In G. S. Reynolds (Ed.). The Qurʾān in Its Historical Context (s. 139–152). Routledge.
• İbn Haldûn. (t.y.). el-Mukaddime. Dâru’l-Fikr.
• İbnü’l-Amîd. (t.y.). el-Kelâm fî Esrâri’l-Belâga.
• İbnü’l-Muʿtez. (ts.). Kitâbü’l-Bedîʿ. Kurataşkovski.
• Karaman, H. (2005). Kur’ân ve Sünnet Işığında İslâm. İz Yayıncılık.
• Kudâme b. Caʿfer. (t.y.). Cevâhirü’l-elfâz. Kahire.
• Kur’ân-ı Kerîm ve Meâli. (2022). TDV Yayınları.
• Osman, A. K. (1985). Ebû Bekr el-Bâkıllânî ve ârâʾuhû’l-kelâmiyye ve’l-felsefiyye. Dârü’l-Fikr.
• Râfiʿî, M. S. (1974). Târîhu âdâbi’l-ʿArab (C. 2). Dârü’l-Kitâbi’l-ʿArabî.
• Râzî, F. (1987). el-Metâlibü’l-âliye (C. 6). Dârü’l-Kitâbi’l-ʿArabî.
• Rummânî, A. b. ʿÎsâ. (1934). en-Nüket fî iʿcâzi’l-Kur’ân. Hindistan.
• Sakr, S. A. (1977). Mukaddimetü tahkîkı iʿcâzi’l-Kur’ân. (?).
• Sekkâkî, Y. b. E. B. (ts.). Miftâhu’l-ʿulûm. Dârü’l-Kitâbi’l-ʿArabî.
• Süyûtî, C. (2000). el-İtkân fî ʿulûmi’l-Kur’ân. Dâru’l-Fikr.
• Yazır, E. M. H. (2019). Hak Dini Kur’ân Dili: Yeni Mealli Türkçe Tefsir (Haz. A. Tanyıldız). Azim Dağıtım.